Dirk Zuurbier, Heemskerkse opvolger van een Griekse held

Algemeen
Dirk Zuurbier omstreeks 1980. Toen hij al lang geen dorpsomroeper meer was.
Dirk Zuurbier omstreeks 1980. Toen hij al lang geen dorpsomroeper meer was. (Foto: Beeldbank HKH)

HEEMSKERK - Wat was de overeenkomst tussen Heemskerker Dirk Zuurbier (1905-1991) en Stentor, de held uit de Griekse oudheid? Antwoord: de krachtige stem, die hen bij uitstek geschikt maakte om boodschappen van 'hogerhand' over te brengen naar het 'gewone volk'. Anders gezegd: zij waren omroepers. Stentor in het oude Griekenland, Zuurbier in het Heemskerk van de twintigste eeuw.

In de 'Ilias', het beroemde verhaal over de Trojaanse Ooorlog, omschrijft Homerus de heraut Stentor als 'de man met de bronzen stem die zo hard placht te roepen als vijftig man samen'. In een tweestrijd, zo die gehouden had kunnen worden, zou Zuurbier het dus tegen Stentor hebben moeten afleggen. Anderzijds is het allerminst zeker dat Stentor werkelijk heeft bestaan en dat Dirk Zuurbier wel degelijk dorpsomroeper van Heemskerk is geweest.

Verkondigen

'Boeren, burgers en buitenlui!' Met die woorden trokken dorps- en stadsomroepers tot aan - zo ongeveer - de Tweede Wereldoorlog, vaak de aandacht van het publiek. Om daarna de boodschap waarmee ze op pad waren gestuurd luid en duidelijk te verkondigen. Zo'n omroeper was Dirk Zuurbier. Naast zijn krachtige stem zal zeker ook zijn indrukwekkende gestalte een rol hebben gespeeld bij het besluit om hem in 1924 te vragen om Cornelis Kloes als dorpsomroeper op te volgen. Doordat Zuurbier bovendien gewend was om per rijwiel bestellingen rond te brengen, had hij een prima conditie voor het fietsen in de dunbevolkte, maar uitgestrekte gemeente.

Opdrachten

De omroeper kreeg zijn opdrachten niet alleen van het gemeentebestuur, maar ook particulieren en verenigingen konden berichten via hem kwijt. Zo werden volksfeesten als ringrijderijen, harddraverijen en dergelijke ook door Zuurbier omgeroepen. Evenals gevonden en verloren waardevolle voorwerpen. De dorpsomroeper had geen vast inkomen. Hij werd per opdracht betaald door degene die hem eropuit stuurde. Toen zijn grootmoeder stopte met haar broodwinkel aan de Maerten van Heemskerckstraat begon Dirk er een levensmiddelenzaak. Later handelde hij in manden, boenders en touw. Over manden gesproken: er is een prachtig verhaal over de grootste opdracht die hij ooit kreeg. Een bloembollenbedrijf in Uitgeest bestelde honderd manden van 60 centimeter hoog. Maar die moesten de volgende dag geleverd worden!

Transportfiets

Dat was een probleem, want Zuurbier had maar één vervoermiddel en dat was zijn transportfiets. Die nacht deed hij geen oog dicht. Hij kwam er niet uit, maar ging de volgende morgen toch energiek aan het werk. Hoe hij het voor elkaar kreeg, vermeldt de historie niet, maar diverse Heemskerkers hebben met eigen ogen gezien hoe Zuurbier die dag tweemaal naar Uitgeest reed, met beide keren vijftig aaneengebonden manden op zijn fiets. Belangrijke gebeurtenissen waarvoor de dorpsomroeper werd ingeschakeld waren de vleesveilingen als gevolg van noodslachtingen. Het kwam namelijk nogal eens voor dat dieren door ziekte moesten worden afgemaakt. Ze werden dan meteen geslacht en het vlees werd zo mogelijk nog dezelfde dag geveild. Zuurbier moest dan omroepen dat er een veiling stond te gebeuren.

Als de Heemskerkers dat hoorden, repten ze zich naar de plaats waar het goedkope vlees zou worden aangeboden. Zulke buitenkansjes liet men niet graag aan zich voorbijgaan. In de Tweede Wereldoorlog moest de omroeper vaak aankondigen dat er distributiebonnen konden worden ingeleverd voor vis, vlees, aardappelen en dergelijke. Omroepers van vlees en bloed zijn er al lang niet meer. Er kwamen betere en snellere mogelijkheden om nieuws en nieuwtjes te verspreiden. Uiteindelijk waren de omroepers nog slechts nodig voor minder belangrijk nieuws uit de directe omgeving. Totdat ze helemaal verdwenen. Hun laatste taak werd voortgezet door regionale dag- en weekbladen. Zoals de Heemskerkse Courant. Op die manier mag ik mezelf misschien beschouwen als een dorpsomroeper anno nu. Daarom eindig ik deze keer aldus, namens de HKH: 'Hoort, hoort, zegt het voort!'

Simon de Wit