‘Gebruikte mondkapjes nieuwe straatvuil’
ZAANDAM – “De eerste keer dat ik er een droeg, werd ik een beetje meewarig aangekeken door een man. Ik dacht toen ‘wacht maar af, ik spreek je nog wel’. Want of je wil of niet, je zal hem een keer op moeten zetten. Het is al verplicht in het openbaar vervoer. Ook voor wie de pont neemt, moet er één dragen. En als dat zo is, wil ik er wel een op m’n toet die bij me past”, zegt Gianinna Rijsdijk vastberaden. De textielkunstenares uit Zaandam zet de trend met kleurrijke, herbruikbare zelfgemaakte mondkapjes.
Textielkunstenares Gianinna Rijsdijk breekt lans voor zelfgemaakte mondkapjes
“Ook al zijn de meningen verdeeld of ze goede bescherming bieden; ik zeg maar zo, beter iets dan niets”, zegt de uit Suriname afkomstige Gianinna. Je zal haar niet in de rij zien staan voor een exemplaar uit de drogisterij. Bovendien breekt ze met zelfgemaakte mondkapjes een lans voor het milieu. “Let maar op, gebruikte mondkapjes worden de nieuwe viezigheid op straat. Een linnen mondkapje kun je gewoon heet wassen, strijken en hergebruiken. Je kunt ze maken van een restje stof. Eén op en één bij je als reserve is al genoeg”, klinkt het strijdbaar.
Regering loopt achter
Ze vindt dat de Nederlandse regering achterloopt op het gebied van informatievoorziening over mondkapjes. “Op dit gebied mogen ze een voorbeeld nemen aan Amerika en Cuba. Die landen hebben allang een werkbeschrijving op de site van de overheid staan hoe je zelf een mondkapje kunt maken. Maar, ere wie ere toekomst, het patroon uit de Libelle is perfect. Al heb ik het iets aangepast. Ik heb de randen iets ruimer genomen. En heb het elastiek niet om de oren, maar zodat het achter op je hoofd zit.”
Tips voor zelf maken
Gianinna geeft tips waar een zelfgemaakt mondkapje aan moet voldoen: Het moet goed zitten, goed aansluiten op het gezicht en bij voorkeur gemaakt van linnen. “Deze stof zit lekker en kun je goed heet wassen en strijken. En: maak ze volgens het ‘Japanse model’. Dus met een lang elastiek dat achter je hoofd zit. Die lusjes om je oren vind ik niet comfortabel. Hanteer zo’n 85 cm aan elastieklengte. En succes met zoeken, want er is al een run op elastiek!”
Handen vol
Giannina maakt de kapjes alleen voor vrienden en familie. (‘Daar heb ik mijn handen al vol aan want familie is in Suriname een wijd begrip’.) Daarbij zijn linnen exemplaren net zo veilig als een gekocht exemplaar bij de Hema. Die stelt immers op de eigen website ‘onze mondkapjes zijn niet steriel, geen FFP maskers en niet geschikt voor professioneel gebruik.’ Het bedrijf werkt hard aan ‘het ontwerpen van stoffen mondkapjes met een herkenbaar en vrolijk HEMA design. Maskers die je kunt wassen en hergebruiken’. Over wat ze gaan kosten wordt weinig gezegd. Wel dat ze voor 1 juni in de schappen moeten liggen.
Prijzen verdubbelen
Over prijzen gesproken: een Zaanse pedicure kocht voor de cronacrisis mondkapjes voor 0,39 cent per stuk. Wie vandaag de dag een doosje met 20 exemplaren bij de Kruitvat koopt, is 0,89 cent per stuk kwijt. Een eenmaal gedragen mondkapje mag je niet weer opzetten. Een forens is dus, uitgaande van vijf werkdagen reizen met het OV, per maand 35,60 euro kwijt aan mondkapjes. Kassa!
Signaal afgeven
Wie nu nog om zich heen kijkt, ziet weinig mensen lopen met een mondkapje. Terwijl het wel steeds drukker wordt op straat en de kans op besmetting dus weer oploopt.
“We moeten er nog aan wennen”, zegt Gianinna. “In Aziatische landen is het dragen van mondkapjes allang gewoon. Daar doen ze het vooral tegen de slechte luchtkwaliteit en om geen dieselwalmen te hoeven happen. Los daarvan geeft je met het dragen een signaal af; houd afstand. Het kleffe drie keer kussen gaat Corona ons definitief afleren.”
Art quilten
Als multi-culti creatieve art-quilter staat de Zaandamse Gianinna even kleurrijk in het leven als de dessins van haar zelfontworpen mondkapjes. Of haar quilt-kunst. Quilten of doorpitten is een handwerktechniek waarbij drie lagen textiel met een doorstiksteek op elkaar genaaid worden.
Boos kijkende Emoji
De vrije geest van Gianinna heeft niets met de ‘stay home’ regels. Het verplicht thuisblijven en anderhalve meter afstand houden, maakte haar opstandig. Het werd ook de trigger tot creativiteit. Wat resulteerde in een stoffen kunstwerk met een vlammend rood, boos kijkend Coronavirus als soort van Emoji.
Hoe maak ik zelf een mondkapje?
Wat heeft u nodig?
Stof om de patroondelen vier keer te kunnen knippen. Te weten: twee keer voor de buitenkant en twee keer voor de voering. Gebruik bij voorkeur katoen. Deze stof kan worden gewassen op minstens 60 graden (Al is 90 graden nog beter). Voor de voering van het kapje kan dezelfde stof worden gebruikt als de voorkant. Elastiek tussen de 45 en 58 cm - 85 cm voor wie het elastiek achter het hoofd in plaats van rond de oren wil).
Maken:
1. Print het patroon zoals te vinden is bij dit artikel. Selecteer bij print-instellingen 'ware grootte'. Referentiekader: bij het kapje van de man is de afstand voorkant - zoomrand dan 14 cm. Speld het patroon op de dubbelgevouwen stof en knip het uit. Knip ruim. Zorg voor een rand van minstens 0,5 cm voor de naden (Giannina neemt 1 cm voor de tunnel die je daarmee maakt). Speld het patroon op de voeringstof en knip deze ook uit. Er zijn nu vier patroondelen.
2. Stik de ronde naad (A) van de stof en daarna de ronde naad van de voeringstof aan elkaar. Beide met de goede kant van de stof op elkaar. Nu is er een voorkant van stof en een binnenkant van voeringstof. Strijk de naden open bij beide patroondelen. Stik een zoom(pje) in het uiteinde (B) van de voering.
3. Naai de stofkant en de voering goed aan elkaar. Doe dat door ze op elkaar te leggen (goede kanten tegen elkaar). Naai de onderkant (C) - stof en voering - aan elkaar. Stik daarna de stof en voering aan de bovenkant (D) aan elkaar. Tussen de beide lagen kan later een vulling of filter worden geschoven. Doe het kapje nu binnenstebuiten en strijk hem in vorm.
4. Maak een tunnelzoom in de kant B van de stoflaag. Trek het elastiek door het ontstane tunneltje. Maak vervolgens het mondkapje op maat door te passen en elastiek op maat te maken. Bepaal zelf of de elastieken om de oren komen of langs het achterhoofd lopen. (let wel op de lengte van het elastiek)
5. Als een extra filter kan tussen de voering en de voorste laag keukenpapier of ander non-woven materiaal geschoven. Let wel op: vervang dit na gebruik. Was het mondkapje op minstens 60 graden.
