VIDEO

4 mei: Gemeente Schagen rijk aan oorlogsmonumenten

Algemeen
Afbeelding

Een speech van burgemeester Marjan van Kampen:

‘’Loopt u wel eens langs een oorlogsmonument? Er staan er verschillende in onze gemeente, in onze mooie dorpen en stad. Elk jaar op 4 mei kwamen er mensen samen bij een van de monumenten. Om 20.00 uur waren zij samen stil. Herdachten samen wat er gebeurd was in die vreselijke jaren ’40-’45. En in de oorlogen erna, die overal ter wereld zijn blijven oplaaien. We stonden er bij stil hoeveel mensenlevens dat geweld heeft gekost. Een te hoge prijs voor wat ieder mens wil en waar ieder mens recht op heeft: vrijheid.

Vorig jaar, 75 jaar na de bevrijding, konden we voor het eerst niet samen herdenken. Ook dit jaar kan het nog niet. Het coronavirus heerst nog steeds en wij houden afstand. Dus samen bij het monument staan, is weer onmogelijk. Ik vind het heel jammer u dat te moeten melden, dat het zo is. En toch ben ik ook positief gestemd. Want wij zijn creatief en we laten ons niet kisten. Iets anders is wel mogelijk.

Net als vorig jaar is de herdenking 4 mei niet één moment om acht uur. We kunnen de gehele dag in het teken zetten van de herdenking. Het nationaal comité roept op om de hele dag de vlag half stok te hangen. Ik hoop dat u dat doet.


We wandelen veel in deze tijd. We fietsen. De buitenlucht is goed voor ons. Als we in ons eentje zijn, of met een naaste bij ons, kunnen we buiten mooie ommetjes maken. Toen ik vorig jaar op 4 mei een ommetje maakte langs de monumenten, trof mij de stilte overal. In een omgeving met huizen rondom, met het vrolijke geluid van vogeltjes, voelde ik dat alleen zijn nog niet zo sterk. Dat gebeurde pas in Zijpersluis.

Je komt daar aanlopen en ziet een prachtig groen landschap. Een horizon van 360 graden. Met de blauwe duinen van Schoorl in het westen, een paar boerderijen tussen de weilanden, wat geboomte ernaast, het Noord-Hollands kanaal in het oosten en het landschap daarachter. De auto’s op de N9, rijdend tussen Burgerbrug en Schoorl. Het lijkt tijdloos daar. En dan sta je bij de betonnen hand, die oprijst tot boven je hoofd. De hand die zegt: sta even stil, bedenk wat hier gebeurd is. Als die hand er niet zou zijn, zou je bijna kunnen vergeten of gewoon niet weten wat het was. Tien jonge mannen uit onze provincie. Doodgeschoten uit wraak voor een mislukte verzetsactie. Net als miljoenen mensen door een afgrijselijke ideologie de dood in gejaagd. Tot die tijd was zo’n grote misdaad nog niet voorgekomen. En zal die hopelijk ook nooit meer voorkomen.

Daar sta je dan en je staat er bij stil. Het gebeurde 75 plus 1 jaar geleden. Toch reik je over de tijd heen de hand naar de mensen van toen. Die zoveel moesten doorstaan. Vergeten kunnen en willen we dit nooit.

En ik dacht aan onze tijd. Mensen hebben het ook nu niet makkelijk. Wat er gebeurt, welke misstanden, weten we vaak pas later. Of nooit.

Ineens dacht ik daar aan een liedje, waarin Hans Dorresteijn zo treffend een van onze gezegdes heeft veranderd. “Zoveel uren, minuten en seconden gaat het noodlot al te keer. De tijd heelt alle wonden, maar slaat er nog veel meer.” Door de humor treft je de waarheid ervan. Dat noodlot kan een natuurramp zijn, of een ziekte zoals in onze tijd. Het is helaas ook vaak de mens zelf die de ander zijn noodlot bezorgt. Daarover denk je dan ook op 4 mei. Dat mooi en lelijk tegelijk bestaan. Na 1945, na die jaren van brutaliteit, ongemanierdheid en onmenselijkheid leefden we geschrokken voort. We waren aardig voor elkaar, we luisterden en oordeelden niet zo snel. Wetenschappers zullen weten hoe daardoor ruimte kwam voor de hippietijd, een socialere maatschappij. Wat de mensen en hun tijdgeest doen. Dat laat ik aan hen.

Ik sta nog even bij de hand die oprijst langs de N9. Het zijn inmiddels ook miljoenen mensen die die hand hebben gezien. Vanuit hun auto, vanaf hun fiets. Het monument ‘De Hand’, gemaakt door Willem Reijers, werd op 3 mei 1947 onthuld. Het is een van de treffende monumenten in onze gemeente.

Omdat we alweer niet samen kunnen komen, tonen we via ons YouTube-kanaal filmpjes van onze oorlogsmonumenten. Met uitleg erbij van een vrijwilliger in dorp en stad die zich inzet voor de 4 en 5 mei vieringen. Wie naar hen luistert, leert meteen waarom het monument daar staat.

Laten we op 4 mei een van de 75 plus 1 momenten kiezen op de dag om een ommetje te maken. Om een route te lopen, wellicht met een monument onderweg. Laten we daar dan, apart van elkaar en toch samen in gedachten, stilstaan. Denken aan wat zo lelijk was. Aan hoe mooi wij mensen ook kunnen zijn. Hoe we elke dag weer kiezen om het goede te laten winnen. Ik denk aan hen en ik denk aan u op die dag. Met hoop in mijn hart. Want ooit, volgend jaar hopelijk, staan we daar weer. Samen.

Ik wens u allen een goede 4 mei herdenking en een vrolijke 5 mei.”

Marjan van Kampen
burgemeester van gemeente Schagen

Burgemeester Marian van Kampen.