‘Bokkenstoof’ en bokbier op Pinksterdrie
ZAANSTREEK – “De traditie zou eigenlijk officeel erkend moeten worden als ‘immaterieel erfgoed’. Want het gaat om een unieke regionale feestdag met een historie die teruggaat tot 1574. In dat jaar verdreven we tijdens Pinksteren de Spanjaarden uit onze streek. Wat tot eind jaren tachtig nog massaal als traditie op Zaanse ‘Pinksterdrie’ werd gevierd. Die traditie laten we komende dinsdag, 2 juni, herleven met ‘Ik vier Pinkster drie”, vertelt Bas Husslage.
De organisator heeft een sterk gevarieerd programma samengesteld voor jong en ouder. Uiteraard corona-veilig online. Normaal gesproken vindt het Pinksterzaan-event jaarlijks op de Zaanse Schans plaats. Georganiseerd door de stichting Pinksterzaan. Dat is nu niet mogelijk. Maar het weerhield de betrokkenen niet om een leuk, gevarieerd en echt Zaans programma samen te stellen.
Zaans Geitenvlees
“Wat dacht je van een maaltijd ‘Bokkenstoof’? De kok van Saen Kookwerk gaat 64 porties maken die via een afhaalpunt verkrijgbaar zijn. Uiteraard zit in de stoof Zaans geitenvlees. Want de traditie leert dat Zaankanters op Pinksterdrie naar Purmerend ging om een bokkie te kopen”, legt Bas uit.
Eerbetoon
Dat onze stadsgenoten op de veemarkt in Purmerend een ‘bokkie kochten’ komt voort uit de hulp die Zaankanters in 1574 kregen van het Purmerendse leger om de Spanjaarden uit onze streek te verjagen. “Uit eerbetoon werd ieder jaar de marktstad opgezocht. Dat zal ook wel komen vanwege het bier dat rijkelijk vloeide op de veemarkt die dinsdag werd gehouden”, zegt Bas met een knipoog. “Een enkeling kwam daadwerkelijk thuis met een bokkie, meestal gekocht onder invloed…”
Positief programma
Dat de Zaanstreek een eigen feestdag heeft, is heel bijzonder. Zo bijzonder dat tot de jaren tachtig zelfs de deuren van veel Zaanse bedrijven dicht gingen. Het werd ook als officieel erkende feest/vrije dag in arbeidscontracten meegenomen, bijvoorbeeld bij dag- en weekbladbladuitgeverij De Typhoon. Ook de gemeente was die dag gesloten. “De klad kwam erin toen ambtenaren bijvoorbeeld de keuze kregen de vrije dag in te ruilen voor een fiets. Heel jammer. Maar de traditie leeft nog wel. Aan ons is het om Pinksterdrie weer op de kaart te zetten. Met een positief programma waarin verbondenheid en echt Zaanse onderdelen centraal staan.”
En Zaans is het! Op 2 juni vinden er tussen 12.30 en 17.00 uur allerlei zaken plaats die het waard maken achter de pc, tablet of smartphone te kruipen. Via de social media-kanalen van RTV Zaanstreek (www.rtvzaanstreek.nl), hun Facebookpagina en YouTube-kanaal én de eigen website van de stichting Pinksterzaan is van alles te zien en beleven.
Spotliederen
Zo halen Zaanse ondernemers die met Pinksterdrie gesloten zijn, in verhalende vorm herinneringen aan deze feestdag op. Orgelbouwer Flentrop (over oer-Zaans bedrijf gesproken) brengt de ‘Valerius Gedenckklanck’. Dit zijn verzamelde geuzen- en spotliederen over de Spanjaarden uit 1624. Stadsarchivaris Frans Hoving vertelt hoe de Zaanstreek Pinkster vierde in de periode 1860-1870. Historisch duo Hilander treedt op bij verzorgingstehuizen en bezorgt senioren die geen bezoek mogen ontvangen letterlijk een vrolijke noot. Spaanse én Hollandse hits komen van de hand van DJ Good2BeBack.
Sambal en bier
Maker van Zaanse producten passen voor de gelegenheid hun assortiment aan. Zo brengt Ministry of Spicy Business, gehuisvest in Lab-44, de Spaanse Sambal uit. Een variant op hun Zaanse sambal-succes. Hoe mooi smaakt daar een Zaans HOOP biertje bij? De Zaanse brouwerij presenteert voor de gelegenheid heel passend een selectie bockbiertjes. (kopen we toch een bokkie op Pinksterdrie!)
Fietstocht
“En voor wie erop uit wil heeft Niels Busch van BIZ Stadshart Zaandam een fietstocht bedacht langs plaatsen die doen herinneren aan de tijd toen de Spanjaarden in de Zaanstreek waren. Zo ook langs de Bullekerk. Een plek waar ook nog één van de Zaanse schansen te vinden is. Dit waren verdedigingswerken in de strijd tegen de Spanjaarden”, legt Bas uit.
Bas neemt op 2 juni de presentatie op zich van het programma dat deels uit de nieuwe RTV Zaanstreek studio komt. Die lokale omroep maakt ook live registraties en er wordt gewerkt aan een interactieve opzet waardoor luisteraars/kijkers kunnen inbellen en in gesprek kunnen komen met Bas over hun ervaringen op PinksterDrie.
Scholen
Bij de Zaanse senioren het Pinkerdrievuur weer laten oplaaien is één, de jeugd heeft ook hierin de toekomst. Daarom zijn basisscholen in de Zaanstreek en Purmerend benaderd met de vraag aan de leerkrachten of de kinderen aan hun opa, oma, ouders willen vragen naar hun verhalen over de Pinksterdrieviering. Ook het maken van tekeningen, gedichten etc wordt aangemoedigd.
Bas: “Dat zijn eigenlijk onze basisbeginselen: 1. De herinnering levend houden door verhalen te vertellen van vroeger en 2. de jeugd erbij te betrekken om de viering van deze bijzondere regionale feestdag ook in de toekomst te behouden. We hopen dat met ons programma te stimuleren zodat de knop weer wordt omgezet en mensen die bijzondere dag in ere houden.”
Opmaat naar 2024
Deze editie van ‘vier Pinkster drie’ mag dan deels online zijn, het is de opmaat naar een groots opgezette viering in 2024. Dan is het precies 450 jaar geleden dat de Zaankanters de Spanjaarden verdreven.Bokkenstoof (€11,50) en Spaanse Sambal (€4,-) zijn te bestellen via info@pinksterzaan.nl Zie verder voor het programma http://pinksterzaan.nl/
