Historisch Haarlem (24): Hoofdwacht (2)
HAARLEM - In deel 1 maakten we kennis met de vroegste geschiedenis van van de Hoofdwacht. Vier eeuwen lang werd dat voorname huis bewoond door burgemeesters en notabelen. Ruim honderd jaar is het de zetel van de Historische Vereniging Haerlem.
Willem Brand
Halverwege de 18de eeuw trok de schutterij in het eerste stenen huis van Haarlem. Sindsdien wordt het huis de Hoofdwacht genoemd. In 1755 bracht het stadsbestuur er de stadswachten onder, nadat er onder hen een opstandje was uitgebroken. Zij waren ontevreden over de huisvesting in het stadhuis, waar de kelders koud en donker waren. Ze hadden graag in de Gravenzaal plaatsgenomen, maar dat ging het stadsbestuur te ver.
Rembrandt van Rijn
Iedere burger was verplicht om stadswacht te zijn, uitgezonderd degene die ziek of kreupel was. Ook studenten en handelaren hoefden niet op de stadsmuren wacht te lopen en in de stad voor orde en veiligheid te zorgen. Zo had Rembrandt van Rijn zich alleen maar als student in Leiden ingeschreven om zijn stadswachtplicht te ontlopen!
Had men zich misdragen, dan volgde opsluiting in de cachotten op de eerste verdieping. Met messen krasten zowel cipiers als gevangenen hun naam aan de binnen- en buitenkant van de houten deuren. Nog acht dagen, staat er bijvoorbeeld te lezen. De verveling sloeg toen ook al snel toe. Kun je nagaan hoe dat voor de langdurig gevangenen in de kerkers van het stadhuis moet zijn geweest!
Expositieruimte
De eerste verdieping is verbouwd tot expositieruimte, vele bijzondere tentoonstellingen over de historie van Haarlem zijn daar te zien geweest. In de bestuurskamer beneden bevinden zich behalve schilderijen en meubilair uit de nalatenschap van de heer en mevrouw Tadema-De Breuk, ook nog twee antieke musketten, een knipoog naar de tijd van de schutterij. De bel-etage herbergt onder andere een vitrine met bodemvondsten, waaronder een garenlood en textiellood uit de 17de eeuw, keurmerken met het wapen van Haarlem. Kwaliteit ging toen boven alles.
