Tandarts Tanja: 'Alles geven in zeilrace'

Algemeen
Tandarts Tanja zeilde met Maiden de topzware Whitbread rond de wereld race.
Tandarts Tanja zeilde met Maiden de topzware Whitbread rond de wereld race. Foto: Aangeleverd

Dertig jaar geleden deed voor het eerst een zeilboot met een compleet vrouwelijke bemanning mee met de zwaarste zeilrace die er bestaat: de Whitbread Round the World Race 1989-1990. Enkhuizer tandarts Tanja Visser (58) was één van de twaalf vrouwen die deze kans greep. “Het was mijn droom om mee te varen en dit was de enige manier om mee te doen.” Samen met haar broer Edwin waren zij ook eerste broer en zus die samen aan deze spectaculaire race meededen

Op dit moment draait de feel-good film Maiden over deze heldinnen op zee. Journalisten sloten destijds zelfs weddenschappen af hoe lang het duurde voordat de vrouwen zouden verongelukken. Die negatieve media-aandacht ging langs Tanja heen. Zij was vooral gefocust op de wedstrijd, zegt ze zelf. “De grote scepsis die er heerste, heb ik niet zo meegekregen. We waren ons gewoon aan het voorbereiden om de race te varen. We wilden zeilen en liepen niet rond met het idee van: ‘Kijk ons eens. Wij zijn vrouwen en we willen iets laten zien’. We concentreerden ons op het zeilen op hoog niveau en waren daar serieus mee bezig. Als wedstrijdzeiler focus je je 300 procent op de boot.”

Enkhuizer jeugd

Tanja kreeg het zeilen met de paplepel ingegoten. “Ik ben opgegroeid in Enkhuizen en ging vanaf mijn vierde mee met mijn ouders op de zeilboot. We deden ook mee aan wedstrijden. Zelf heb ik ook op wedstrijdjachten, zowel in Nederland als internationaal, meegedaan. Ik was altijd aan het zeilen. Mijn jongere broer Edwin zat gelijktijdig met mij op de Nederlandse boot Equity & Law II van schipper Dirk Nauta. We waren een echt zeilersgezin en zaten middenin die wereld. Tracy (Edwards, schipper en initiatiefneemster, red.) kon selecteren uit vijfhonderd aanmeldingen. Gelukkig nam ze mij.”

Etappe winst

Tanja Visser, tandarts in Enkhuizen en woonachtig in Venhuizen, is dus de eerste Nederlandse vrouw op de eerste voltallige vrouwenboot van de zwaarste zeilwedstrijd die er bestaat. Met Maiden wonnen ze twee van de zes etappes en daarmee kregen ze veel publiciteit. Tanja: “Natuurlijk hadden we graag de race gewonnen. Maar wij waren het eerste team die dit heeft gedaan en we hebben het vrij goed volbracht.”

Badpakken

Ze bewaart hele mooie herinneringen aan de aankomsten en de zeer speciale band die ontstaan is met de andere meiden. “Dat was heel leuk en mooi, al die mensen die ons stonden op te wachten. Bij de finish in Engeland waren dat er 50.000. Heel bijzonder.” Bij één van de aankomsten verruilden de zeilsters hun zeilpak voor een badpak. “Dat was een geintje. Een idee van Tracy. Voor de leuk deden we dat. Dat vond ik prima.”

Tanja spreekt over een ‘superteam’ van goede zeilsters. “Negen maanden vecht je ergens voor en je trekt tweeënhalf, drie jaar met elkaar op. We hebben samen moeilijke en zware, maar ook mooie dingen meegemaakt. Op zee was er geen onvertogen woord.”

IJsbergen ontwijken

Tanja was zeilmaker, fotograaf, filmer en tandarts. Maar bovenal was ze voordekker en één van de vier stuurlui. “Ik kon goed sturen. We hadden wachten van vier uur op vier uur af. Je stuurde niet langer dan twintig minuten in de Zuidelijke Oceaan, want het is fysiek erg zwaar. Je surft van de golven af en je moet je goed kunnen concentreren. Dat hielden we niet lang vol.”

Ze wonnen met Maiden de zwaarste etappe: de Zuidelijke oceaanroute langs de ijsbergen. Tanja: “Het was loodzwaar en er waren veel moeilijke momenten. Het was koud, koud en nog eens koud en altijd heel nat. Je gaat over grenzen heen en je kan meer dan je denkt. Je leeft per vier uur. Het is het ultieme zeilen, zwaar en heftig. Je kan gewoon geen foutjes maken en je moet doorzetten. Je geeft alles wat je hebt en je stuurt de boot zo snel mogelijk.”

Risico’s horen erbij

Ze spreekt van een ‘superervaring’, maar ook van ‘Russische roulette’. “Overdag zagen we de ijsbergen wel. Maar de kleine zijn gevaarlijk en ‘s nachts zag je die niet; ook al stonden we op wacht. Met grote snelheid ga je er langs. Als je een ijsberg raakt, weet je dat je het niet overleeft. Het had zomaar kunnen gebeuren. Er zitten risico’s aan zo’n race. Dat weet je en dat hoort erbij.”

Rolmodel jonge zeilsters

Ziet ze zichzelf als rolmodel voor jonge zeilsters? Ja, zegt Visser volmondig. “Omdat het goed is gegaan, denk ik wel dat we veel hebben opengebroken voor vrouwen die willen zeilen. Jonge zeilsters zullen eerder denken: Het is hen ook gelukt, ik kan dat ook. Gelukkig is er veel verbeterd in de zeilwereld, maar het kan nog veel beter als het gaat om de acceptatie van vrouwen.” In Nederland zijn veel topzeilsters waaronder een aantal met veel ervaring op dit gebied en ook Olympische Spelen zeilsters, voegt ze daaraan toe. "Het zou toch geweldig zijn voor de Nederlandse zeilsport als er een Nederlands vrouwenteam zou deelnemen aan de Ocean Race in 2022. Met als voorbeeld Maiden!"

Vrijdag 7, 14, 21 en 28 augustus draait de film Maiden bij Cinema Enkhuizen in de Drom. Bij enkele voorstellingen is Tanja Visser aanwezig. Meer informatie via cinemaenkhuizen.nl.