Historie van de straten in Beverwijk (1)
BEVERWIJK - Beverwijk kent vele straatnamen die van een historische betekenis zijn en iedere straatnaam heeft een eigen verhaal, een eigen geschiedenis. Meestal gaat men ervan uit dat de meeste historische straatjes in en om het Centrum te vinden zijn, maar ook buiten het centrum zijn nog genoeg kleine en oude straatjes die Beverwijk nog rijk is. Komende weken gaan wij historische straten in Beverwijk belichten en dat doen wij samen met het boekje “ Een straatje om in Beverwijk” uit 2003, geschreven door J. van der Linden. In deze eerste aflevering een stukje geschiedenis van de straatnaamgeving.
Straatnamen
In de middeleeuwen was met de de straatnamen minder geordend dan heden ten dage. Straten en pleinen werden vaak genoemd naar het werk dat daar het meeste werd uitgevoerd, of waren gewoon een beschrijving van een belangrijk gebouw dat er in de buurt stond, of van belangrijke mensen die er woonden. Vanaf de twaalfde eeuw hield men steeds vaker vast aan een vaste straatnaam. Omdat deze echter nooit officieel werden vastgelegd, kwam het voor dat er per straat meerdere namen in omloop waren.
De gemeentewet
In Nederland werden straatnamen pas officieel opgeschreven nadat dit in 1851 in de Gemeentewet als verplichting werd opgenomen. Daarbij werden vaak gewoon de straatnamen overgenomen die in de volksmond bekend waren. Tegelijkertijd werd wel een adviescommissie opgesteld, die mee moest helpen met het bedenken van eventuele nieuwe straatnamen. De belangrijkste reden waarom de straatnamen vastgelegd werden, was omdat het in het land steeds drukker werd. Hulpdiensten zoals de politie en de brandweer, maar ook postbodes moesten steeds meer werk doen om het juiste adres te vinden. In hetzelfde jaar moesten straten daarom ook voorzien worden van straatnaambordjes. De Fransen hadden in 1728 al verplichte straatnaambordjes ingevoerd. Pas in de negentiende eeuw werd in Nederland een systeem van straatnamen en huisnummers ingevoerd. Toen werden ook straatnaambordjes aan de gevels bevestigd. Vaak werden in de volksmond ontstane namen van straten toen de officiële naam. Voorbeelden in Beverwijk zijn o.a. de functie van de straat, de ligging, iemand die er gewoond heeft, een gebouw dat er staat, de nabijgelegen plaats waarheen de weg leidt. Ook heetten straten vaak naar uithangborden of gevelstenen van huizen die aan de straat stonden. In de tweede helft van de negentiende eeuw kwam het vernoemen van personen met een bepaalde staat van dienst in zwang.
Vaststelling
In Nederland is de gemeente sinds de Gemeentewet van 1851 verantwoordelijk voor de straatnaamgeving. Het college van burgemeester en wethouders stelt de namen vaak vast soms in samenwerking met een (advies)commissie straatnaamgeving als die er is. Wel hebben vrijwel alle Nederlandse gemeenten regelgeving hieromtrent vastgelegd in een straatnaamverordening. Meestal zijn de straatnamen in een wijk of buurt naar een bepaald thema genoemd. Zo zullen bijvoorbeeld de straten die naar componisten genoemd zijn, vaak in dezelfde wijk te vinden zijn. En zo hebben veel steden en dorpen een bloemenbuurt, vogelbuurt, dichterswijk, schilderswijk, rivierenbuurt, Indische buurt etc. Zoekt men in Beverwijk de Indische buurt, dan weet men dat men moet zoeken in de buurt van de Sumatrastraat, Celebusstraat.
Tekst: Co Backer
