‘Er moet voor elke leerplichtige Haarlemmer een plekje op school zijn’
HAARLEM - De onderwijshuisvestingspuzzel is er een voor gevorderden. De gemeente Haarlem is verantwoordelijk voor genoeg scholen en gymzalen om onderwijs in te geven. In een groeiende stad, met beperkte ruimte is dat een uitdaging. Bestaande scholen kunnen uitgebreid of vernieuwd worden. Maar welke school is het eerst aan de beurt? Het is een ingewikkelde puzzel met een grote financiële component.
Haarlem telt bijna 14.000 basisschoolleerlingen en ruim 11.000 leerlingen in het voortgezet onderwijs. De eerste groep wordt over ruim 50 scholen in de stad verspreid. De leerlingen in het voortgezet onderwijs worden regionaal geplaatst met in Haarlem 15 VO scholen.
Die leerlingenaantallen liggen niet vast. Mensen verhuizen en kinderen worden op een andere school geplaatst. Buurten verouderen waardoor het aantal leerlingen krimpt. Of een wijk verjongt juist door nieuwe woningen die worden gebouwd, of oudere inwoners die vertrekken.
Gegevens die groei voorspellen
De gemeente Haarlem houdt samen met de schoolbesturen een vinger aan de pols als het gaat om leerlingengroei. Want er moet voor elke leerplichtige Haarlemmer een plekje op school zijn.
De zogenoemde leerlingenprognoses zijn opgebouwd uit een aantal gegevens. Bijvoorbeeld het aantal kinderen dat wordt geboren. Of de groei van de stad. Die gegevens worden uitgewerkt in verschillende scenario’s.
“Er worden de komende jaren extra woningen gebouwd in Haarlem. Afhankelijk van het type woningen brengt dit extra leerlingen met zich mee. Bij woningbouw wordt geprobeerd te voorspellen in welke wijken en daarmee op welke scholen de druk hoger wordt. De planning en het tempo waarmee de woningen worden gebouwd liggen niet muurvast. Daarom worden ook met deze gegevens verschillende scenario’s uitgewerkt”, zegt Henk Lelieveld, senior beleidsmedewerker onderwijs bij de gemeente Haarlem.
1.000 extra leerlingen
Als je alle gegevens over elkaar legt houdt Haarlem voor de komende 10 jaar rekening met zo’n 1.000 leerlingen extra in zowel het basis- als voortgezet onderwijs.
“Voor het voortgezet onderwijs geeft dit niet direct een probleem. In de regio is er een aantal gemeenten waarbij het leerlingenaantal juist daalt. De groei van Haarlem wordt daarmee gecompenseerd. In het basisonderwijs moet wel ruimte gemaakt worden voor die extra leerlingen”, aldus Lelieveld.
De groei is niet gelijk verdeeld over de stad. Juist voor basisschoolleerlingen is het belangrijk om te weten waar de groei in de stad zit. Want een basisschool zoek je toch het liefste dicht bij huis.
Lelieveld: “We weten waar de komende jaren grote woningbouwprojecten starten en aan de hand daarvan weten we nu al dat in Oost, Schalkwijk en Zuidwest het aantal leerlingen gaat toenemen. Die extra leerlingen kunnen voor een deel worden opgevangen op basisscholen die al in de buurt zijn. Niet alle scholen zitten vol. Er is nog plek.”
De scholen gaan over het plaatsingsbeleid. Wanneer zij merken dat scholen vol lopen, trekken ze aan de bel bij de gemeente. De gemeente Haarlem kijkt samen met de schoolbesturen welke scholen in de buurt kunnen worden uitgebreid. Dependances uit laten groeien tot volwaardige basisscholen is ook een beweging die we hebben gestimuleerd.”
Nieuwe scholen worden niet snel toegevoegd. “Echt een compleet nieuwe school toevoegen aan het palet is duur en kost tijd. Bij uitbreiding van onderwijshuisvesting is timing belangrijk. Je wilt geen lege gebouwen, maar je wilt ook niet te volle klassen. Een school uitbreiden is over het algemeen sneller en beter voor elkaar te krijgen dan een nieuwe school neerzetten. Dat komt ook door de schaarse ruimte die we in Haarlem voorhanden hebben.”
Als een school uitbreidt of verhuist
Naast capaciteit is kwaliteit ook een ding. Haarlem heeft prachtige oude panden waar scholen in huizen. Die panden voldoen niet allemaal aan de onderwijs-huisvestingsmaatstaven die we anno 2021 graag zien. “Scholen zijn zelf verantwoordelijk voor het onderhoud aan de school. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitbreiding en vernieuwing van een school. Bij oudere gebouwen zoals monumenten, kijkt de gemeente samen met schoolbesturen naar de mogelijkheid van renovatie. Denk aan het Stedelijk Gymnasium in het centrum. Dat is een monumentaal pand dat vraagt om andere aanpassingen dan een school die dertig jaar geleden is neergezet. De gemeente en het Stedelijk Gymnasium werken samen om binnen de mogelijkheden van de binnenstad en een monument, een zo goed mogelijke vernieuwing van het schoolgebouw te realiseren..”
Een flinke kostenpost
In het strategisch onderwijshuisvestingsplan 2019-2022 heeft de gemeente samen met de schoolbesturen beschreven welke scholen er aangepakt moeten worden. “Scholen vernieuwen en uitbreiden kost veel geld. We weten wat de leerlingenprognoses zijn, we weten waar de knelpunten ontstaan, we weten wat de scholen nodig hebben om die aan te pakken en we weten wat het kost. Gelukkig is er onlangs in de programmabegroting extra geld voor onderwijshuisvesting opgenomen. Om voor alle schoolgebouwen de komende decennia een goed programma neer te kunnen zetten, blijft er alsnog een flinke financiële uitdaging over. Maar als er iets de moeite waard is om in te investeren dan is dat de toekomst van onze jongste inwoners en de plek waar zij onderwijs kunnen genieten”, besluit Lelieveld.
De commissie Samenleving buigt zich 12 mei over de verdeling van de extra middelen uit de programmabegroting. U kunt de vergadering volgen via dit kanaal Overzicht Gemeente Haarlem (notubiz.nl).
Bron: gemeente Haarlem
