Tentoonstelling Verdwenen Zaanstreek, de erfenis van Jan Kruijver

KOOG AAN DE ZAAN - Het Molenmuseum houdt tot en met zondag 29 juli de tentoonstelling Verdwenen Zaanstreek, de erfenis van Jan Kruijver. Als Frans Mars en Pieter Boorsma de vaders zijn van De Zaansche Molen, dan is de molenmakerszoon Jan Kruijver (1869-1950) de grootvader.
Onvermoeibaar legde deze huisschilder talloze panden en molens vast vóórdat deze door de slopershamer werden geveld. Dat slopen nam gedurende het lange leven van Kruijver epidemische vormen aan. In navolging van deze pionier stelden ook mensen als Gerrit Mol, Remmet Ouwejan, Buschenhenke en Frans Mars zich ten doel de verdwijnende Zaanstreek in woord en beeld te vangen. De huisschilder Kruijver was in zijn hart vooral kunstschilder, aquarellist, tekenaar en historicus. Voor zijn tekeningen en schilderijen bestond van oudsher veel belangstelling en de maker gaf ze graag weg. Zijn vriend Frans Mars noemde ze Kruijvertjes, vanwege de herkenbaarheid en de topografische nauwkeurigheid.
Naast potlood en penseel hanteerde Kruijver ook de pen met vaardige hand. Hij schreef talloze artikelen over de Zaanse geschiedenis in de dagbladen De Zaanlander en De Typhoon. Een bundeling daarvan verscheen in het boek De pelmolens in het Oostzijderveld (1925). Grote betrokkenheid bij de Zaanse molens spreekt uit het Molenboek van Gesloopte Molens uit 1909. Het is volgens het Molenmuseum een uniek exemplaar waarin Kruijver gesloopte molens afbeeldde en beschreef. Bij de oprichting in 1925 schonk Kruijver het boek aan De Zaansche Molen. Het werk maakt deel uit van de huidige tentoonstelling.
In de overzichtstentoonstelling in het Molenmuseum zijn voor het eerst sinds zeventig jaar werken van Kruijver bijeengebracht. De medewerking van molenkenner Ron Couwenhoven was cruciaal bij de totstandkoming van de expositie. Tijdens diens onderzoek doken er maar liefst 150 onbekende werken van Kruijver op. Een aantal ervan is te zien tijdens de expositie en worden dus voor de eerste keer aan het publiek getoond. Het oeuvre van Kruijver is zo omvangrijk dat Couwenhoven vermoedt dat er nog veel meer werken van hem opduiken. Bij de tentoonstelling verschijnt een boek over het leven en werk van Jan Kruijver: Verdwenen Zaanstreek, De erfenis van Jan Kruijver (24,95 euro).