Zaans erfgoed: verleden, heden en toekomst
ZAANSTAD - Erfgoed leeft! Dat is de naam van de nieuwe erfgoedstrategie van Gemeente Zaanstad. Wethouder Monumenten en Erfgoed Natasja Groothuismink: 'Ik ben er trots op hoe we in Zaanstad steeds meer en beter aandacht hebben voor ons erfgoed, in al zijn verschijningsvormen. Maar we kunnen ook nog veel beter doen. En dat moeten we ook doen. Want erfgoed vertelt ons waar we vandaan komen, verbindt ons en maakt ons trots op waar we wonen en leven.' Het college legt de nieuwe erfgoedstrategie ter besluitvorming voor aan de gemeenteraad.
Zeven thema's
De erfgoedstrategie bestaat uit zeven thema's: de Zaanse ontwikkelopgave, kennisontwikkeling en kennisoverdracht, kwaliteit behouden, omgevingsvisie, archeologie, duurzaamheid en partnerschap. Groothuismink: 'Zaanstad ontwikkelt zich razendsnel en zal de komende decennia hard groeien. Om de Zaanse identiteit daarbij niet kwijt te raken, moeten we nu alvast anticiperen op nieuw te ontwikkelen gebieden. Dat doen we door bijvoorbeeld alvast cultuurhistorisch onderzoek te doen naar gebouwen, gebieden, stedenbouwkundige- en groenstructuren. Zo kunnen we samen met partners overwogen beslissingen nemen die recht doen aan ons erfgoed.'
Eerder dit jaar publiceerde gemeente Zaanstad de cultuurhistorische verkenning van vroeg 20e-eeuwse sociale woningbouwwijken. Ook de voor de Zaanstreek zo kenmerkende dijken, linten en paden werden onderzocht. Aankomende tijd gaan we onderzoek doen om inzichtelijk te krijgen welken gebouwen, objecten en buurten bescherming verdienen. Zo maken we cultuurhistorische verkenningen naar wederopbouwwijken en 19de eeuwse houten woonhuizen. Ook de herbestemming van kerken blijft een belangrijk thema. Zaanstad is een pilotgemeente voor de landelijke kerkenvisie. Begeleid door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed werken we met alle kerkgenootschappen in Zaanstad aan een kerkenvisie.
Archeologie
De Zaanse bodem bevat veel sporen van onze geschiedenis. In 2018 was de open dag bij de opgraving van de Romeinse wachttoren in Krommenie een groot succes met vele honderden bezoekers. In 2020/2021 wordt de publicatie over de opgraving van de scheepswerven aan de Hogendijk in Zaandam verwacht. Het eerstvolgende grote archeologische project wordt de begeleiding van het uitbaggeren en verdiepen van de Wilhelminasluis in Zaandam. Dat zal, als alles goed gaat, in het voorjaar van 2020 plaats vinden. Hoeveel vondsten daar worden gedaan, kan op dit moment niet worden gezegd, maar het gaat veel en interessante zaken opleveren die van groot belang kunnen zijn voor de geschiedenis van Zaandam en de rest van de Zaanstreek.
Duurzaamheid?
Groothuismink: 'Veel monumenteneigenaren willen een bijdrage leveren aan het behalen van de klimaatdoelen. We willen hen daar graag bij ondersteunen en samen met eigenaren, provincie en experts op zoek gaan naar goede oplossingen die recht doen aan de duurzaamheidsopgave èn de waarde van monumenten.' Zaamstead ontwikkelt samen met partners een website 'duurzaamheidsloket'. Ook start Zaanstad een samenwerkingsverband met de provincie Noord-Holland en gemeente Amsterdam om kennis en kunde te bundelen.
