Wonen op een historisch plekje in Rijswijk: ‘Hier woonde de maîtresse van koning Willem III’

Villa Elise was eeuwen geleden het gastenverblijf op Buitenplaats Welgelegen. “De gebouwen hier staan apart, maar horen wel bij elkaar,” vertelt Piet, wandelend over het gras, dat vochtig is van de ochtenddauw. Op het centrale grindpad dat alle verschillende percelen met elkaar verbindt, wijst ze naar een gebouw in de verte: “Dat was het koetshuis. Achter die muur waren de dienstwoningen. En dat was het hoofdgebouw.”

Eigenlijk had hij met haar willen trouwen, maar dat mocht niet

In dat pand woonde in de 19e eeuw koning Willem III’s maîtresse: Émilie Ambre, een Franse operazangeres. Tijdens een optreden was de koning stapelverliefd op haar geworden. Eigenlijk had hij met haar willen trouwen, maar dat mocht niet. De Prins van Oranje installeerde de operazangeres in huize Welgelegen en bezocht haar zo vaak, dat zijn paarden na zijn dood automatisch het laantje insloegen als ze het landgoed passeerden.

Émilie Ambre, de maîtresse van koning Willem III. - Ferdinand Mulnier

Lustoord

Wie van dit soort geschiedenisverhalen houdt, kan op Landgoed Welgelegen zijn hart ophalen. De meest markante figuur die hier ooit woonde was Dick Boer, 19e-eeuwse eigenaar van de Grand Bazar in Den Haag. Hij maakte van de buitenplaats niet alleen een soort lustoord, maar verzamelde er ook allerlei bijzondere objecten, zoals de kanonnen in de voortuin van de villa. Die moeten trouwens goed onderhouden worden. “En zie je die griffioen daar?”, wijst Piet naar het dak van het hoofdgebouw. “Die komt waarschijnlijk van de Haagse Bazar. Op oude gravures van die plek staat hij ook afgebeeld.”

Sporen uit verleden

Sporen uit het verleden zijn overal op dit landgoed te vinden. Bij het afkrabben van het behang kwam Piet er veel tegen in de muur. In de keukenschouw hangen nog oorspronkelijke tegels. “Hoe kleiner de hoekelementen, hoe jonger de tegel. Deze tegels hebben heel grote hoekwerken.”

De tegeltjes in de keukenschouw zijn eeuwenoud. De oudgele kleur is de oorspronkelijke kleur en heeft Piet speciaal laten mengen. - DvE

Zoals het vroeger was

In de hal staat een citaat van de Nederlandse dichter en theoloog P.A. de Génestet op de muur: ‘Plant uw hof naar ‘t u belieft / Bouw uw huis naar ‘t u gerieft’, geschilderd rond 1870. De muurschildering is door Piet en haar man weer in de oorspronkelijke staat gebracht.

Een deel van de muurschildering die weer in de oude staat is hersteld. - DvE

En dat geldt voor veel meer delen van Villa Elise: “We hebben het leien dak teruggebracht. Het makelaarswerk hersteld. Ook de veranda hebben we opgeknapt: stukken in het houtwerk waren rot. Die hebben we vervangen door nieuwe elementen. De vloer is volledig nieuw.”

Bij restauratie gebruikte Piet een foto uit 1914

Bij de restauratie van het huis maakte Piet gebruik van een foto uit 1914, toen hier tijdens de Eerste Wereldoorlog 37 Belgische vluchtelingen woonden. “Op die foto zagen we hoe het houtwerk oorspronkelijk was.” Ze bracht een houten kruis weer terug in het houten buitenwerk en verving de zwaarden naast de dakkapel door wagenwielen.

Piet bracht de houten kruizen weer terug in het houtwerk. - DvE

Binnen kreeg het houtwerk een nieuw laagje ‘oude’ verf. In de keuken, het oudste gedeelte van het huis, werd het geel van het houtwerk in ere hersteld. “Die kleur bestond niet in de verfschema’s. We hebben hem speciaal laten mengen”, herinnert Piet zich.

In de genen

In haar interieur heeft ze nieuwe elementen aangebracht - de gordijnen in haar keuken, die ze zelf heeft ontworpen - maar ook oude. Bij een schouw staan stoelen die ontworpen zijn door haar overgrootvader. Hij was een architect in Den Haag en heeft ook het schilderij boven de schouw gemaakt. “Ontwerpen zit dus in mijn genen.”

De gordijnen in de keuken heeft Piet zelf ontworpen. - DvE

Bouwplaten

Als kind maakte Piet (geboren in 1972) van kartonnen dozen al huizen, boerderijen en bruggen om zelf mee te spelen. De bezoekjes die ze met haar ouders aflegde aan landgoederen in Engeland, vergrootten haar liefde voor monumentale gebouwen. Nog in haar middelbare schooltijd verscheen haar eerste commerciële bouwplaat: Kasteel Groeneveld in Baarn. En een volgende bouwplaat, van het gebouwencomplex van de Rijksdienst in Zeist, werd opgestuurd naar alle monumenteneigenaren in Nederland. Ze ging bouwkunde studeren aan de TU Delft, richtte Piet Design op in 1990 en groeide uit tot de grootste bouwplatenproducent van Nederland. Het is Piets missie om cultureel erfgoed toegankelijk te maken voor het grote en jonge publiek: ze wil ingewikkelde historische onderwerpen begrijpelijk maken.

Bloemroosters, ontworpen door Piet Design. - DvE

Atelier

Haar atelier bevindt zich in haar woning. Ze creëert indrukwekkend eenvoudige, prachtig vormgegeven hebbedingetjes voor elk interieur. Zoals haar Delfts Blauwe tulpenvaas, die niet van echt Delfts Blauw is: “Hij is gemaakt van gerecycled polypropyleen. Je bouwt het zelf, kan er water in doen, en ook echt bloemen.” Haar zelf in elkaar te zetten Rembrandt Poppenhuis is een perfect Sinterklaascadeau.

Het zelf in elkaar te zetten Rembrandt Poppenhuis van Piet Design is een perfect Sinterklaascadeau. - DvE

Reusachtige kas

De reusachtige kas die aan Villa Elise verbonden is, is ook een soort bouwpakket. “Hij is in 1830 overgekomen uit Engeland. Misschien is hij van koning Willem II geweest. Van de oorspronkelijke kas zijn alleen de staanders en trekstangen nog over. In de trekstangen staan nummertjes, zodat je weet in welke volgorde je ze moet plaatsen.” Echt het idee van een bouwplaat, dus.

De kas uit ca. 1830 aan het huis was ook in elkaar te zetten als een soort bouwplaat. - DvE

Verleden zichtbaar

Het weelderige landgoed Welgelegen is een groene verademing in een vrij druk stedelijk gebied. Zelf is Piet ook erg dankbaar om hier te wonen. “Dertig jaar geleden was ik hier al eens. Ik weet nog dat ik toen dacht: ‘Hoe mooi zou het zijn als je hier mocht wonen?’” Villa Elise is niets minder dan haar droom die werkelijkheid is geworden. Met haar harde werk heeft ze een deel van het Rijswijks verleden zichtbaar gemaakt voor anderen.

Elizabeth ‘Piet’ Rijkels-Visser voor Villa Elise. - DvE

Monumentaal wonen: 10 tips van Piet

1. Neem een paar goede meubels die de hoogte in gaan.
2. Maak niet alles wit, maar ga voor kleur: historische kleuren, zoals oudgeel, bloedrood of vliegenblauw.
3. Zet alles in oneven aantallen. Eén bloem in een vaas of drie bloemen, niet twee.
4. Zet dierbare dingen uit de familie neer, ‘erfstukken’.
5. Als je een tuin hebt, zet die dan groots op. Niet allemaal kleine tierelantijntjes.
6. Woon er eerst een tijdje. Kijk hoe het voelt. Gooi niet meteen alles om.
7. Als je wilt restaureren, begin dan bij het dak.
8. Stook alleen droog hout en laat je schoorsteen regelmatig vegen.

‘Stook altijd droog hout’, is een van Piets tips. - DvE