Het sociale landschap van kastelen

Algemeen
Gerard Alders.
Gerard Alders. (Foto: Aangeleverd)

CASTRICUM - Gerard Alders geeft woensdag 20 november (20-22 uur) een lezing in Huis van Hilde in Castricum over het sociale landschap van kastelen en buitenplaatsen. Gerard Alders was provinciaal archeoloog in Noord-Holland en verricht op dit moment uitwerkingen van nog niet gepubliceerd oud onderzoek, vaak van kastelen en buitenplaatsen.

Kastelen en buitenplaatsen vormden niet alleen onderdeel van een fysiek landschap, maar daarnaast ook van het sociale landschap. Zij bezaten bouwkundige elementen (torens, kantelen, grachten) die symbool stonden voor macht, rijkdom en invloed. Bij latere vernieuwingen van het 'stamslot' werden deze elementen soms bewust gehandhaafd. Een zaal en een tuin maakten het mogelijk om belangrijke gasten te ontvangen en sociale verhoudingen te bestendigen, dan wel om het stijgen op de sociale ladder mogelijk te maken.

De positionering in het landschap was niet alleen vanuit militair, maar ook vanuit sociaal oogpunt zorgvuldig gekozen. Als het kasteel er eenmaal stond, kon het fysieke landschap er omheen worden gemanipuleerd om de status van de kasteelheer zo goed mogelijk tot uiting te brengen. Tijdens het naderen van het kasteel ontvouwden de verschillende aspecten van het slot zich in toenemende mate aan de gasten. Zichtlijnen, ruimtelijke effecten en symboliek speelden daarbij een rol.

Gerard Alders zal deze aspecten demonstreren aan de hand van enkele Noord-Hollandse kastelen en buitenplaatsen, zoals het Kasteel van Egmond, Slot Purmerstein, de Assumburg in Heemskerk, Huis Kostverloren in Amstelveen, de woontoren aan de Breestraat in Beverwijk en het buiten Leeuwenplaats in de Beemster.

Gerard Alders was provinciaal archeoloog in Noord-Holland. Huis van Hilde, Westerplein 6, 1901 NA, Castricum. Kaarten 10 euro, inclusief koffie (vrienden van het Oer-IJ 10 procent korting) Reserveren via oerij.eu. Info bel 06 1445 1564.