Bunkermuseum Den Helder herbergt belangrijk stuk geschiedenis

Algemeen
Andre de Vries (l) en Jack van de Ree.
Andre de Vries (l) en Jack van de Ree. Foto: aangeleverd

DEN HELDER - “Ik ontmoette André in ‘95 voor het eerst en nadat wij bevriend raakten bleek al snel dat wij een gezamenlijke interesse deelden voor de Tweede Wereldoorlog en alles wat ermee te maken had. Ook toen struinden wij door de duinen om hulzen te zoeken en in bunkers te kijken. Als kind kwam ik al thuis met voorwerpen die ik in de duinen vond. Mijn vader was echter onverbiddelijk en wilde niets uit die tijd in huis hebben. Gelukkig kon ik de hulzen en andere kleine vondsten goed verstoppen. André was meer de avontuurlijk ingestelde en bezocht zoveel mogelijk bunkers om het daarna te documenteren en uit te zoeken wat voor type bunker het was. Wij bleken elkaar goed aan te vullen”, zegt Jack van de Ree.

Van de Ree voert samen met André de Vries het beheer over het Bunkermuseum in Den Helder. Het museum is onderdeel van de Stichting Stelling Den Helder ( SSDH) en is gevestigd in een bunker van het type M219. Deze bunker was ooit een Geschutsbunker voor 35 man. In de bunker werkten 35 manschappen, twee onderofficieren en één officier. De militairen woonden in nabij gelegen bunkers. De M in het type staat voor Marine, waaruit af te leiden is dat het om een ontwerp van de Kriegsmarine gaat.

Verliefd

Jack en André raakten een aantal jaren geleden betrokken bij de SSDH. André: “Wij zijn in 2014 in contact gekomen met vrijwilligers op Fort Dirks Admiraal, zij beheerden toen de M151. Er kwam een moment dat wij gezamenlijk op zoek wilden gaan naar een paar bunkers, en die wilden wij ook betreden. Die ochtend was Jack vertraagd, hij zou wat later komen. Ik en een paar jongens gingen evengoed op pad in de duinen. Ons avontuurlijke clubje werd echter opgemerkt door een medewerker van Landschapsbeheer en dat leverde ons destijds een flinke boete op. ‘s Middags kwam het gehele clubje bijeen op Fort Dirks Admiraal. Onverwachts kregen we toch een rondleiding door de andere bunkers van dit fort. Eén van de aanwezigen vertelde dat de SSDH nog beheerders zocht voor de M219. André keek nog verliefder dan op zijn bruiloft en samen besloten we de gok te wagen. Na overleg met SSDH was de knoop door, wij mochten het gaan doen! De bunker werd omgetoverd tot museum met de Atlantik Wall als thema.

Wapens en munitie

De bunker is in oorsprong gerealiseerd voor de kustenartillerie van de Kriegsmarine. Van de Ree en De Vries: “De nadruk ligt dan ook op de geschiedenis en oorsprong van deze bunker, de rest van de batterij en op de kustverdediging van de Atlantikwall. Wij proberen zoveel mogelijk van de Kriegsmarine te laten zien door middel van voorwerpen, uitrustingsstukken, uniformen en modellen. Zo hebben we een groot model van de slagkruiser Gneisenau, en zelfs een origineel logboek van het schip. Dit wordt ondersteund met een uitgebreide fotocollectie over de Gneisenau zelf. De kanonnen die boven op de bunkers moesten komen, kwamen immers van deze slagkruiser! Ook zijn er gebruiksvoorwerpen die een kijkje geven op het leven als militair in zo’n bunker. Momenteel zijn wij druk bezig met de nodige vergunningen zodat we wapens en munitie kunnen laten zien.”

Bewerkelijk

Volgens beide heren is de indeling van de expositie wisselend, en soms ook erg bewerkelijk. “Bij een expositie worden na de sluiting ‘s avonds de collecties weer meegenomen, want ondanks het aanwezige alarmsysteem blijven wij voorzichtig. Gelukkig hebben we de beschikking over zo’n tien enthousiaste vrijwilligers die - net als wij - zeer betrokken zijn bij het Bunkermuseum dat overigens ook dienst doet als Educatief Centrum omdat we ons op scholen richten voor een stukje geschiedenisleer. Helaas kan niet altijd iedereen komen, dus vrijwilligers voor met name rondleidingen c.q. klusjes zijn altijd welkom!”

Eigen buidel

Normaliter is het museum geopend op vaste dagen als 4 en 5 mei, Stelling Weekend, Bunkerdag en Open Monumentendagen. “Helaas hebben wij in deze voor iedereen lastige coronatijd alle open dagen moeten annuleren. De enige mogelijkheid die wij voorlopig hebben is het aanbieden van gereserveerde rondleidingen die geboekt kunnen worden via onze website, hiervoor vragen wij een kleine vergoeding. Onze inkomsten genereren we altijd uit de open dagen maar deze zijn dit jaar wel erg mager. Gelukkig kunnen wij via SSDH een aantal zaken regelen, maar de klap is voelbaar! We tasten soms in onze eigen buidel om sommige werkzaamheden toch te kunnen uitvoeren. Maar de grote plannen moeten we vooruitschuiven naar volgend jaar. Gelukkig hebben wij ook een paar vaste sponsors die ons zo nu en dan materialen kunnen leveren.”

Nooit vergeten

Het doel van André en Jack is en blijft het behouden en doorgeven van een belangrijk stuk geschiedenis. “Hoe duister deze ook was. Dit mag men nooit vergeten is ons motto. De M219 zal vaker opengaan, en ook wordt de andere M219 (Zuid) beperkt opengesteld. Het liefst willen wij zoveel mogelijk van de batterij openstellen, maar dat is erg lastig omdat wij in een Natura 2000 gebied zitten.
Wat betreft onderhoud zijn vitrines, bouwmaterialen zoals hout, en een nieuw dak bovenop de bunker zijn onze speerpunten. Zoals al eerder vermeld willen wij gezamenlijk iets moois neerzetten zodat men de geschiedenis kent en vooral niet vergeet. Wij ontvangen daartoe graag donaties, zowel financieel als voorwerpen uit die tijd. Voorwerpen kunnen ook in bruikleen worden geschonken.”

Meer informatie: www.m219.nl

Jack in de bunker.