'Daar is de orgelman...'

Algemeen
Marco Hage bij De Harmonica.
Marco Hage bij De Harmonica. (Foto: Richard de Ronde)

DEN HELDER - Bezoekers van de Helderse binnenstad kunnen er zaterdags niet omheen: de klanken van het authentieke draaiorgel 'De Harmonica'. Dit '90 toets' draaiorgel wordt beheerd en geëxploiteerd door de vrijwilligers van 'Stichting Helderse Draaiorgelvrienden'. Dat doen zij op een originele houten, driewielige duwkar en altijd met de hand gedraaid, zoals dat een eeuw geleden al gebeurde. Waar de unieke Nederlandse draaiorgelcultuur elders in Nederland dreigt te vervagen, is dat in Den Helder geenszins het geval. Sinds 1975 zijn daar de Helderse Draaiorgelvrienden actief om deze traditie in stand te houden.

"De geschiedenis van de draaiorgelcultuur in Den Helder leert dat toen orgelman Maarten Mieldijk in 1975 met pensioen ging, Den Helder orgelloos dreigde te worden. Gelukkig wilde het toenmalige gemeentebestuur het orgel behouden voor de stad en verleende daartoe alle medewerking. In Den Helder bleek een aantal enthousiaste orgelliefhebbers te wonen, die door de gemeente werden benaderd. Onder hen bevonden zich Wim Snoerwang en Klaas de Vries die een groep van enthousiaste vrijwilligers om zich heen verzamelden waarmee de 'Kring van Helderse Draaiorgelvrienden' werd opgericht. Tot op de dag van vandaag maakt Wim Snoergang nog steeds deel uit van ons bestuur en is hij sinds 2018 de voorzitter van onze huidige 'Stichting Helderse Draaiorgelvrienden'", meldt Marco Hage; secretaris en webmaster van voornoemde stichting. "Naast onze twee enthousiaste vrijwilligers Niels en Nico, maakt Albert de Vries ons bestuur compleet. Als zoon van mede-oprichter Klaas de Vries werd Albert al vroeg betrokken bij de exploitatie van draaiorgel de 'de Harmonica'. Sinds de oprichting van de stichting is hij verantwoordelijk voor de financiën."

Huur en koop

En om diezelfde financiën gaat het nu. "Sinds 1976 wordt de exploitatie van 'De Harmonica' gehuurd van de eigenaar. Deze eigenaar wil het orgel van de hand doen, voordat hij - zoals hij het zelf zegt - 'zijn hoofd neerlegt'. Hij richtte zich tot ons met de vraag of wij het orgel van hem willen kopen. Omdat wij dat heel graag willen, hebben wij als de sodemieter de Stichting Helderse Draaiorgelvrienden opgericht. In de tussenliggende tijd hebben wij niet stilgezeten waardoor we inmiddels een kwart van het aankoopbedrag bij elkaar hebben. We hebben dus een leuke start gemaakt", zegt een glunderende Marco die naast zijn secretariële werkzaamheden orgelboeken vervaardigt, eigen arrangementen voor draaiorgel maakt en diverse cd's heeft opgenomen.

De Arabier

"Waar mijn passie voor draaiorgels vandaan komt?", antwoordt Marco Hage (49) desgevraagd. "Ik was nog heel jong toen mijn vader met een LP van 'De Arabier' (Draaiorgel de Arabier is een Nederlands straatorgel uit 1925, red.) thuiskwam. Bij de eerste klanken was ik verkocht. Omdat mij ouders uit Zeeland afkomstig zijn, werd ik op jonge leeftijd elke zaterdag op de trein naar Middelburg gezet, waar al meer dan honderd jaar draaiorgelmuziek door de Middelburgse winkelstraten klinkt." Glimlachend: "Ik zeg weleens gekscherend dat daar mijn gekte aan het licht kwam." Liever noemt Marco het een uit de hand gelopen liefhebberij, die hem nooit meer heeft losgelaten. In 1988 sloot hij zich aan bij de Helderse orgelvereniging. Bij tijd en wijle zet hij zich ook in als vrijwilliger in het Haarlem's orgelmuseum.

ANBI

Voordat de 'Stichting Helderse Draaiorgelvrienden' zich eigenaar mag noemen van 'De Harmonica' moet nog veel geld worden opgehaald. "Naast het geld dat we zaterdags in de 'mansbak' (nu ook per pin!) vergaren in de binnenstad, genereren we inkomsten uit evenementen. Ook hebben we diverse instanties aangeschreven en hopen we meer donateurs te mogen begroeten. We zijn een stichting met culturele ANBI-status en dus aantrekkelijk voor donateurs omdat giften aan een ANBI belastingvoordeel kunnen opleveren. Elke gift is welkom om de draaiorgeltraditie in stand te houden zodat 'De Harmonica' eigendom wordt en definitief het stadsorgel van Den Helder blijft."

Koffie

Wekelijks is 'De Harmonica' in de Helderse binnenstad te vinden voor de gevel van Nijpels Mannenmode. "Steevast worden we daar voorzien van koffie en zowel van de winkeliers als inwoners ondervinden we geen klachten. We vinden het fijn dat onze orgelmuziek zo wordt gewaardeerd en hopen er tot in de lengte van dagen mee te kunnen doorgaan. De techniek waarmee we het orgel draaien is meer dan honderd jaar oud. Dat mogen we toch niet verloren laten gaan?"

Zie voor meer informatie www.draaiorgeldeharmonica.nl/ of volg de stichting op Facebook.

De Harmonica in volle glorie.