Wat is dit precies?

Nieuws
De grenspaal tussen Obdam en Hensbroek. (Foto: Wikimedia)
De grenspaal tussen Obdam en Hensbroek. (Foto: Wikimedia) rodi.nl

REGIO – Inwoners van Hensbroek en Obdam lopen, fietsen of rijden in hun auto, waarschijnlijk meerdere keren per week langs het monument aan de Dorpsstraat. Wie staat er wel eens bij stil wat het nu eigenlijk voorstelt? De jongere ouderen weten misschien wel de geschiedenis ervan, maar is die informatie doorgegeven aan de volgende generatie? Want ja, deze paal staat er eigenlijk al zo'n 185 jaar.
De grenspaal tussen Hensbroek en Obdam geeft de grens aan tussen de bannen van deze twee dorpen. De banpaal is in 1835 geplaatst en is sinds 23 november 1971 in het monumentenregister ingeschreven als rijksmonument. Het wapen van Obdam staat niet boven op de banpaal, maar aan de voorkant. Bovenop staat een vlampot. Op de zijkanten staat ook aangegeven welk dorp aan welke zijde ligt. Op de grenspaal staat eveneens een jaartal vermeld: 1833, dit wijkt af van wat er in de boeken vermeld wordt, namelijk 1835.

Banpaal

Maar wat is nu eigenlijk een banpaal? Een banne was vroeger de term voor een rechtsgebied. Een ban of banne stond onder de rechtspraak van een rechter. Het woord is terug te vinden in plaatsnamen als Banne Buiksloot en Vrijenban en in het woord 'bandijk'. Bannen werden gemarkeerd door banpalen. Iemand die 'verbannen' werd, mocht zich niet meer binnen de banne begeven. De persoon was dan uit de gemeenschap verwijderd. Het woord bandiet betekent eigenlijk ‘iemand die verbannen is’.
Ontwerp

De grenspaal bestaat in essentie uit twee delen; het bovenste deel is het vierkante iets taps toelopende bovenstuk met daarop een vuurpot en het wapenschild van Obdam. Het bovenstuk rust op vier bollen die weer op een vierkant voetstuk staan. Het vermoeden bestaat dat de banpaal niet als zodanig besteld is bij de steenhouwer, mogelijk is het uit een voorraad gekocht en was het in eerste instantie bedoeld als grafmonument.
Een mooi stukje geschiedenis in Koggenland. Het is maar dat u het weet.
(Bron Wikipedia)