Virtuele filosofielessen in de klas
REGIO - Wil je graag filosoferen met kinderen, maar weet je niet hoe te beginnen? Een muzikante en ervaren gastdocent ontwikkelde vijf filosofische videolessen. Ze zijn volledig corona-proof: via het digibord krijgt de klas bezoek van muzikant Floor Wittink uit Middenbeemster en een kinderfilosoof Fabien van der Ham uit Groningen. In een video van 8 minuten geven zij de filosofieles een vliegende start.
Muzikant Floor Wittink en kinderfilosoof Fabien van der Ham slaan handen ineen
De vakdocenten zorgen voor lesmateriaal en handige tips om het gesprek met kinderen te voeren. Fabien van der Ham: “Wij geven de voorzet, je hoeft de bal alleen nog maar in het doel te schieten. En dat doel is natuurlijk: kinderen zelf laten denken zodat ze hun eigen stem ontdekken.”
De opzet van de video’s (5 lessen) is als volgt: Floor Wittink draagt op betoverende wijze een verhaal van Toon Tellegen voor. Ze begeleidt zichzelf daarbij op piano en saxofoon. De verhalen zijn filosofisch en soms absurdistisch. Ze vertelt zo mooi, dat het voelt als een klein intiem theater. Fabien van der Ham volgt met een filosofische overpeinzing. Ze stelt bijzondere vragen zoals ‘Hoe weet ik zeker dat ik een mens ben?’ ‘Weet je iets als je droomt?’ ‘Is het raar als je niet van feestjes houdt?’ ‘Is het niet slim om je hele leven onder een steen te blijven zitten?’ ‘Heeft het bestaan van een taart zin?’. Daardoor raken de kinderen in een prettige filosofische verwarring. Er ontstaat ruimte voor nieuwe gedachten.
Na de video kan de leerkracht met de kinderen filosoferen. Daarvoor is lesmateriaal ontwikkeld: onder meer een vragenblad met aansluitende filosofische vragen die je kunt stellen aan de kinderen. En een doeblad met een creatieve schrijf- of tekenopdracht voor de kinderen. Elke les bevat bovendien een literatuur- en muziekweetje over het werk van Toon Tellegen en de componist van de gebruikte muziek.
De lessen van Floor en Fabien, die geschikt zijn voor de groepen 3 tot en met 8, raken verschillende kerndoelen van het basisonderwijs: oriëntatie op jezelf en de wereld (mens en samenleving), kunstzinnige oriëntatie, Nederlands mondeling onderwijs en Nederlands schriftelijk onderwijs. Voor wie?
Ontstaan
De lesmethode werd speciaal ontwikkeld vanwege de coronacrisis. Tot de lockdown in maart trad Floor Wittink op voor volwassenen met haar vertelconcert ‘Misschien wisten zij alles’ waarin zij de dierenverhalen van Toon Tellegen vertelt en zichzelf daarin begeleidt met klassieke muziek. Omdat Floor door corona niet meer op kon treden, heeft ze van haar voorstelling een digitale belevenis gemaakt. Ze vroeg of Uitgeverij Filosovaardig de video’s kon gebruiken omdat de verhalen natuurlijk ook populair zijn bij kinderen. Zo ontstond het idee voor de Denkballades.
Klassiek saxofonist Floor Wittink speelde in vele projecten, variërend van kamermuziek en symfonische muziek tot muziektheater. In haar vertelconcert ‘Misschien wisten zij alles’ combineert ze de verhalen van Toon Tellegen met klassieke muziek.
Fabien van der Ham is gespecialiseerd in filosoferen met kinderen. Ze schrijft filosofische kinderboeken en ontwikkelt les- en spelmaterialen. Fabien vindt het belangrijk dat kinderen zich ontwikkelen tot zelfstandige, onafhankelijke denkers. “Dat lukt alleen als ze zich gezien en gehoord voelen”, weet ze uit ervaring. Voor haar eerste spel Praatprikkels ontving zij de Berrie Heesen Prijs. Voor haar laatste spel Denktekenen is ze genomineerd voor de NOT innovatie Prijs 2021.
Over de producent
Uitgeverij Filosovaardig (voorheen Filosofiejuf.nl) geeft materialen, spellen en boeken uit om het zelfstandige denken van kinderen te stimuleren.
