'De gordijnen én het doek gingen in de was'
HAARLEM - Het op 24 maart uit te komen boek 'Haarlem Filmstad' beslaat de geschiedenis van Haarlemse bioscopen, filmmaatschappijen, films, filmmakers en sterren van het witte doek tot in de meest levendige details.
Door Willem Brand
Haarlem Filmstad, boek over de geschiedenis van Haarlemse Bioscopen
Aanleiding in 2013 was de gestage sluiting van Haarlemse bioscopen. Er is door samenwerking met Eye Filmmuseum, Noord-Hollands Archief en door gesprekken met bioscoopexploitanten, operateurs, regisseurs, acteurs én bekende liefhebbers een pracht van een boek ontstaan.
Magische sterrenhemel
Filmcriticus en programmamaker Harry Hosman schreef het leeuwendeel van het 272 bladzijden tellende boek. Zijn eerste film in Studio was Jour de fête van Jacques Tati, in Lido - de bioscoop met de 'magische sterrenhemel' – zag hij de Winnetou-westerns met Lex Barker als Old Shatterhand en in de Frans Hals bioscoop zag hij 's nachts 'Psycho'. Niet meer voor te stellen, in die bioscoop mocht je roken! Hosman: 'Om de zoveel tijd gingen gordijnen en het filmdoek in de was.'
Cinema Palace
Volgens sommigen was die bioscoop, nu een modezaak, het Tuschinsky van Haarlem. Het had stijl, vooral door de ronde kassa buiten en de kroonluchters met 'ijspegels' binnen. Na de verbouwing in 1990 was het buffet weliswaar groter, maar hingen er messing armaturen met witte bollen en bevond de kassa zich onopvallend in een hoek. Het was Jan Inpijn die zijn autohandel tijdens WOI, toen de productie van Duitse en Franse auto's stokte ten faveure van de oorlogsindustrie, omtoverde tot Cinema Palace.
Filmwijk
Lang had elke stad een eigen bioscoopcommissie. Mensen maakten zich zorgen over het wel en wee van hun kinderen. Hosman vond in Haarlems Dagblad een opsomming van jeugdige delicten die zouden zijn voortgesproten door het kijken naar foute films. Hosman: 'Vanwege een samenballing van talent groeide Haarlem in de jaren twintig uit tot de bakermat van de filmindustrie. Na de oorlog werd zij voorbij gestreefd door Amsterdam. Momenteel is de stad populair als filmlocatie. Neem series als Klem en Divorce, die als werktitel 'Haarlemse mannen' had. Eigenlijk verdient Haarlem een Filmwijk.'
In Museum Haarlem is de geschiedenis van Haarlem Filmstad t/m 24 september te zien en in het ABC Architectuurcentrum de gebouwen t/m 16 juni.
