‘Als dit orgel weer speelt kunnen we Enkhuizen echt op de kaart zetten’

Algemeen
Tineke van der Linden en Richard Lijnsvelt staan achter het orgelfront van de Westerkerk, in het orgelgedeelte dat opgevuld moet worden met nieuwe orgelpijpen.
Tineke van der Linden en Richard Lijnsvelt staan achter het orgelfront van de Westerkerk, in het orgelgedeelte dat opgevuld moet worden met nieuwe orgelpijpen. (Foto: Aangeleverd)

ENKHUIZEN - Er zijn in de wereld genoeg oude orgels te vinden, maar er zijn er maar weinig zo befaamd als de orgelkas in de Westerkerk in Enkhuizen. Dat orgel werd voltooid in 1549, de tachtigjarige oorlog was nog niet eens begonnen. De buitenkant ziet er na de restauraties weer prachtig uit, maar er komt al twintig jaar geen muziek meer uit. “Dat moet veranderen”, vinden Richard Lijnsvelt en Tineke van der Linden, respectievelijk directeur en voorzitter van de Stichting de Westerkerk. “Als dit orgel weer speelt kunnen we Enkhuizen echt op de kaart zetten.”

Na de restauratie van de orgelkas, nu tien jaar geleden werd meteen begonnen om geld bij elkaar te krijgen om het orgel weer spelend te krijgen. Er werd een club Vrienden het orgel van de Westerkerk opgericht en dat had succes.

Sweelinck 400 jaar dood

Dankzij donaties van twee grote sponsoren, waaronder het Ondernemersfonds Enkhuizen, werd in maart opdracht gegeven voor de herbouw van een deel van het orgel. Dit zogenaamde ‘bovenwerk’ moet in oktober dit jaar weer bespeelbaar zijn. Dat wordt gevierd met een concert - en dat is niet helemaal toevallig - op 16 oktober. Die dag wordt namelijk herdacht dat Sweelinck in 1621 overleed. Deze beroemde Nederlandse componist heeft in dat jaar op de orgels van de Zuider- en Westerkerk in Enkhuizen gespeeld.

Sponsor een orgelpijp Westerkerk

Maar met dat ‘bovenwerk’ is het orgel nog lang niet klaar. “Zeker zo belangrijk is het ‘hoofdwerk’. Dit krijgt acht registers, die met elkaar 851 orgelpijpen tellen. Aan de buitenkant van een orgel zie je maar een stukje van het geheel”, zegt Tineke van der Linden. “Achter het orgelfront zitten honderden pijpen en bovendien het hele mechaniek om door die pijpen lucht te blazen. Dat moet allemaal weer opgebouwd worden en daar is meer geld voor nodig.”

Graveer een naam

Om meer mensen bij de bouw te betrekken is de actie Sponsor een orgelpijp gestart. Iedereen kan op de website van de Westerkerk een pijp uitzoeken om te sponsoren. Dat kan al vanaf 50 euro. Bij pijpen vanaf 250 euro is het ook mogelijk om een naam te laten graveren in de pijp. “Het is toch hartstikke leuk om je kleinkind met naam en geboortedatum te vereeuwigen in een orgelpijp”, bedacht Richard Lijnsvelt. “Dat staat er over een paar honderd jaar nog op!” De eerste inscripties zijn inmiddels gemaakt. Ook ouders en grootouders zijn al vereeuwigd met geboorte- en sterfdatum. “Iedere sponsor krijgt een prachtig uitgevoerd certificaat met vermelding van de toonnaam van de gesponsorde pijp en eventueel de inscriptie.”

15.000 bezoekers

Wie zichzelf of een (groot)ouder of (klein)kind wil laten vereeuwigen heeft nu een unieke kans, vertelt Tineke. “Op www.westerkerkenkhuizen.nl vindt u de mogelijkheid om te sponsoren en te laten graveren. Op die site is nog veel meer te vinden over de bijzondere geschiedenis van de Westerkerk. Het is te hopen dat de kerk deze zomer weer open mag voor bezoek, dan kan iedereen alles ook met eigen ogen bekijken. Gewoonlijk bezoeken zo’n 15.000 mensen de kerk, met corona is dat minder, maar we hopen dat een aantal bezoekers ook een pijp wil sponsoren.”

Rijksdienst Cultureel Erfgoed en provincie

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en provincie Noord-Holland dragen ook bij aan het in stand houden van de monumentale kerk, vertelt Richard enthousiast. “Maar het orgel is zo bijzonder dat we hier graag ook de Enkhuizer bevolking bij betrekken. En ieder ander mag ook meedoen natuurlijk, het is uiteindelijk een orgel van wereldfaam dat toevallig wel in de Westerkerk in Enkhuizen staat!”

Fluitketel

Simon Stelling, geboren in Enkhuizen, leerde orgel spelen op het orgel van de Westerkerk, bij zijn nichtje Aukje Broers. Broers is ruim veeritg jaar organist geweest van de Westerkerk. Op jonge leeftijd verhuisde Simon met zijn ouders mee naar Alphen aan den Rijn, waar hij (stads)organist is. Lijnsvelt: "Simon is nog steeds zeer enthousiast over de Westerkerk en vooral over de akoestiek. Hij is een begenadigd organist en komt elk jaar naar de Westerkerk en kruipt dan graag achter het orgel. Dat kon tot nu toe alleen op het elektronisch orgel. De uitspraak dat in de Westerkerk een fluitketel al mooi klinkt, komt van hem."