Arie rietveld: wetgeving verstikt boerenbedrijf

door: Ben Wansink

De kwetsbare natuur in ons land wordt onvoldoende beschermd. Het huidige vergunningstelsel voor onder meer stallen, snelwegen en industriële projecten geeft te weinig zekerheid over de schadelijke hoeveelheid stikstof die in het milieu terecht komt. Reden voor de Raad van State, onafhankelijk adviseur van de regering over wetgeving en bestuur en de hoogste algemene bestuursrechter van het land, om dit jaar te besluiten te adviseren een streep te zetten door het beoordelingssysteem PAS (Programma Aanpak Stikstof). Vergunningen worden vernietigd, zodat bijvoorbeeld voor bouwprojecten, ook voor het boerenbedrijf, niet meer gedaan kunnen worden. Dit raakt het boerenbedrijf hard: uitbreidingen van het bedrijf om rendabel en concurrerend te blijven, zijn niet langer mogelijk. Er wordt zelfs overwogen om, met name de oudere, boeren uit te kopen om zodoende hun bedrijf te stoppen. Tal van vergunningen zijn door de hoogste bestuursrechter vernietigd en nog vele wacht hetzelfde lot. De onzekerheid is dus groot en boeren twijfelen aan het voortbestaan van hun bedrijf. Vandaar de grote onrust, natuurliefhebbers zullen blij zijn met het terugdringen van stikstof, maar de boer voelt zich (opnieuw) het kind van de rekening… Uit de reacties van de boeren blijkt dat ze erg veel moeite hebben met de manier waarop er in Nederland over hun arbeid gesproken wordt. Zij vinden het oneerlijk dat zij het probleem voor heel ons land moeten oplossen en zeggen al veel gedaan te hebben om de stikstofuitstoot terug te dringen. Bovendien zegt LTO (Land-en Tuinbouworganisatie) Nederland dat het voor boeren steeds lastiger wordt hun bedrijf goed te runnen al de overheid de spelregels steeds weer verandert. "Boeren moeten de waardering krijgen die ze verdienen!"

Leven als agrariër

Arie Rietveld was weliswaar geen veeboer, maar maakte jarenlang mee hoe langzamerhand zijn koolbedrijf door regelgeving en overheidsmaatregelen in de knel kwam te zitten. Op zijn 13de begon Arie te werken bij zijn vader. Het was in die tijd heel normaal, bijna vanzelfsprekend dat een zoon zijn vader ging helpen. Het agrarisch bedrijf lag hem uitstekend en op zijn 22ste begon hij dus voor zichzelf. Het werk ging hem goed af en zijn bedrijf floreerde. Natuurlijk waren er pieken en dalen, maar over het algemeen kijkt Arie met veel genoegen terug op zijn leven als tuinder. Op zijn 58ste echter was het genoeg: met name de toename van de regelgeving en de vele beperkingen die vanuit de overheid opgelegd werden deden hem beslissen te stoppen. Als vertegenwoordiger van een groot zaadveredelingsbedrijf ging hij akkerbouwers bezoeken. Met zijn ruime ervaring kon hij ze goed adviseren over met name koolsoorten. Nu is ook dat voorbij en besteedt hij zijn tijd aan leuke dingen zoals biljarten en reizen. Over de problemen die de boeren momenteel ondervinden is Rietveld duidelijk: "De voedselproductie moet groeien en groeien, de overbevolking neemt toe. Er moet steeds meer geproduceerd worden en dat voor prijzen die vooral niet te hoog mogen zijn. De agrariër krijgt vaak een contract dat erg laag is en als snel een wurgcontract blijkt te zijn. Supermarktketens bepalen de prijs en hebben de macht. Voeg daarbij de vele ambtenaren die regels bedenken, controleren en diezelfde landbouwer ervaart steeds meer de druk van boven. Daarbij komt dan ook nog de enorme administratieve rompslomp en de ontevredenheid is geboren. Als je bijvoorbeeld al 8 jaar op een bepaalde manier je land spuit, dan komt daar plots de regel van boven dat je een diploma hiervoor moet halen. Een docent, soms iemand zonder de praktische kennis, vertelt je wat te doen en daar betaal je dan ook nog een behoorlijk bedrag voor."

Regels en ambtenaren

"Het lijkt wel of een boer een lustobject voor de regering is… Regel na regel en daarop de wijzigingen. Een boer moet werken en niet zoveel administreren. Ons land is overvol door (semi)-overheidsambtenaren en de resterende minderheid moet voor het voedsel zorgen, wel onder de voorwaarden van die overheidsambtenaren. Voeg daarbij de invloed van milieubeweging en de agrariër wordt langzaamaan verstikt. Het plezier in het werk verdwijnt dan, ook al omdat de inkomsten niet stijgen, eerder afnemen. Wil een veeboer bijvoorbeeld zijn aantal koeien vergroten om rendabel te kunnen blijven, dan volgt daar tegenwoordig gelijk een verbod op. Logisch dat er geen opvolgers te vinden zijn als vader zijn boerenbedrijf over wil doen. Mocht een zoon dat kunnen betalen, eigenlijk kansloos gezien het bedrag dat opgebracht moet worden, dan zal zijn potentiële opvolger vriendelijk bedanken… hij gaat niet 7 dagen per week voor een laag loon aan de slag, waarbij hij continu op de vingers getikt wordt door ambtenaren. Als het bedrijf te dicht bij een natuurgebied ligt, wil de overheid het wel opkopen. Dan wordt van die plek weer een nieuw natuurgebied gemaakt waarbij de kans bestaat dat er dan weer een bedrijf te dicht bij komt te liggen…"

Machteloosheid

Over de invloed die LTO (Land- en Tuinbouworganisatie) Nederland kan hebben op het beleid is Arie Rietveld helder: "Als nog maar 5 % van onze bevolking in de agrarische sector werkzaam is, dan ligt de macht bij de meerderheid, die steeds weer iets nieuws verzint en banen creëert waar de boer de dupe van is. De monopolypositie van de supermarktketens daarbij gevoegd en de oorzaak voor de huidige ontevredenheid is terecht geboren! De overheid in Nederland slaat door. Geef de bevolking brood en spelen, maar dat brood mag niet te veel kosten, anders mort het volk! Al met al vind ik daardoor het toekomstbeeld van het agrarisch leven in ons land somber! Tot slot: 'No farmers, no food…'"