Blijft het asielzoekerscentrum toch open?

Het azc in Rijswijk is iets om trots op te zijn. Daar zijn de voorstanders van het openhouden het over eens. Een van hen is Leendert Verzijden (75), diaken bij de protestantse gemeente Rijswijk en betrokken bij De Samenlopers, een samenwerkingsverband van Rijswijkse kerken dat zich vrijwillig inzet voor de vluchtelingen. “We organiseren hier van alles,” vertelt hij, gebarend over het terrein. “Vrouwenactiviteiten, zoals handwerken. Kinderactiviteiten. De fietswerkplaats.” Zelf nemen de vluchtelingen ook initiatief. Het is belangrijk dat ze bezig blijven, vindt Verzijden. Velen hier in het azc hebben nog geen status, en mogen daarom niet werken. Ze mogen zelfs geen Nederlands leren. En het kan lang duren voor vluchtelingen een status hebben. “Soms duurt het een jaar voor ze iets gehoord hebben van het IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst, red).”

Jingle Bells

Ook Amjad (37) wacht op bericht van het IND. Iedere dag repareert hij van 14.00 tot 17.00 fietsen in de werkplaats. Sinds zeven maanden verblijft hij in Nederland, direct hier in Rijswijk. Zijn vrouw en twee zonen van 8 en 4 zijn achtergebleven in Syrië. Hoewel de situatie daar niet meer zo nijpend is als nu in Oekraïne, is deze nog dermate slecht dat miljoenen Syriërs die het land zijn ontvlucht, nauwelijks een reden hebben om naar huis terug te keren. Amjad hoopt daarom zijn gezin naar Nederland te kunnen halen. Voorgoed. Nederlands spreekt Amjad nog niet, wel beperkt Engels. Waar ook die taal hem in de steek laat, maakt hij zich duidelijk met een vertaalapp op zijn smartphone. Hij toont een filmpje van zijn oudste zoon van acht jaar, die Jingle Bells voor hem speelt op een oed, een Arabische gitaar: “Voor papa, zei hij. Hij speelde dit speciaal voor mij.” Amjad glimlacht trots, maar zijn ogen zijn wat vochtiger. De jongen in het filmpje concentreert zich hard om het liedje goed te spelen.

Geen plannen terrein

In september vorig jaar diende raadslid Romke Jan de Vries (GroenLinks) een motie in om het azc langer open te houden. Volgens De Vries zijn er geen goede redenen om het te sluiten. “Wat gaan we met het terrein doen als het leeg is? Daar hebben we als gemeente nog geen plannen voor. De bedoeling is dat de A4 verbreed wordt, en dat het materieel van Rijkswaterstaat er dan gestald wordt. Maar door de stikstofcrisis liggen die plannen op hun gat. Dus dat terrein staat straks gewoon leeg. Dat is zonde.” Wanneer de verbreding van de A4 wel gaat beginnen, is nog volstrekt onduidelijk. Het kan tot 2024 duren, of nog langer. In de motie die De Vries in september indiende, waarschuwt hij ervoor dat de gemeente door leegstand van het terrein aan de Lange Kleiweg jaarlijks €254.270 aan verhuurinkomsten misloopt. “Maar eigenlijk gaat het mij daar niet om”, zegt hij nu, een halfjaar later. Hij geeft om de vluchtelingen vanuit zijn christelijke opvoeding. “Omkijken naar anderen, dat is me met de paplepel ingegoten.”

Een kwart is kind

Ook de Samenlopers, de vrijwilligersorganisatie die veel bijdraagt aan het reilen en zeilen van het asielzoekerscentrum, is een christelijk initiatief, vanuit de kerken. “Wij zetten gewoon iets positiefs neer. Het gaat heel goed allemaal. Dit sluiten zou het vernietigen van kapitaal zijn. We hopen dat het gezond verstand wint, en dat het hier open blijft”, aldus Leendert Verzijden. Hij heeft hier jarenlang fietsen gerepareerd, en doet nog steeds vrijwilligerswerk waarbij asielzoekers betrokken zijn, in de Weggeefwinkel. Wat drijft hem? “Er heerst hier een heel joviale sfeer, hoewel deze mensen vaak met grote trauma’s leven. De contacten zijn harstikke vloeiend. Dat is leuk om te zien, hoe dat is. Dat maakt dat je ermee door blijft gaan.”

Er lopen en fietsen veel kinderen over het terrein. Ongeveer een kwart van de bewoners is kind. Zij krijgen wél Nederlandse les, en mogen naar school. “Als vrijwilligersorganisatie zorgen wij dat ook 18+-ers Nederlandse taalles krijgen, en een opleiding kunnen volgen”, vertelt Verzijden.

Incidenten

“Het asielzoekerscentrum in Rijswijk is echt iets om trots op te zijn, vergeleken bij sommige andere asielzoekerscentra in Nederland”, vertelt Romke Jan de Vries. “Er zijn in 2019 een aantal incidenten geweest. Maar dat kwam door een groepje van 16 mensen. Terwijl er toen 500 verbleven in het azc. Die personen met problematisch gedrag zijn destijds elders geplaatst. Binnen drie maanden was het opgelost. Sindsdien gebeuren er vrijwel geen incidenten meer.”

De Vries vindt dat niet alleen Rijswijk verantwoordelijkheid moet nemen voor de opvang van asielzoekers. Ook andere gemeenten moeten dat doen. Er moeten juist in onze regio, in de Randstad, meer opvangplekken komen. “De meeste asielzoekers worden buiten de Randstad geplaatst - Groningen bijvoorbeeld -, maar als ze statushouder worden en een woning toegewezen krijgen, komen ze uiteindelijk toch te wonen in de Randstad. Dat is sneu: hebben ze net een netwerk opgebouwd, verliezen ze dat weer. Dus voor de inburgering zou het beter zijn meer opvangcentra hier in de regio te hebben.”

Of het asielzoekerscentrum open blijft na 31 mei, is nu nog een kwestie van afwachten. Dat zal blijken na de gemeenteraadsverkiezingen.

Achtergrond

Op het terrein van de voormalige Technische Hogeschool in Rijswijk aan de Lange Kleiweg opende in oktober 2016 een tijdelijk asielzoekerscentrum (azc). De opvanglocatie heeft plaats voor maximaal 500 bewoners. Er wonen zowel gezinnen als alleenreizende mannen en vrouwen, van verschillende nationaliteiten. Het azc zou oorspronkelijk voor drie jaar open blijven. Dat werd in 2019 verlengd naar vijf jaar. Door een brief van het COA en een verzoek van de Provincie Zuid-Holland werd half september 2021 onderzocht of het azc toch nog langer open kon blijven. Uiteindelijk mocht het open blijven tot 31 mei dit jaar. Formeel gezien is het azc niet zozeer ‘open’, maar heeft het een verlengingsperiode gekregen om leeg te stromen. Er mogen geen nieuwe bewoners bij.