Olifantsgras als straatstenen in Rooswijk

Algemeen
De ploeg van gebroeders Van der Veekens op het eerste deel van de nieuwe bestrating in Rooswijk.
De ploeg van gebroeders Van der Veekens op het eerste deel van de nieuwe bestrating in Rooswijk. (Foto: Dirk Karten)

ZAANDIJK – “Nee, het is geen grap. In deze straatstenen is gerecycled olifantsgras verwerkt. Ze zijn bovendien geplaatst met onze nieuwe elektrische shovel. Dus niet met een milieuvervuilende diesel maar als schone en praktisch geruisloze manier van bestraten. Heel fijn voor de bewoners van het Triangelhof en de Harpstraat én onze eigen ploeg. Want nu horen we de radio nog”, vertelt Timo Schoen. De projectleider bij aannemersbedrijf Gebroeders Van der Veekens uit Zaandam laat trots het eerste deel van de nieuwe bestrating zien in Rooswijk. Het CO2-arm en milieu/mensvriendelijk bestraten met bijzondere materialen is een pilot van de gemeente Zaanstad.

Gebroeders Van der Veekens koploper CO2-arm bestraten in pilotproject Zaanstad

De eerste fase, honderd meter, ligt erin. Voorlopig is de ploeg van het duurzame bouwbedrijf – dat net het nieuwe stationsplein Parkheuvels heeft afgerond – nog wel even bezig in Rooswijk. “De inschatting is dat we in november pas klaar zijn”, licht Timo toe. Naast het vervangen van het wegdek wordt het riool en de verlichting aangepakt.

Elektrische shovel

De gemeente Zaanstad heeft niet voor niets de Gebroeders Van der Veekens het werk gegund, Het bedrijf van de broers Richard en Levinus Van der Veekens is  gecertificeerd op trede vijf van de CO2 prestatieladder en mag in hun branche koploper genoemd worden in duurzaam ondernemen. Zo werd flink de knip opengetrokken voor de aanschaf van de elektrische shovel. Het bedrijf mag dan in 1951 zijn begonnen, achterover leunen op een mooie historie is er niet bij. De focus ligt op de toekomst en de mogelijkheden tot milieuvriendelijke en duurzaam werken.

Duurzame blauwe diesel

“De nieuwe betonproducten die je ziet komen van het bedrijf Bio Bound. Hun producten hebben dus het gerecyclede olifantsgras terwijl de verwerkingsmethodes ook bijdragen tot aanzienlijke reductie van CO2. De oude verharding wordt ook elektrische opgebroken en vervoerd naar de Rutte Wegenbouw. Die maakt er weer nieuwe betonproducten van in plaats van de puinfundering die vaak wordt toegepast in de wegenbouw. De grote graafmachine die je verderop ziet draait op blauwe diesel: HVO. Oftewel Hydrotreated Vegetable Oil. De meest duurzame diesel van dit moment”, licht Timo toe. Met spijt in zijn stem zegt hij: “er zijn nog niet genoeg van dit soort krachtige machines die elektrisch zijn. Voor het leggen van de rioolpijpen heb je wel zulk zwaar materieel nog nodig.”

Oud frituurvet

De HVO brandstof wordt gemaakt van afgewerkte plantaardige oliën (zoals oud frituurvet) of restafval zoals dierlijke vetten. Er zit geen druppel van fossiele oorsprong meer in. Omdat HVO wordt gemaakt uit hernieuwbare grondstoffen is de CO2-uitstoot maar liefst 89% lager ten opzichte van fossiele dieselbrandstof. Ook de verbranding is veel schoner bij reguliere diesel. Dat zorgt voor een vermindering van fijnstof met 33%, stikstof met 9% en roetdeeltjes met 30%. Nog een voordeel: HVO is nagenoeg geurloos. Weg dieselstank.

Beste partij

Juist omdat Van der Veekens zich hard maakt voor duurzaam ondernemen, heeft het bedrijf deze order gegund gekregen van de gemeente. Terwijl er partijen waren die minder vroegen. “We waren niet de goedkoopste, maar wel de beste partij voor deze klus. Ook Zaanstad laat zo zien te willen investeren in het milieu”, stelt Timo tevreden.

Het is dezelfde gemeente die dan ook in de vorm van Niels van Esseveld als toezichthouder vinger aan de pols houdt in dit pilotproject. Tevreden kijkt hij naar de vorderingen. “Het gaat prima”, zegt hij tevreden als hij kijkt naar het werk waar uitvoerder Johnny Spijk en voorman Robin Prinsen mee bezig zijn. “Deze manier van CO2-arm werken heeft echt een positief effect op het milieu. Als is het natuurlijk pas aan het eind van de pilot tijd om een exacte conclusie te kunnen trekken.”

Milieukostenindicator

Het werken met gerecycled olifantsgras mag dan op een 1 april grap lijken, voor opdrachtgevers als lokale overheden die waarde hechten aan duurzaamheid in producten en diensten klinkt het als muziek in de oren. “Het past in de Milieukostenindicator (MKI) waarmee inzichtelijk wordt gemaakt welke impact ons werk op het milieu heeft”, aldus de projectleider.

Bij het vaststellen van de MKI-waarde spelen bijvoorbeeld zaken mee als weten waar de grondstoffen van het product vandaan komen. Tot de processen die tijdens het maken spelen en de emissie van bijvoorbeeld CO2 en NOx tijdens de hele levensloop van – in dit geval – de stenen. Er wordt zelfs gekeken naar hoe het product scoort op thema’s als ozonlaagaantasting en uitputting van grondstoffen.

Gras van Schiphol

Zo gebruikt de firma Bio Bound het gerecycled olifantsgras in hun biobased prefab beton. Er gaat circa een halve kubieke meter olifantsgras in een kubieke meter beton. Saillant detail: de grassoort wordt onder meer geteeld in de directe omgeving van Schiphol en was aanvankelijk bedoeld om ganzen te weren van de start- en landingsbanen.

Het olifantsgras (miscanthus) onderscheidt zich bovendien door een bovenmatige opname van CO2. De plant zet de CO2 om in de vezels die voor zeer lange tijd als vulstof wordt opgesloten in het beton.

Fijn voor omwonenden

“Of de straattegel dan net zo duurzaam is als een gewone klinker moeten we afwachten. Daarom is het ook een pilotproject. Maar onze manier van stiller werken met elektrische shovels wordt nu al gewaardeerd door de bewoners van Rooswijk. Zeker fijn als je bedenkt dat de zomer begint en mensen weer buiten gaan leven”, besluit uitvoerder Michel de Waal.

Projectleider Timo Schoen met op de achtergrond de graafmachine op blauwe diesel.
De elektrische shovel waarmee de oude straatklinkers zijn weggehaald. Hij wordt ook ingezet voor de aanleg van het nieuwe wegdek. Geen dieselwalm, geen geluidsoverlast.