Historisch Haarlem (14): de Blauwe Tram (3)

Historie
Het Houtplein in 1948.
Het Houtplein in 1948. (Foto: Archief Wim Beukenkamp)

Historisch Haarlem (14): de Blauwe Tram (3)

Willem Brand

HAARLEM - Het Haarlems tramnetwerk was uniek. Haarlem was namelijk het knooppunt van twee tramnetten die elk hun eigen karakter hadden en technisch ook onderling verschillend waren. Wim Beukenkamp, voorzitter van Stichting De Nieuw Blauwe Tram: ”Het was één trambedrijf met twee spoorwijdtes en twee bovenleiding-spanningen.”

Geschiedenis

Het elektrisch netwerk werd geëxploiteerd door maar liefst drie trambedrijven (ENET, ESM en NZH), terwijl er een mix was van normaalspoorlijnen met 1200 V bovenleidingspanning en smalspoorlijnen met 600 V. Vanaf 1924 kwam dit alles in exploitatie bij de NZH en kregen de trams de bekende kleuren blauw met grijs, waaraan zij hun bijnaam Blauwe Tram dankten. Na een reorganisatie van het tramnet in 1929 waren er vijf stadstramlijnen:
Lijn 1 Soendaplein – Den Hout – Heemstede (normaalspoor 1200 V)
Lijn 2 Station–Bloemendaal (smalspoor 600 V)
Lijn 3 Station–Overveen via de Junianalaan (smalspoor 600 V)
Lijn 4 Station–Leidsevaart via de Wilhelminastraat (smalspoor 600V)
Lijn 5 Verwulft – Overveen via de Zijlweg (normaalspoor 1200 V)

In 1933-34 werden al deze lijnen m.u.v. lijn 1 opgeheven en vervangen door busdiensten. Onder grote druk van de gemeente Haarlem besloot de NZH om op 31 oktober 1948 zeer tegen haar zin lijn 1 op te heffen en om te zetten in een buslijn.

Houtplein

Op de foto zien we het Houtplein in 1948. De grote ‘Boedapester’ komt uit de Tempelierstraat en is op weg naar Amsterdam. Deze reed op smalspoor 600 V. Daarachter staat aan de halte Houtplein een stadsmotorwagen van lijn 1 te wachten. Die is op weg naar Heemstede en reed op normaalspoor 1200 V. We zien een spaghetti van sporen. De trams op normaalspoor moesten op het stuk tussen De Baan en de Tempelierstraat op een lagere spanning rijden. Wim Beukenkamp: “Dat kon je zien aan de lampen die zwakker gingen branden.”