De waakhonden van Het Twiske
door Marcel van Stigt
LANDSMEER/OOSTZAAN – Stichting Hart voor het Twiske is kandidaat voor de Zaanse Natuur- en Landschapsprijs, een pril initiatief van de Bredenhofstichting. De prijs wordt op 2 oktober voor het eerst uitgereikt tijdens een feestelijke natuurmarkt in de Zaanse Bullekerk. Voorzitter Milou Mulder en secretaris José Berkhof zien het als een erkenning voor de onophoudelijke inzet van hun stichting om Het Twiske te behoeden voor schade aan flora en fauna. En mochten ze de prijs winnen – een bedrag van € 3.500 – dan reserveren ze dat alvast om proceskosten te dekken. De gang naar de rechter lijkt immers onvermijdelijk om commerciële bedreigingen te pareren.
De roerdomp, de bruine kiekendief, de snor, de rietzanger en noem ze allemaal maar op. Alleen al aan vogels huisvest Het Twiske niet minder dan honderdtwintig soorten. Een bont gezelschap dat zich daar thuis voelt en zich graag laat horen. Maar dat moet wel zo blijven. En de Natura 2000-status die aan het recreatiegebied is toegekend biedt daarvoor geen garantie. Reden genoeg voor Stichting Hart voor het Twiske om zich als behoeder van de natuur op te werpen. ‘’Waakhonden,’’ noemt voorzitter Milou Mulder hen zelf. “We worden weleens weggezet als activisten, alsof we zeurpieten zijn. Maar we zijn bezorgde burgers.”
“En wat verdwijnt, komt niet meer terug”, vult secretaris José Berkhof aan.
De balans helt over naar recreatieve doeleinden
José Berkhof zet zich al jaren in om de natuur in Het Twiske te beschermen. Ze richtte daartoe het Platform TwiskeGeenPretpark op. Doelstelling: de balans, die steeds nadrukkelijker dreigt over te hellen naar recreatieve doeleinden, bewaken. Mede omdat José nooit zomaar wat roept, maar goed beslagen ten ijs komt boekte ze al snel twee successen. Het plan om een kanaal aan te leggen voor motorboten ging van tafel. Hetzelfde gebeurde met het voornemen voor een camping met vierhonderdvijftig campingplaatsen, drie golfbanen, Landall Greenparkhuizen, een wellnesscentrum en een weg.
José werkte al samen met de in 2012 opgerichte Stichting Hart voor Het Twiske en doet dat nu nog nadrukkelijker als secretaris. De reden: als stichting sta je sterker bij het aanspannen van een gerechtelijke procedure. Los daarvan is het op zijn minst handig om de krachten te bundelen. Beide instanties dienen hetzelfde doel en José zit sowieso op één lijn met voorzitter Milou Mulder..
Natuur holt achteruit
De twee dames, beiden woonachtig in Oostzaan, komen regelmatig in Het Twiske en genieten daar van de flora en fauna. Maar de natuur holt achteruit en dat zien ze onder hun ogen gebeuren. Om deze ontwikkeling een halt toe te roepen is Het Twiske in 2013 aangemerkt als Natura 2000-gebied, een Europees beschermd natuurgebied. Het lijkt niet veel te helpen.
José: “Deze strenge natuurbeschermingsregels zijn verankerd in de bestemmingsplannen van Oostzaan en Landsmeer. Het Twiske ligt op hun grondgebied. Deze gemeenten en de provincie hebben een zorgplicht. Zij moeten zorgen dat de natuur niet verder achteruit gaat. Recreëren mag alleen als het geen schade brengt aan de natuur. Zoals wandelen, fietsen, zwemmen en duiken. Maar Recreatie Noord-Holland, die het gebied beheert, blijft sturen op steeds meer recreatie.”
Ondernemers zien kansen
Ondernemers zien kansen en dat is nou net wat de stichting triggert om alert te blijven. Milou Mulder: “Het Twiske moet worden gered uit commerciële handen. Wat nu speelt zijn plannen voor een kleinschalige camping bij Twiske Haven. Zo wordt het tenminste verkocht. In feite is het een vakantiepark met huisjes van vier bij twaalf meter, dat het hele jaar open is. Uiteraard volgen wij dit op de voet, want overnachtingen verstoren de rust in de natuur.”
Als het gaat om succesvolle acties kan de stichting zich meten met het platform van José. Het Twiske wordt steeds meer ontdekt als festivalterrein. Het Lentekabinet duurt twee dagen. Welcome to the Future wilde uitbreiden van één naar drie dagen, met een festivalcamping, waarbij duizenden bezoekers op het festivalterrein zouden overnachten. Het zou volgens de stichting een grote verstoring van de natuur tot gevolg hebben. Bovendien stroken deze plannen allerminst met de Natura 2000-regels. De stichting kwam in het geweer en ondervond veel steun van omwonenden. Reden genoeg voor de gemeenteraad van Landsmeer om unaniem tegen de festivalcamping te stemmen. De organisator van het evenement trok haar plan voor de twee extra dagen terug.
Hardhandige kennismaking
Ook de gemeente Oostzaan maakte hardhandig kennis met de stichting. Een van haar partners had aangetoond dat de vereiste Omgevingsvergunning ontbrak voor Het Lentekabinet, dat jaarlijks op Oostzaans grondgebied plaatsvindt, en een deel van Welcome to the Future, waarvoor hetzelfde geldt. José: “De festivals waren dus illegaal, de gemeente Oostzaan heeft daarmee de wet overtreden. Onze klacht is mede door het inschakelen van de Ombudsman op 13 april gegrond verklaard en de gemeente heeft toegegeven dat ze fout zat.”
Grote successen. Maar afdoende? De stichting heeft niet de illusie dat flora en fauna voortaan met rust worden gelaten. Milou: “Als je nu iets wilt, moet je een natuurtoets laten uitvoeren. Maar: wie betaalt, bepaalt. De opdrachtgever krijgt vaak wat hij wil.”
Recreatie Noord-Holland maakt het beleid
José: “Vogels hebben er geen last van, wordt er dan gezegd. Maar vogels hebben geen oordopjes. Het is moeilijk om iets met de Natura 2000-status af te dwingen. Wat het ook moeilijk maakt: Recreatie Noord-Holland maakt het beleid, de provincie houdt toezicht, de gemeenten geven de vergunningen af en in het bestuur van Recreatie Noord-Holland zitten nu juist vertegenwoordigers van de gemeenten. De gemeente Oostzaan wil nu het bestemmingsplan wijzigen, en evenementen en overnachtingen daarin definitief een plaats geven. Dan is het hek van de dam. Als dat doorgaat, gaan wij dat aanvechten. Dan mobiliseren wij de inwoners en gaan we naar de rechter. Ook daarom hopen we dat we de Zaanse Natuur- en Landschapsprijs winnen. Met die € 3.500,00 kunnen we mooi de proceskosten dekken. Maar we hopen van harte dat dit niet nodig is, en dat de politiek afziet van deze onzalige bestemmingsplanwijziging.”
Meer informatie? Ga naar de website van de stichting.
