Meewandelen met reizende Rijswijkse straatnamen
Plaatsnamen kunnen wandelen. Of varen. Of meegenomen worden. Amsterdam ligt niet alleen aan het IJ, maar ook als eiland in Spitsbergen en in de Indische Oceaan. Nieuw-Amsterdam lag ooit waar nu New York is en ligt nog steeds in Drenthe. Reizigers namen de naam mee, of eerden hun geboortestad bij een verhuizing naar elders. Groningen ligt ook in Suriname, Arnhemland is een deel van Australië en ‘New Zealand’ schrijven ze daar nog steeds met een Zeeuwse Z. Er heeft een Fort Rijswijk bij Batavia gelegen, maar die naam had meer met rijst te maken dan met ons of de andere Rijswijken.
Door: Ruud Portier
Namen zijn niet voor de eeuwigheid. Menig Rijswijker zal nog weten dat de Kleiweg in 1965 ineens Sir Winston Churchilllaan ging heten. Maar nog eerder was het de Vlietweg. De Herenstraat komen we tegen als Voorstraat en Ambachtsstraat. Wat nu de Van Vredenburchweg is, heette eerder de Zandweg en in de middeleeuwen de Bredeweg. Pas in 1897 werden in Rijswijk de paar straatnamen die er toen waren officieel vastgelegd.
Oudere Papieren
Heeft het Loosduinse landgoed Ockenburg te maken met het tiendblok Ockenbergh of – burgh in Rijswijk? Ooit was dat een soort belastingdistrict, dat de Hoekpolder en een deel van de Plaspoelpolder omvatte. In RijswijkBuiten herinnert de Ockenburger Tientweg nog aan de oude situatie. Er waren drie boerderijen en een school van die naam. Rijswijk heeft wél oudere papieren dan Loosduinen: de naam kwam hier in de dertiende eeuw al voor. Maar hoe het verband ertussen precies zit, is nog nooit vastgesteld, al zijn er wel ideeën over.
Naamgevers
Het was niet ongebruikelijk om nieuwe stadswijken naar oude boerderijen of landgoederen te noemen: in Den Haag vinden we zo Mariahoeve, Bouwlust en Vrederust. Zulke wijken liggen dan in de nabijheid van hun meestal gesloopte naamgevers. In Rijswijk kennen we Cromvliet, Te Werve, Leeuwendaal, van welke alleen het laatste huis is verdwenen. Maar Steenvoorde is een naam die verder wandelde en verdient daarom aparte aandacht in deze serie.
De Steenvoordelaan kent een lange geschiedenis - Ruur Poortier
Vliet
Kortom: namen zijn niet verankerd aan de plek waar ze ooit gegeven zijn. En dat geldt ook voor een aantal Rijswijkse namen. Tijdens een wandeling langs de Lange Kleiweg passeerde ik “Hof van Elsenburg”, de locatie waar voorheen het AZC was gevestigd. Elsenburg? Hier? Inderdaad op enige afstand van het Elsenburger Bos, maar dat ligt wel aan de andere kant van de A4. De naam is eigenlijk ontleend aan een locatie aan de Vliet, hemelsbreed op een paar honderd meter afstand en heeft dus een reis gemaakt. In een serietje van vier artikelen wil ik de zwerftochten van vier bekende Rijswijkse namen volgen: naast Elsenburg, ook Hilvoorde, Steenvoorde en Ypenburg. Wandel gerust mee!
