Oorlogstragedie Dirk en Helderse Agaath in boek gevat

Op 15 augustus is het 75 jaar geleden, dat Japan capituleerde en Nederlands-Indië werd bevrijd. Op diezelfde dag is het 75 jaar geleden dat krijgsgevangenen de aanleg van de Pakan Baroe spoorweg op Sumatra voltooiden. De spoorlijn werd daarna nooit gebruikt. Ook matroos Dirk de Jong werd als krijgsgevangene ingezet bij de aanleg van deze dodenspoorlijn. Frits Kool beschreef in een boek de oorlogstragedie van Dirk de Jong en zijn verloofde Agaath de Ruijter, die zich afspeelt in Alblasserdam, Den Helder, Broek op Langedijk, Soerabaja en Pakan Baroe.

Pantoffelparade

De 17-jarige Dirk te Jong uit Alblasserdam begint op 2 mei 1934 als lichtmatroos zijn loopbaan bij de Koninklijke Marine. In Den Helder leert hij tijdens de zaterdagse pantoffelparade Agaath de Ruijter kennen. Ze verloven. Dirk gaat in 1936 drie jaar naar Soerabaja in Nederlands-Indië. Enkele weken nadat hij daarvan in Nederland is teruggekeerd wordt hij op 28 augustus 1939 vanwege de algehele mobilisatie opgeroepen zijn militaire plicht te hervatten.

Ontberingen

Na de Duitse inval op 10 mei 1940 worden Alblasserdam en Den Helder gebombardeerd. Dirk de Jong is dan al met de kruiser Hr.Ms. Sumatra onderweg naar Engeland en vervolgens naar Canada met aan boord prinses Juliana en de prinsesjes Beatrix en Irene. De Sumatra vaart daarna verder naar het vrije Nederlands-Indië, dat in maart 1942 door Japan onder de voet wordt gelopen. Dirk wordt krijgsgevangen gemaakt, lijdt schipbreuk tijdens een Japans zeetransport met het S.S. Harugiku Maru naar Sumatra, overleeft en wordt te werk gesteld aan de Pakan Baroe spoorlijn. Daar overlijdt hij op 7 augustus 1945 aan ontberingen, acht dagen voor de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945.

Trouwpak

Dat is ook de dag waarop de aanleg van de 'dodenspoorlijn' wordt voltooid. De spoorlijn is daarna nooit gebruikt. Het trouwpak van Dirk hing klaar in zijn woonplaats Alblasserdam. Bij Agaath, die tijdens de oorlogsjaren geëvacueerd was in Broek op Langedijk, waren de kasten in Den Helder gevuld met de uitzet, het porseleinwerk, het glasservies en het bestek. Maar de verschrikkingen van Pakan Baroe bepaalden het tragisch einde van Dirk. In 1948 stierf ook Agaath. Van verdriet.

Auteur

De schrijver van het boek, Maurits Nicolaas Gerard (Frits) Kool groeide op in Broek op Langedijk. Hij is op 25 juni 1944 in Alkmaar geboren. Terwijl de familie in Alblasserdam en Broek op Langedijk van niets wist, begon op diezelfde dag het transport van Dirk de Jong en honderden andere krijgsgevangenen van het kamp Gloegoer in Medan naar de werkkampen langs de Pakan Baroe spoorlijn (Sumatra, NederlandsIndië).

Krijgsgevangenschap

Dirk was verloofd met Agaath de Ruijter, een tante van de auteur. Frits Kool: “Mijn moeder vertelde dat Dirk de Jong in de oorlog is omgekomen in Indië. Wij veronderstelden bij de Slag in de Javazee (1942). Pas in 2015, toen vrijwel de hele familie uit die tijd overleden was, werd mij duidelijk dat Dirk is omgekomen in krijgsgevangenschap bij de aanleg van de Pakan Baroe spoorlijn op Sumatra. Hij is in 1951 herbegraven op het ereveld Kembang Kuning in Soerabaja (Java). Niet verdronken in 1942 maar wel omgekomen in 1945 in Nederlands-Indië. Met die ontdekking startte ik mijn zoektocht naar de levensloop van Dirk de Jong en zijn Helderse verloofde Agaath de Ruijter (mijn tante), die in 1948 van verdriet overleed."

Belangstelling

Met het boek beoogt Kool de levensloop van Dirk en Agaath voort te laten bestaan voor familieleden, bekenden en voor ieder ander die belangstelling heeft over verhalen van de verdwenen oorlog, maar die niet kunnen en willen vergeten. "Kijk, er zijn natuurlijk duizenden verhalen over oorlogsleed. Dit is er één van, met dien verstande dat het leed van de families De Jong en De Ruijter op een bijzondere manier in elkaar grijpt."

Het boek is voor € 20,- verkrijgbaar bij boekenbestellen.nl en iedere boekhandel en internetboekhandel. Wij mogen een aantal exemplaren weggeven! Interesse? Mail uw gegevens naar redactie.deh@rodi.nl.