Verscholen pareltje aan stadsgrens op de schop tot verbindend Stadspark
STREEK – “Wat geen mens bij de gemeente meer weet, maar ik wel omdat ik het met eigen ogen heb zien storten toen ik veertien jaar was, is dat onder de hoogspanningsmasten chemisch afval is gedumpt. Dat was zelfs nog voordat de plas werd uitgebaggerd”, zegt Cor Kas. De bewoner aan de Noorder IJ- en Zeedijk krijgt pal voor zijn deur één van de geplande toegangswegen naar het Stadspark dat de komende jaren wordt ontwikkeld rond de Noorder IJ-Plas. Dit water ligt sinds jaar en dag op de stadsgrens Zaandam en Amsterdam-Noord. Met Zijkanaal H als verscholen pareltje. Pleisterplaats voor woonbootbewoners, broedende zwanen en rustieke plek voor natuurliefhebbers.
Door Dirk Karten
“We hadden laatst weer een heleboel fotografen voor onze deur want er was een zeldzame vogel gespot”, vertelt Sandra Kooper. Zeventien jaar geleden betrok ze samen met haar man een van de woonboten die aan de landtong liggen.
‘Onder de hoogspanningsmasten is vroeger chemisch afval gedumpt’
“Ken je het gezegde ‘koop een boot en werk je dood?’. Nee hoor, het is hier heerlijk wonen”, lacht ze. “Doordat we een bovenwoning in de stad hadden, ben ik opgegroeid als campingkind. Altijd buiten. Ik snap best dat veel mensen op een stadspark zitten te wachten. Het is hier nu heerlijk rustig. Al ben ik benieuwd hoeveel rust er overblijft. Zeker als ze de plannen voor de windmolens doorzetten.”
Stadspark moet verbindende schakel vormen tussen Amsterdam, Zaanstad en Oostzaan
De Noorder IJ-plas ligt tussen Amsterdam, Zaanstad en Oostzaan in. Ten noorden van het IJ, aan de noordwestkant van de Coentunnel. Het Stadspark moet de verbindende schakel vormt tussen de wijken van Amsterdam, Zaanstad en Oostzaan. Omliggende gemeenten als Zaanstad en Amsterdam hebben grootscheepse plannen om het gebied om te vormen. Zaanstad wil het gebied graag betrekken bij de MAAK.Zaanstad-plannen voor het gebied Achtersluispolder. Plannen tot verstedelijking van het bedrijventerrein.
Fietspad naast woonboten
Zo zijn er al onderzoeken gedaan om een ontwikkelstrategie te maken voor het gebied Achtersluispolder, NoorderIJplas en het aangrenzende Amsterdamse bedrijventerreinen Melkweg en Cornelis Douwes. Met woningbouw op laatstgenoemde locatie. Maar ook een (snelverbinding) fietspad tussen de Achtersluispolder met aansluiting op het nu doodlopende Zijkanaal H en nieuw aangelegd wandel- en fietspad over een deel van de IJ-Plas zelf.
Het doodlopende weggetje aan Zijkanaal H.
Op zich mooie plannen, maar dat betekent dat er een einde komt aan de rust. Vooral aan het einde van de rij woonboten. Ook het smalle weggetje, waar hoofdzakelijk bewoners over rijden en een enkele verdwaalde fietser, zal dan beduidend meer vervoersbewegingen kennen. Als de Achtersluispolder een gemengd gebied van wonen en werken gaat worden, zal de fietsverbinding over het water van Zijkanaal H immers veelvuldig worden gebruikt.
Duizendknoop
‘Dag!’ Een meisje van vier kijkt stralend naar de journalist als ze haar eerste pogingen doet het fietsen machtig te worden. “Ze denkt dat iedereen elkaar hier kent”, zegt de moeder die bij Sandra even komt bijpraten. Het leven is zichtbaar goed aan het Zijkanaal H. Rust wordt hier nog met een hoofdletter R geschreven. De zwaan die zit te broeden aan de walkant vormt het bewijs. Al verstopt een vrachtwagen op de dinsdagmiddag alle vervoer. “Ze ruimen de Japanse Duizendknoop op. Die plant heeft al een groot deel van het groen van de walkant weggedrukt”, zegt Sandra. “Nu begint het leven hier weer op gang te komen. In de winter kruipt iedereen weer in z’n hol.”
Een plek waar de natuur groeit en bloeit...
‘Noorder IJ-plas zegt nee!!’
De sfeer op Zijkanaal H mag gerust uniek genoemd worden. Her en der zijn fraaie/ludieke tuinen te zien. Indrukwekkend moderne woonboten wisselen zich af met een enkele vervallen en verlaten exemplaar. Veel mensen scharrelen gezellig rond in het voorjaarszonnetje. Zelfgemaakte steigertjes en zwemplatforms nodigen uit tot ontspannend mijmeren bij de waterplas. Waarbij aan de overkant het werk op het baggerdepot van de gemeente Amsterdam gestaag doorgaat.
Baggerdepot aan de oostkant van de IJ-plas.
Cultureel centrum
Een vrouw zit op een grasveld te chillen bij het spandoek ‘Noorder IJ-plas zegt nee!!’ Want één ding maken de vele posters aan de schuurtjes en schuttingen duidelijk: windmolens zijn hier niet gewenst. De vraag is ook of men zit te wachten op de drukte die een cultureel centrum met kleinschalige horeca aan de noordkant met zich meebrengt. Ook die mogelijkheden worden genoemd in het Ruimtelijk Toetsingskader 2020-2030.
Tweede hoofdingang
De rust van bewoner Cor Kas in het laatste woonhuis aan het Barndegat en zijn buurvrouw is al grotendeels voorbij. Zelfs zonder dat er een Stadspark-ingang voor zijn voordeur is gerealiseerd. Dat constateerden we zelf ook tijdens ons gesprek. Bakwagens vol zand rijden af en aan naar het depot over de eeuwenoude Noorder IJ- en Zeedijk. De tweede geplande ingang ligt parallel aan de Coentunnelweg, ongeveer te midden aan de oostkant van de waterplas. Het is wellicht toeval, maar in de plannen wordt daar ongeveer de andere hoofdingang van het Stadspark gedacht.
Het lijkt ook wel alsof de bussen om de tien minuten bij halte Barndegat stoppen en weer optrekken. “Dat gaat zelfs in de nacht door. Onze rust is hier echt al voorbij”, zegt de buurvrouw die anoniem wil blijven.
Strandjes
Het ligt voor de hand om te denken dat het zand dat in het depot wordt opgeslagen en gefilterd, gebruikt gaat worden voor de geplande aanleg van de strandjes. Tegelijk is het de vraag of het wel veilig is juist aan die kant te recreëren. Als het waar is wat Cor Cas zegt, inmiddels 67 lentes en zijn hele leven woonachtig pal tegenover de Noorder IJ-Plas, dan zal er toch eerst bodemsanering moeten plaatsvinden. Wij vonden dit woord niet terug in de plannen – nu nog een verkenning en geen gefixeerd eindbeeld aldus het rapport - en vroegen de gemeente Amsterdam om een reactie.
Reactie gemeente Amsterdam
“Voorheen was er in het gebied onder de hoogspanningsmasten een slibdepot. Dit is een plek waar grond uit de stad wordt opgeslagen. Dit gebied is na het afvoeren van de grond onderzocht. Uit het onderzoek bleek dat er hier geen verontreinigingen zijn achtergebleven. Het gebied van de Noorder IJplas is echter niet overal schoon. Er worden nog onderzoeken uitgevoerd naar de kwaliteit van de bodem. Daar waar sanerende activiteiten noodzakelijk zijn, worden deze volgens geldende wet- en regelgeving uitgevoerd”, aldus Roos Groen, woordvoerder van Stadsdeel Noord.
Het gebied van de Noorder IJplas is echter niet overal schoon
Op de vraag ‘worden de geplande stranden aan de noordkant aangelegd met het zand dat nu in het zanddepot wordt gestort?’ gaf de gemeente de reactie dat het in de plannen vooralsnog gaat om een ‘ toetsingskader’. Dat is dus geen uitvoeringsplan. In het kader is vastgelegd wat voor de komende jaren de mogelijkheden zijn in het gebied. “Als er ergens een strandje komt, dan zal het zand aan alle vastgestelde normen voldoen”, aldus de gemeente.
