'Enkhuizen staat centraal in de oplossing van het wereldvoedselprobleem'

Algemeen
Documentaire Well Fed laat impact zien van verzet tegen genetisch modificeren van landbouwgewassen.
Documentaire Well Fed laat impact zien van verzet tegen genetisch modificeren van landbouwgewassen. Foto: aangeleverd

ENKHUIZEN – Enkhuizen staat in het brandpunt van de belangstelling als het gaat om de mondiale voedselvoorziening. Driekwart van alle groentezaden komt immers uit deze regio. Filmmaker Hidde Boersma komt naar Enkhuizen om in gesprek te gaan over genetische modificatie. "De innovatieve kracht van Nederlandse groenten- en fruitveredelaars is gigantisch. De grote weerstand tegen genetische modificatie leidt ertoe dat we boeren in arme landen laten stikken."

Filmmaker Hidde Boersma maakte de film Well Fed over voedselschaarste, hoe die opgelost kan worden en de impact die de weerstand tegen gentech heeft op armere landen. 15 Januari houdt hij een inleiding bij de filmvertoning van Well Fed in Cinema Enkhuizen.

Hidde: "Ik heb de film gemaakt vanuit een behoefte om uit te zoeken waar de weerstand van mijn vrienden tegen genetisch gemodificeerd voedsel vandaan komt. Door de weerstand die wij in het westen hebben tegen genetisch modificeren van landbouwgewassen benadelen we boeren in arme landen. Zij moeten meer spuiten met gif waarvan ze ziek worden, hebben eindeloos veel misoogsten en lage opbrengsten, terwijl dat allemaal anders kan zijn als we genetische gemodificeerde zaden toestaan."

De weerstand tegen genetisch gemodificeerd voedsel vindt zijn weerslag in een verbod op genetische modificatie door het Europese Hof. Dat benadeelt ook de boeren in Nederland, vult Enkhuizer Peter van der Toorn van het internationale bedrijf Syngenta, gevestigd in Enkhuizen, aan. "Boeren hier kunnen daardoor niet de best mogelijke zaden gebruiken die beschikbaar zijn."

Ook Peter gaat graag het gesprek aan en is 15 januari namens Syngenta aanwezig. Peter: "We hebben de morele plicht om iets te doen aan het wereldvoedselprobleem. De menselijke inventiviteit om dat probleem op te lossen moet de ruimte krijgen."

Weerstand versus pragmatisme

Waar de weerstand vandaan komt, is Hidde inmiddels wel duidelijk. "In de jaren negentig werd genetische modificatie voor het eerste gebruikt voor veevoeder. De toch al intensieve landbouw kon daarmee nog intensiever worden. Dat stuitte veel mensen tegen de borst. Maar de associatie met intensieve landbouw is totaal niet waar en geeft genetische modificatie een slecht imago."

Peter: "De oude techniek van genetische modificatie is dat je een stukje soortvreemde DNA in het DNA van een gewas zet om het daarmee te verbeteren. Deze techniek is door het Europese Hof verboden. Inmiddels is genetische modificatie technisch verder ontwikkeld en nu brengen we mutaties aan door een gen uit te zetten of een gen te versterken. Er wordt dus niet meer met soortvreemd DNA gewerkt. Er is overigens nooit aangetoond dat genetische modificatie gevaarlijk of onveilig is voor de gezondheid van mensen. Dat is onder wetenschappers een algemeen aanvaarde gedachte."

Hidde vindt dat tegenstanders, zoals organisaties als Greenpeace, broodnodige vernieuwingen tegenhouden. "Deze weerstand zorgt ervoor dat in arme landen als India geen voedselzekerheid is. Ik vind het bijna crimineel om tegen genetisch gemodificeerd voedsel te zijn. Wij leiden onder het ouderwetse idee dat we hebben van genetische gemodificeerd voedsel. Voor ons is dat niet zo erg, want we hebben drie keer per dag een vol bord, maar in arme landen gaat het om leven en dood, namelijk het hebben van wel of geen voedsel."

Onbegrijpelijk vindt hij de weerstand. "We willen toch een duurzame wereld waarin minder met gif gespoten wordt!"

'Afzien van techniek is immoreel'

Ook Peter snapt het verzet tegen genetisch gemodificeerd gewas niet. "Afzien van deze technieken is immoreel. Dat kunnen we ons niet veroorloven. Wil je alle monden voeden en dat op een zo goed mogelijke manier doen, dus zonder de aardbodem nodeloos uit te putten, dan heb je veredeling nodig. Syngenta wil een bijdrage leveren aan de voedselzekerheid in de wereld, terwijl we tegelijk de klimaatverandering willen adresseren. Meer voedsel betekent vaak ook meer landbouwgrond gebruiken. Met de opwarming en toenemende droogte levert dat op lange termijn problemen op: de hoeveelheid beschikbare land neemt af, terwijl de vraag naar voedsel toeneemt. In Enkhuizen hebben we hiervoor de oplossing in handen."

Hidde en Peter adresseren ook het problematisch gebruik van het woord 'natuur'. Peter: "Wat is natuurlijk? Daar moeten we het echt met z'n allen over hebben. De bloemkool die we vandaag eten is een product van honderden jaren ontwikkeling en interventie door mensen. Die was er vroeger niet in deze vorm. Vroeger waren ook de tomaten klein en onooglijk. Dat willen we niet. De neiging bestaat om alles waarbij ingegrepen wordt als niet-natuurlijk te beschouwen, maar dat is onmogelijk. Dan is de biologische boer ook niet natuurlijk bezig, want die produceert andere groenten dan honderden jaren terug."

Gratis film

Gratis filmvertoning met discussie met Peter van der Toorn en Hidde Boersma, woensdag 15 januari bij Cinema Enkhuizen. Plaatsen reserveren verplicht via cinemaenkhuizen.nl. Bezoekers ontvangen een uitnodiging voor een rondleiding bij Syngenta.

Beslissen weldoorvoede westerlingen over voedsel van armen?
Peter van der Toorn van Syngenta: 'Enkhuizen heeft oplossing voor voedselproblematiek in handen.'
Hidde Boersma vraagt zich af waarom we tegen genetische modificatie zijn.