Zwangerschap en vaccineren: gelijkspel tussen wetenschap en gevoel

Door: Loen van Gulick

Zwanger en corona: risico

De kans om corona te krijgen, is niet groter voor zwangere vrouwen. Wel hebben zwangere vrouwen een groter risico om ernstig ziek te worden bij een corona-infectie dan niet-zwangere vrouwen. Vooral in het derde trimester. 

Tot 11 augustus 2021 zijn in totaal 9355 meldingen gedaan van zwangere vrouwen met een corona-infectie. Dit blijkt uit cijfers van NethOSS, de instantie die landelijke registraties bijhoudt. De piek is wel achter de rug: in juli 2021 waren er gemiddeld 3,25 nieuwe registraties per week. 

Tekst gaat door onder de afbeelding

De risico’s van corona staan tegenover de risico’s van vaccinatie. Foto: Pexels

De kans dat een zwangere vrouw met corona naar de IC moet, is drie keer zo groot als bij een vrouw van dezelfde leeftijd die niet zwanger is. Dit blijkt uit onderzoek van de werkgroep COVID-19, waar onder andere de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) deel van uitmaakt. 

1,8% van de zwangere vrouwen met corona kreeg tijdelijk zuurstof toegediend. Dit kan zijn door middel van een zuurstofbril, een zuurstofmasker of de beademingsmachine. Dat laatste was nodig in minder dan 0,3% van de gevallen. 

Risico’s van vaccinatie zwangerschap

Het Bijwerkingencentrum Lareb doet onderzoek naar de veiligheid van prikken en medicijnen tijdens de zwangerschap. Er is altijd een risico op complicaties. Onderzoekers kijken of dit risico groter wordt door vaccinatie. Hun conclusie is geruststellend: er worden geen nadelige gevolgen gezien voor de zwangerschap en het ongeboren kind. Dit is gebaseerd op het feit dat inmiddels wereldwijd grote aantallen zwangere vrouwen zijn gevaccineerd met mRNA-vaccins zonder duidelijke bijwerkingen. Zo zijn er in de Verenigde Staten al ruim 100.000 zwangere vrouwen gevaccineerd. 

Wel kan soms koorts optreden, met name na de tweede vaccinatie. Tijdens de zwangerschap mag je koorts behandelen met paracetamol. 

Psst, wil je je laten testen in Haarlem? Wij laten je zien waar je betrouwbare PCR-testen kunt doen in Haarlem.

Verschillende vaccins 

Het is al langer bekend dat vrijwel alle reguliere vaccins, zoals het griepvaccin en het kinkhoestvaccin, veilig zijn toe te passen tijdens de zwangerschap. De Moderna en Pfizer vaccins zijn echter van een nieuw type: het zijn mRNA vaccins. Er zit een RNA molecuul in, dat een boodschap (vandaar de m; van messenger) stuurt naar het immuunsysteem. De moleculen lijken op het coronavirus en zorgen ervoor dat er antistoffen worden aangemaakt. Op basis van de data die inmiddels verkregen is over deze vaccins, wordt aangenomen dat ze niet schadelijk zouden zijn tijdens de zwangerschap, meldt NVOG. 

Omdat de vaccins relatief nieuw zijn, hebben beide een voorwaardelijke Europese goedkeuring. Op basis van eerder onderzoek, weet het CBG (College ter beoordeling van Geneesmiddelen) dat de meeste bijwerkingen zichtbaar worden binnen zes weken na een vaccinatie. De kans op ernstige bijwerkingen nadat het vaccin is goedgekeurd, is dus klein, maar niet helemaal uit te sluiten. Daarom wordt het vaccin de eerste twee jaar na goedkeuring, goed in de gaten gehouden.

Hoewel het nog niet zeker is, bestaat het vermoeden dat ongeboren baby’s beschermd worden door vaccinatie van de moeder. Het vaccin wordt niet doorgegeven via de placenta, de antistoffen mogelijk wel.

Bekijk hieronder een filmpje over de werking van het mRNA vaccin.

Tekst gaat door onder het filmpje

Eigen keuze

Ondanks dat de wetenschap een duidelijke kant op wijst, volgen veel zwangere vrouwen hun onderbuikgevoel. Zo ook de Alkmaarse Saskia Meijer, die nu 37 weken zwanger is. Meijer: “Aanvankelijk was ik van plan de adviezen te volgen en me te laten vaccineren. Maar in de week dat de uitnodiging op de mat lag, voelde ik de mini voor het eerst in mijn buik bewegen. Dat zette me opnieuw aan het denken. Wat als mijn kind later ergens last van krijgt? Ik zal mij dan altijd blijven afvragen of het iets met de vaccinatie te maken kan hebben.” 

Tekst gaat door onder de afbeelding

Tijdens de zwangerschap staat je lijf - en alles daarin - centraal. Foto: Amina Filkins

Meijer besloot de vaccinatie uit te stellen tot na de zwangerschap, en om voorlopig extra voorzichtig te zijn met sociaal contact. “Natuurlijk brengt mijn keuze weer andere risico’s en gevolgen met zich mee. Als ik nu corona krijg, wordt de baby waarschijnlijk gehaald. Ook een risico, maar wel eentje met meer duidelijkheid. Over de coronavaccins is wat mij betreft nog te veel onzeker.”  

Advies vaccineren en zwangerschap

Speciaal voor het onderwerp COVID-19 en zwangerschap is een werkgroep in het leven geroepen. Hierin zitten afgevaardigden van verschillende expertisecentra, zoals NVOG en de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV). Deze werkgroep adviseert alle zwangere vrouwen om zich te laten vaccineren met de mRNA vaccins van Pfizer en Moderna. Na vaccinatie heb je minder kans om corona te krijgen. En als je het wel krijgt, is de kans om erg ziek te worden kleiner dankzij de vaccinatie. 

Dit advies geldt nadrukkelijk voor zwangere vrouwen die extra gezondheidsrisico’s lopen. Bijvoorbeeld vrouwen met luchtwegproblemen, diabetes of een nierziekte, vrouwen die hartpatiënt zijn en vrouwen ouder dan 35 jaar. En ook vrouwen die een verminderde weerstand hebben, bijvoorbeeld door medicijnen voor een auto-immuunziekte. 

Laat ten minste 14 dagen tussen de kinkhoestvaccinatie en het coronavaccin zitten. En wacht liever niet tot het einde van de zwangerschap: als je aan het einde van je zwangerschap besmet wordt met een COVID-19 infectie heb je namelijk meer risico op complicaties.

Bekijk hier de Informatiekaart ‘Wel of geen prik tegen corona tijdens zwangerschap’