Financieel balanceren voor gemeente Stede Broec

In de kadernota worden de uitgangspunten, het nieuw beleid en de nieuwe investeringen voor het opmaken van de begroting van het volgend jaar vastgesteld. Op basis van deze gegevens wordt in het najaar de begroting voor het volgend jaar opgesteld. Onderdeel in de kadernota is de Voorjaarsnota 2021, waarin bijstelling van budgetten in dienstjaar 2021 wordt voorgesteld. De Meicirculaire 2021, waarin de bijdragen van het Rijk staan, wordt pas eind mei 2021 verwacht. De financiële gevolgen hiervan zijn niet in deze kadernota verwerkt. De uitkomsten worden verwerkt in de Begroting 2022.

Ambities ondanks tekorten

Het opstellen van een sluitende begroting voor de komende jaren is op dit moment lastig. Uit landelijk onderzoek blijkt dat de gemeenten voor uitvoering van het Sociaal Domein € 1,7 miljard te kort komen. Het nog nieuw te vormen kabinet moet besluiten over extra middelen. Naast extra middelen voor het Sociaal domein moet ook nog duidelijkheid komen over extra middelen voor de Energietransitie. Nu dit niet bekend is, wordt begroten moeilijk.

Toch heeft het college nog wel ambities:

- Renovatie en verduurzaming van dorpshuis De Wurf in Lutjebroek. Het college stelt een bedrag van 100.000 euro beschikbaar. De Wurf heeft zelf 140.000 euro bij elkaar gevonden aan sponsoring en zelfwerkzaamheid.

- In samenwerking met schoolbesturen wordt een integraal huisvestingsplan (IHP) voor het basisonderwijs opgesteld. Dit kan leiden tot nieuwe investeringen. Maar de uitvoering zal afhangen van hoe het Rijk de gemeente financieel zal ondersteunen. Onderdeel van het IHP is het integraal kind-centrum Plan-Zuid in Stede Broec. Vooruitlopend op een raadsvoorstel geeft het college de raad alvast inzicht in de benodigde investeringen en de daaruit voortvloeiende kapitaallasten maar deze zijn vanwege de onzekere financiële situatie nog niet financieel verwerkt in deze kadernota.

- De gemeenteraad heeft in 2016 een investeringsbudget beschikbaar gesteld van € 220.000 voor de renovatie en uitbreiding van het Nassaupark gebouw in Bovenkarspel. Voor het toekomstig eigenaarschap en beheer is in 2018 de Beheerstichting clubgebouw Nassaupark opgericht. De huidige bouwplannen en de financiering worden door de beheerstichting verder uitgewerkt. Waarschijnlijk is het beschikbaar gestelde budget onvoldoende. In dat geval wordt dit opgenomen in de Najaarsnota.

Jaarstukken

Voor 2020 is er een positief resultaat van € 1,6 miljoen. Dit wordt voor een groot deel, € 1,1 miljoen, veroorzaakt doordat in 2020 budgetten zijn vrijgemaakt voor grote meerjarige activiteiten die nog niet klaar zijn. Voorbeelden hiervan zijn de ontwikkelingen rondom winkelcentrum Streekhof en de wettelijk verplichte invoering van de Omgevingswet waarvoor werkzaamheden ook nog na 2020 plaats vinden. Het geld wordt dus nog uitgegeven.

2020 is ook het jaar van de coronapandemie. Met de extra uitkering van het Rijk hebben we de extra uitgaven, zoals bijvoorbeeld extra uitkeringen aan ondernemers via de Tozo (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers) en de inkomsten die we niet ontvingen door bijvoorbeeld de verplichte sluiting van sportaccommodaties kunnen opvangen.

Landelijk beeld

De gemeenten in Nederland zitten in een nijpende financiële situatie, zo ook gemeente Stede Broec. Een belangrijke oorzaak hiervoor is de overheveling van taken naar de gemeenten in het Sociaal domein. De exponentiële groei van de uitgaven op dit onderdeel vormen een grote aanslag op de gemeentelijke financiën en inmiddels zetten gemeenten hun reserves in om de tekorten op te vangen. Maar niet alleen het Sociaal domein is de oorzaak van de lastige positie waarin gemeenten verkeren, de groei van het gemeentefonds blijft al meer dan tien jaar achter bij de ontwikkelingen van de inflatie en het volume van taken die gemeenten met die uitkering uitvoeren.

Onduidelijkheid Rijksuitkeringen

Door de tweede kamer verkiezingen in maart en de tijd die nodig is voor de vorming van een nieuw kabinet blijft duidelijkheid over de noodzakelijke aanvullende Rijksbijdragen uit. Hierdoor wordt het, in combinatie met de eerdergenoemde ontwikkeling van de uitgaven, steeds lastiger om de begroting sluitend te maken. Het college heeft voor de lijn gekozen om in afwachting van meer duidelijkheid geen ingrijpende maatregelen te nemen die het voorzieningenniveau van de gemeenten aantasten. In plaats daarvan zijn enkele ontwikkelingen, zoals de Wmo en investering in klimaat en duurzaamheid (nog) niet, of niet volledig meegenomen in de Kadernota 2022 - 2025. Zolang er geen financiering vanuit het Rijk is of verwacht wordt, kunnen we ook niet verder begroten.

SED-organisatie

In 2020 zijn door de gemeenten Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland gesprekken gevoerd over de verdeling van de kosten van de SED-organisatie. Daarnaast blijkt dat het budget voor formatie van de SED-organisatie niet is meegegroeid met de toegenomen taken. Door de disbalans tussen taken en formatie ontstaat er een enorme werkdruk. Het dagelijks bestuur heeft besloten om in de cijfers van de Voorjaars- en kadernota 2021 - 2025 de nieuwe verdeelsleutel en uitbreiding van de formatie van de SED te verwerken, vooruitlopend op de zienswijze door de raden.