Historisch Haarlem (21): Janskerk (2)
HAARLEM - De Janskerk maakte drie eeuwen deel uit van het kloostercomplex van de Johannieter orde. In deel 1 keken we terug naar het ontstaan, nu naar de bewogen jaren in de 16de eeuw.
Willem Brand
Tijdens het Spaanse beleg tussen 1572 en 1573 blijft de Janskerk wonderwel overeind. Twee kanonskogels uit die tijd zijn in de muur gemetseld. Na de ravage van het beleg wordt de Janskerk weer als kloosterkerk in gebruik genomen. Dat is echter maar van korte duur. In 1576 valt de stad zonder slag of stoot weer toe aan de de protestantse prinsgenoten. Hoewel de rooms-katholieke godsdienst nog steeds vrij beoefend mag worden, de zogenaamde godsdienstvrede, worden de Roomse kerken in mei van dat jaar zelfs geplunderd door ontevreden muitende soldaten.
Grondige verbouwing
Na enkele jaren, in april 1581, komt er dan toch een eind aan de godsdienstvrede: het katholicisme wordt verbannen uit het openbare leven. Door de sterfhuisconstructie mogen de jansheren nog wel blijven bestaan, maar nog voordat de laatste jansheer is overleden, al in 1587, mogen er alleen protestantse diensten gehouden worden. Vanaf dat moment spreekt men er enkel nog ‘het suyvere (protestantse) woord. Tot 1931 blijft de Janskerk protestant.
Het archief zit er vanaf 1936. In de periode 2001-2006 wordt de Janskerk grondig verbouwd en worden de ondergrondse kelders omgebouwd tot geklimatiseerde archiefdepots. ‘Het schip’ erboven wordt omgebouwd tot studiezaal. Het koor met de graven van bekende Haarlemmers (?) wordt gebruikt voor lezingen en tentoonstellingen.
Tekst: Willem Brand, met dank aan Mart van de Wiel
