Kolfsociëteit De Vier Eenen in Spanbroek bestaat 140 jaar
Samen om de tafel met de huidige voorzitter Herman Ligthart van de kolfsociëteit De Vier Eenen, en oud-voorzitter en oudste lid Jaap Klaver en penningmeester Theo Schouten, levert mooie verhalen op. De vereniging uit Spanbroek, in 1880 opgericht door G.C. van Balen Blanken, een bekende dorpsdokter uit Spanbroek. Een naam die 140 jaar later nog steeds waart door de kolvers van kolfsociëteit De Vier Eenen.
De officiële oprichtingsdatum is 17 september 1880. “Dokter Van Balen Blanken stond dus aan de basis van onze vereniging”, zegt Jaap Klaver, lid sinds 1966. Naast 22 jaar voorzitter ook tien jaar penningmeester geweest en werd ook uitgeroepen tot erelid. “Dokter van Balen Blanken opperde ook het idee om de toen bestaande kolfclubs te verenigen in een Nederlandse Kolfbond. Op 13 mei 1885 werd in het lokaal van de kolfclub ‘Keer Niet’ in de sociëteit De Vereniging in Haarlem de Nederlandsche Kolfbond opgericht. Van Balen Blanken werd ook de eerste voorzitter.”
Streepjeskolven
De eerste clubs die zich bij de kolfbond aansloten kwamen uit Bolsward, Alkmaar, Goes, Gouda, Haarlem, Nieuwe Niedorp, Spanbroek en Hoorn. Later voegden zich Delft, Schiedam en Zuid-Scharwoude bij. Na de oprichting van de bond werden spelregels en het puntenspel als richtlijn gesteld. Hierdoor verdween langzamerhand het zogenaamde ‘streepjeskolven’, waarbij de palen in zo min mogelijk slagen geraakt moesten worden en waarmee een ‘streepje’ gehaald werd. In 1911 werd nog op 110 banen gekolfd. Maar een aantal jaren daarna moest de kolfbond zwichten voor de vooruitgang: vele kolfbanen werden gesloten. De kolfbond heeft zelf geen kolfbanen in bezit, maar is afhankelijk van de goodwill van de kastelein om deze in stand te houden. “Ook De Vier Eenen kreeg uiteindelijk met dit fenomeen te maken”, zegt Theo Schouten, lid sinds 1984 en nu penningmeester in het bestuur. “We waren heel blij dat we in 1978 gebruik mochten maken van de nieuwe kolfbaan, gesitueerd in café De Zwaan van eigenaar Loek Bakker. Vorig jaar april sloot het café en verdween ook onze thuishaven.”
Prins Maurits
“Het sluiten van café De Zwaan heeft voor onze leden grote consequenties. We konden de afgelopen tijd natuurlijk niets doen vanwege het coronavirus, maar sinds augustus komen de leden een keer per week op woensdagavond bij elkaar om te kolven. We kolfden nog tijdelijk bij onze vrienden in Hoogwoud, maar ook hun locatie werd gesloten. Nu gaan we naar dorpshuis Prins Maurits in Nieuwe Niedorp om te kolven. We merken ook steeds meer dat of cafés gaan sluiten of dat de kolfbaan opgeofferd moet worden. Een eigen baan is natuurlijk fantastisch en dat is broodnodig om het huidige leden aantal flink op te krikken”, zegt de kersverse voorzitter Herman Ligthart. Nieuwe leden zijn daardoor van harte welkom.
Bloeiperiode
De kolfsport is de oudste sport in Nederland. Een spel dat in de middeleeuwen al werd gespeeld. De Gouden Eeuw was een bloeiperiode voor het kolven. De sport werd ontzettend populair en de spelers verschenen op allerlei voorwerpen, waaronder speelkaarten en tabaksdozen. Heel vroeger, honderden jaren geleden werd het kolven gespeeld met een houten bal, dat de nodige overlast met zich meebracht. Soms werd de houten bal keihard tegen een voordeur geslagen, maar ook dure ruiten, kerkramen sneuvelden veelvuldig. Het is dan ook niet verwonderlijk, en dan praten we over het jaar 1390, dat het spel regelmatig werd verboden.
Het spel werd zelfs verbannen naar open plekken buiten de stad of dorp. Tegenwoordig is het kolven een zeer beschaafde sport en er wordt nog steeds elk jaar gestreden om het Nederlands kampioenschap.
Contact
Belangstelling om een keertje mee te doen? Neem contact op met Cees de Geus, tel. 0226-352278 of stuur een e-mail naar cdegeus40@quicknet.nl. Denk niet te luchtig over de sport, het is en blijft een uitdaging.
