Alledaags racisme persoonlijk maken met fotografie in Enkhuizen

Algemeen
Dimitri Mau Asam, opgegroeid in Enkhuizen: 'Ik heb me altijd geborgen en veilig gevoeld in Enkhuizen.'
Dimitri Mau Asam, opgegroeid in Enkhuizen: 'Ik heb me altijd geborgen en veilig gevoeld in Enkhuizen.' Foto: Monique Belier

REGIO - Fotografe Monique Belier kent West-Friesland op haar duimpje. Opgegroeid in Bovenkarspel – te midden van een multiculturele vriendengroep - heeft ze onder andere in Enkhuizen gewoond, later weer in Bovenkarspel en nu woont ze in Grootebroek. Ze vroeg haar vrienden of ze hen mocht fotograferen in het Snouck van Loosen ziekenhuis. 

Een van hen is bijvoorbeeld presentatrice Sosha Duysker. Met haar foto’s verdiepte de fotografe zich in de West-Friese mentaliteit als het gaat om racisme. Belier: ‘Ik zou het mooi vinden als scholen de foto’s en interviews van dit project als lesmateriaal gebruiken.’

Fotoproject Small Town Boy

Monique Belier groeide op te midden van een hechte multiculturele vriendengroep. “De meeste van mijn vrienden hadden een andere huidskleur. Daar stond ik niet bij stil, dat was heel normaal. Binnen de groep speelde het ook niet. Je merkte wel dat mensen van buiten racistische opmerkingen maakten, soms werden er dingen naar mijn vrienden geroepen. Daar waren wel irritaties over, maar daar bleef het bij.”

Disco in Enkhuizen

De vrienden zaten op verschillende scholen, maar trokken daarbuiten veel met elkaar op. “We hadden dezelfde muzieksmaak, We gingen graag dansen en gingen vaak naar de Stadsherberg, de voormalige discotheek aan de Kaasmarkt, in Enkhuizen. Dat was the place to be.”

Racisme zit in kleine dingen

Belier vertelt dat Bovenkarspel, net als Hoogkarspel, Grootebroek en Enkhuizen, in de jaren zeventig was aangewezen om de groeiende bevolking van de Randstad, en met name Amsterdam, op te vangen. Er kwamen gezinnen uit onder andere de Antillen en Suriname deze kant op.

Twintig jaar geleden viel bij haar het kwartje. “Ik moest een zwarte vriend uit New York uitleggen wat Sinterklaas en Zwarte Piet is. Door het uitleggen begreep ik ineens dat we van een zwarte man een karikatuur hadden gemaakt, in plaats dat de helper van Sinterklaas zwart was van de schoorsteen.”

De Zwarte Pietendiscussie en de Black Lives Matterbeweging maakt het onderwerp racisme voor Belier steeds urgenter. Zelf viert ze Sinterklaas al lang niet meer. Ze gelooft dat sociale media racisme steeds zichtbaarder maakt. “Twitter, Instagram… Mensen durven sneller iets te typen. Ik denk niet dat racisme is toegenomen. Het is allemaal wat makkelijker om je mening te uiten.”

Snouck van Loosen ziekenhuis

Ze begon zich af te vragen hoe het voor haar vrienden was geweest: als een van de weinige kinderen van kleur opgroeien in een wit dorp. Het resultaat: een prachtige serie portretten met persoonlijke interviews. Van onder andere Sosha Duysker, opgegroeid in Bovenkarspel, presentatrice en actrice en bekend van Klokhuis, van Dimitri Mau Asam, ondernemer en opgegroeid in Enkhuizen, Jody Visser, dansdocente en opgegroeid in Bovenkarspel, yogadocente Christine Oud, opgegroeid in Bovenkarspel, en RSG-leerlinge Gela Pique.

De foto’s zijn gemaakt in het Snouck van Loosen ziekenhuis. “Dat pand is ooit bekostigd met geld uit een nalatenschap door de jongste dochter van de Snouck van Loosen familie. Het schijnt dat een groot deel van dit geld werd verdiend met de handel in slaven tijdens de VOC-tijd. Dat ligt natuurlijk gevoelig. In de gesprekken konden we meteen tot de kern gaan. Dat geeft wel een verdieping aan de foto’s.”

Impact

Belier ziet graag het gesprek op gang komen over de traditionele manier van omgaan met een feest als Sinterklaas. “Het is een moeilijk gespreksonderwerp. Ik hoop dat als mensen de persoonlijke verhalen lezen en de foto’s zien er meer begrip komt, dat we met elkaar in gesprek gaan. Racisme zit in kleine dingen. Laatst las ik in de krant iets over een ‘Turkse overbuurman’, terwijl dat niet relevant was voor het verhaal. We moeten ons afvragen hoe en wanneer gebruiken we ‘afkomst’? Dat kunnen we het beste vragen aan mensen met een kleur. Zij hebben er last van en kennen de pijn.”

Foto’s en tekstgedeelten uit het project Small Town Boy van Monique Belier:

Christine Oud

Yogadocente (1973): “Ik groeide op in Bovenkarspel. In de jaren tachtig een wit dopr met her en der een geadopteerd kind. Ik viel dus op als donker kind in een hoofdzakelijk wit dorp. Kennelijk omdat ik opviel, werd ik getreiterd.”

Dimitri Mau Asam

Ondernemer (1971): “De lagere school was voor m ij een mooie tijd en ik zag geen kleur en mijn vriendjes en vriendinnetjes ook niet. We speelden met elkaar en hadden het fijn. Ik heb me altijd geborgen en veilig gevoeld in Enkhuizen.”

Jody Visser

Dansdocente (1976): “Op school ondervond ik weinig last van de andere kinderen in mijn klas of op school. Er waren meerdere kinderen met een niet wit uiterlijk en dat werd volledig geaccepteerd. Mijn anders zijn werd eerder benadrukt doormensen die mij niet kenden. Blikken, genegeerd worden. Uitgemaakt voor ‘nikker’,”

Gela Pique

RSG-leerlinge (2003): “Van kleins af aan ervaar ik racisme in het dagelijks leven. Een van de allereerste herinneringen die ik heb, was toen ik een jaar of drie, vier, was en ik op de peuterspeelzaal zat. Van een paar kindjes mocht ik niet meedoen omdat ik bruin was.”

Sosha Duysker

Presentatrice en actrice (1991): “Mijn ouders hebben uiterlijke verschillen nooit benadrukt. Hierdoor zijn wij niet opgegroeid met het idee dat wij er anders uit zagen dan de meeste mensen hier in de buurt. Totdat anderen ons daarmee confronteerden.”

Monique Belier

De volledige fotoserie, en de interviews, zijn te zien op de website www.moniquebelier.nl

Small Town Boy

Small Town Boy is een foto & verhalen project van Monique Belier waar zij afgelopen zomer mee ben begonnen. Al een tijdje wilde zij iets doen in het kader van de Black Lives Matter beweging. Het Project is niet per se afgerond, maar een eerste versie is klaar. Op deze pagina een aantal foto’s en korte interviewfragmenten.

Christina Oud, opgegroeid in Bovenkarspel.
Leerlinge RSG Enkhuizen Gela Pique.
Sosha Duysker, bekend van het Klokhuis, groeide op in Bovenkarspel.
Dansdocente Jody Visser, groeide op in Bovenkarspel.