40 jaar stadsbeiaardier Frits Reynaert: Diskjockey van Enkhuizen

Algemeen
Als alles wegvalt dan is er nog één persoon die live muziek maakt voor de hele gemeenschap: de beiaardier.
Als alles wegvalt dan is er nog één persoon die live muziek maakt voor de hele gemeenschap: de beiaardier. (Foto: Rodi Media/IH)

Stadsbeiaardier Frits Reynaert viert deze week zijn veertigjarig jubileum in Enkhuizen. Hij is de man achter de melodieën die elk kwartier klinken vanuit de Zuidertoren en de Drom. Ook speelt hij drie keer per week een uur op één van de carillons. “Als alles wegvalt dan is er nog één persoon die live muziek maakt voor de hele gemeenschap.”

De stadsbeiaardier in Enkhuizen is onderdeel van een rijke traditie. “Al bijna vier eeuwen lang klinken de carillons in Enkhuizen. De zeventiende eeuw was de gouden eeuw van het carillon en in Enkhuizen ervaar je echt nog de zeventiende eeuwse cultuur en sfeer. Het is een stille stad waardoor je de carillons goed hoort. Vroeger werd er elke dag gespeeld: de beiaardier was de discjockey van de stad, want er waren geen radio’s. Bij elke gelegenheid werd er wel gespeeld.”

‘Het carillonspel hóórt bij Enkhuizen’

Drie keer in de week speelt Reynaert op de carillons. Elke woensdagochtend, donderdagmiddag en vrijdagavond. Inspelen op de actualiteit doet hij daarbij graag. “In het voorjaar heb ik veel muziek van hoop en troost gespeeld. Veel aria’s ook omdat de Matthäus Passion uitvoeringen niet doorgingen. Als beiaardier was ik de enige die nog voor publiek muziek mocht spelen. Dat heb ik als heel bijzonder ervaren. Fijn ook dat veel mensen dat waardeerden. Het geeft ook wel het belang van het carillon aan. Als alles wegvalt dan is er nog één persoon die live muziek maakt voor de hele gemeenschap.”

De kunst is om een tijdloze keuze te maken. “Carillonmuziek voor de kwartiermelodieën mag niet te zwaar zijn en hoe romantischer de muziek, hoe emotioneler en hoe sneller het kan vervelen. Chopin kan niet, maar Bach kan altijd. Dat is neutralere muziek. Maar als ik zelf speel, kan ik vrijwel alle muziek spelen, van Bach tot en met The Beatles.”

Koud in de toren

Voor elk concert bereidt hij zich grondig voor. “In grote lijnen weet ik wat ik ga spelen. Bij de muziekkeuze houd ik rekening met de culturele kalender, feestdagen en koningsdag bijvoorbeeld. Maar ik laat me ook leiden door de situatie van het moment en improviseer nogal eens. Als het koud is in de toren beïnvloedt dat mijn spel en mijn muziekkeuze bijvoorbeeld. In de winter speel ik wat anders dan wanneer de zon schijnt. Wanneer de zon schijnt, speel ik vaker lichtere muziek en met onstuimig weer speel ik eerder dramatische muziek.”

Blije mensen

De melodieën die ieder kwartier klinken staan nu deels in het teken van 75 jaar bevrijding van Nederland en Nederlands-Indië. Dat de carillons 24 uur per dag te horen zijn, weten veel Enkhuizers te waarderen. Maar niet iedereen is ervan gecharmeerd dat de carillons ook ‘s nachts elk kwartier klinken. Reynaert waagt zich niet aan een stellingname. Maar Enkhuizen zonder carillons kan hij zich niet voorstellen, vertelt hij. “De betekenis van de carillons is groot. Het is iets waar je blij van wordt als je het hoort. Je hoort even iets bekends, het kleurt de atmosfeer. Net als het weer. Als de zon schijnt worden mensen ook blij. Zo kun je de carillons ook zien.”

Emotionele band

Het zijn instrumenten waarmee hij een band heeft opgebouwd. “Het is een emotionele band. Een tastbare ervaring, de schoonheid van de klokken inspireert me.” Al van jongs af aan is hij gegrepen door de klanken van Hemony carillons. “Ik kom uit Amsterdam, met wel vijf Hemony carillons in de stad, en daar hoor je altijd wel een carillon.”

Hemony carillon

Zijn liefde voor het Hemony carillon bracht hem eind jaren tachtig naar Enkhuizen. “De gebroeders Hemony waren als eersten in staat een welluidende klokken reeks samen te stellen. Het is heel bijzonder dat Enkhuizen maar liefst twee kostbare Hemony carillons heeft. De Zuidertoren heeft grotere klokken die zwaarder en dieper klinken dan de Drom met z’n lichtere klokken die wat frivoler klinken. Inwoners van Enkhuizen spreken wel over de ‘bronzen klokken’ van de Zuidertoren en de ‘zilveren klokken’ van de Drom om daarmee het verschil in klankkleur aan te geven.”

Feest 21 november

De beiaardier biedt de stad Enkhuizen zaterdag 21 november van 16.00 tot 16.30 uur een concert aan vanwege zijn veertigjarig jubileum.