Mooie en respectvolle herdenking ‘Vrede van Rijswijk’ in Oude Kerk

Door Frans Limbertie

Het is iets na drie uur wanneer de Oude Kerk in de Herenstraat aardig vol begint te lopen met ambassadeurs uit verschillende landen, alle Rijswijkse wethouders, tal van raadsleden en andere genodigden. Met een persoonlijke begroeting van burgemeester Bas Verkerk aan de ingang van de kerk is er voor iedere bezoeker even kort wat aandacht. Dit is wat door de wol geverfde en ervaren politicus Verkerk graag doet. 

Waarnemend burgemeester Bas Verkerk tijdens zijn toespraak. - Nico van Geresteijn

Nadat iedereen elkaar binnen heeft begroet en de vaste plaatsen zijn gevonden, worden ze verwelkomd door ceremoniemeester Mariëlle van den Berge, die haar gasten van deze middag introduceert. Na de openingsspeech van de burgemeester, die zulke klussen altijd met ‘speels gemak’ doet, is het de beurt aan de eerste spreker: professor James Kennedy.

Ceremoniemeester Mariëlle van den Berge heette de aanwezigen welkom. - Nico van Geresteijn

Lezing

De hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht neemt ons in zijn lezing mee naar de historie van de Vrede van Rijswijk, maar blikt vooral terug met de kennis van vandaag de dag. Hij gaat terug naar eind zeventiende eeuw toen het verdrag in Rijswijk werd getekend en refereert aan het toen sterke bondgenootschap van Nederland met Engeland en andere landen. Kennedy vertelt dat het Verdrag van Rijswijk er in die tijd onder mee voor gezorgd heeft dat Nederlandse garnizoenen in het zuiden van België zaten om te voorkomen dat Frankrijk richting Nederland zou trekken. 

Vrede was ons doel en zal dat altijd moeten zijn

“Je ziet in die tijd drie belangrijke verdragen in Nederland ontstaan: Nijmegen 1678, Rijswijk 1697 en Utrecht 1713. In 1697 was er heel veel vreugde in Nederland omdat de oorlog eindelijk voorbij was. Er werd muziek gemaakt, er werd gedanst en er waren vreugdevuren. Men vond het fantastisch dat de vrede was bereikt. Het is waard om daarvoor te blijven strijden, ondanks alle moeite om daar te komen. Vrede was ons doel en zal dat altijd moeten zijn”, aldus Kennedy.

James Kennedy, hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht. - Nico van Geresteijn

 Jozias van Aartsen. - Nico van Geresteijn

Bruggen bouwen

Na het door het Strijkkwartet vlekkeloos gespeelde Air van Johann Sebastian Bach is het tijd voor de speech van Jozias van Aartsen, naast oud burgemeester van de hofstad ook voormalig minister van Landbouw en Buitenlandse Zaken.

Het strijkkwartet. - Nico van Geresteijn

Veel wat Van Aartsen in die laatste functie heeft meegemaakt zit in zijn speech verwerkt. Ondanks dat deze speech serieus is, onder meer over zijn persoonlijke ervaringen met de Amerikaanse oud minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Albright ten tijde van de Kosovo oorlog, is zijn betoog ook doorspekt met verhalen over de goede banden die hij met oud presidenten Bill Clinton en Barack Obama onderhield. Van Aartsen maakte uiteraard ook een link naar de oorlog in Oekraïne. “Toenadering zoeken, praten en bruggen bouwen, dat is nu hard nodig. Laten we hopen dat vertegenwoordigers ergens in de wereld elkaar treffen wat zal leiden tot een nieuwe Haagse vredesconferentie. Ook voor de toekomst van onze kinderen. Laat ons staan voor vrijheid en democratie, altijd en overal.”

Een van de Rijswijkse kinderrechtenambassadeurs. - Nico van Geresteijn

Ook dit meisje hield een toespraak. - Nico van Geresteijn

Leerzaam en emotioneel

Na de gedichten van de de drie Kinderrechtenambassadeurs en de afsluitende woorden van burgemeester Verkerk is er voor de gasten nog gelegenheid om na te praten in de tuin van museum Rijswijk, waar de tentoonstelling ‘Vrede van Rijswijk’ is te zien. We spreken de Rijswijkse raadsleden Ger Kruger (BvR) en Maaike Harmsen (ChristenUnie). Zij vond het heel mooi vond dat de kinderen de gelegenheid werd geboden iets te zeggen over vrede en wat dit voor hen persoonlijk betekent. “Dat paste heel goed in het beeld van deze middag en raakte mij persoonlijk.” Kruger ging terug naar de laatste herdenking van de vrede van Rijswijk, 25 jaar terug. “Een gigantisch spektakel toen. Dit was anders, maar daarom niet minder. Integendeel, het was zeer leerzaam.”

Achtergrond

In de Oude Kerk van Rijswijk vond donderdagmiddag een feestelijke herdenking plaats in het kader van de ‘Vrede van Rijswijk’. Naast lokale politici waren de ambassadeurs van Italië, België, Luxemburg, de plaatsvervangend ambassadeur van Zweden en overige buitenlandse relaties van de gemeente Rijswijk aanwezig om naar de lezingen van James Kennedy, hoogleraar, historicus en auteur en Jozias van Aartsen, oud-minister van Buitenlandse Zaken en oud-burgemeester van Den Haag te luisteren.

De locatie van Rijswijk, precies tussen Delft en Den Haag, was ideaal voor de conferentie

Afgelopen dinsdag, 20 september, was het 325 jaar geleden dat de ‘Vrede van Rijswijk’ werd getekend in het stadhouderlijk paleis Huys Ter Nieuburch. Het leegstaande paleis, dat nauwelijks meer werd gebruikt, werd door Willem III aangeboden als locatie voor de vredesonderhandelingen. Daarnaast was de locatie van Rijswijk, precies tussen Delft en Den Haag ideaal voor de conferentie die uiteindelijk zou leiden tot het beëindigen van de Negenjarige Oorlog. Verkerk tegen zijn gehoor: “Bovendien stond Rijswijk toen bekend als een beschaafde plek, en ik kan u zeggen, dat is nog steeds het geval”.

Op de plek waar het paleis stond, werd in 1793 een obelisk, de ‘Naald’, ter herinnering aan de Vrede van Rijswijk, gebouwd. “Een plek die leeft in de harten van Rijswijkers”, aldus Verkerk. Gastspreker James Kennedy reflecteerde tijdens deze inhoudelijke bijeenkomst op de gebeurtenissen van toen. Oud-minister van Buitenlandse Zaken Jozias Aartsen gaf tijdens zijn lezing een inkijk in de interstatelijke spanningen van nu.