Steeds meer huishoudens in Rijswijk financieel in de knel; ook middeninkomens

Door Debbie van Eijk

Dat steeds meer mensen moeite hebben financieel het hoofd boven water te houden, heeft alles te maken met de recordinflatie (in september 2022 maar liefst 14,5% volgens de consumentenprijsindex) en de buitenproportioneel hard gestegen energieprijzen: energie was in augustus 2022 maar liefst 151 procent duurder dan in dezelfde maand een jaar eerder. Huishoudens met een laag inkomen, tot 130% van het Wettelijk Sociaal Minimum (WSM), hebben de meeste moeite met rondkomen. Maar volgens het Nibud redden “ook mensen met een middeninkomen die tot voor kort redelijk goed konden rondkomen, het steeds vaker niet”.

Statistieken

Dat het in Rijswijk veel mensen ook tegenzit, blijkt uit enkele statistieken. Zo hebben veel meer minimahuishoudens gebruikgemaakt van de energietoeslag in 2022 dan de gemeente had verwacht en is het aantal huishoudens met een laag inkomen (tot 130% van het WSM) significant gestegen. De gemeente ging uit van 2950 minimahuishoudens in Rijswijk op basis van statistieken in 2021. Maar er bleken 3500 huishoudens in Rijswijk te zijn die recht hadden op de eenmalige energietoeslag, en dus een laag inkomen hebben. Ook moest de Stichting Urgente Noden (SUN) Rijswijk in 2022 55 keer bijspringen, terwijl dat in 2021 slechts 35 keer hoefde. Allemaal tekenen dat de geldzorgen achter Rijswijkse voordeuren groeien.

Bijzondere regelingen laagste inkomens

De gemeente Rijswijk wil die inwoners helpen. Vandaar het Actieplan Armoedebestrijding+. Wat de gemeente uiteindelijk wil: dat alle inwoners van Rijswijk, ongeacht hun financiële situatie, volwaardig kunnen meedoen in de samenleving. De gemeente heeft al bijzondere regelingen voor huishoudens met een minimuminkomen: 

1. De minimaregelingen voor kinderen, waaronder de Participas, computerregeling en schoolreisregeling;
2. De Collectieve Aanvullende Verzekeringen (CAV);
3. De Ooievaarspas;
4. Bijzondere Bijstand en leenbijstand;
5. Stichting Urgente Noden (SUN);
6. Langdurigheidstoeslag;
7. Kwijtschelding gemeentelijke belastingen;
8. Wmo eigen bijdrage en tot slot
9. Subsidie voor maatschappelijke partners armoede, waaronder de Voedselbank en SUN Rijswijk.

Eenmalige energietoeslag

Ook vanuit het rijk is er geld om energiearmoede tegen te gaan, eveneens voor huishoudens met een laag inkomen en voor energiebesparende maatregelen. Iedereen kent de eenmalige energietoeslag wel. Die is vanuit het rijk bedoeld voor inkomens tot 120% van het WSM; in Rijswijk wordt hij toegekend aan inkomens tot 130% van het WSM. De gemeente heeft besloten dat de energietoeslag ook in 2023 wordt uitgekeerd.

Onverwachte tandartskosten

Ondanks al dit soort regelingen - en nog meer -, zijn er nog steeds Rijswijkers die het eind van de maand niet halen met hun geld. De gemeente Rijswijk erkent dat dit niet per se minimahuishoudens hoeven te zijn. “Ook middeninkomens die te maken hebben met acute financiële situaties” kunnen in de problemen komen. Bijvoorbeeld door onverwacht hoge kosten voor de tandarts. Voor deze groepen is er maatwerk vanuit de bijzondere bijstand. De gemeente helpt namelijk ook mensen met een inkomen bóven 130% van het WSM, als zij kunnen aantonen dat ze de hoge kosten echt niet (meer) kunnen betalen. Het probleem is alleen dat veel mensen niet weten dat je ook met een wat hoger inkomen recht hebt op deze financiële hulp.

Het probleem is alleen dat veel mensen niet weten dat je ook met een wat hoger inkomen recht hebt op deze financiële hulp

Om alle huishoudens die met geld geholpen kunnen worden door de gemeente te bereiken, richt de gemeente de klankbordgroep Armoedebestrijding Rijswijk op. Hierin praten juist ook mensen mee die zelf te maken hebben gehad met armoede. Zij geven aan de gemeente door wat er leeft in Rijswijk, en wat ze nog missen aan hulp. Behalve ervaringsdeskundigen, zijn ook medewerkers van de gemeente betrokken en het Financieel Netwerk Rijswijk. De klankbordgroep komt minstens drie keer per jaar bij elkaar. Daarnaast gaat de gemeente haar best doen om ‘financieel kwetsbare huishoudens’ goed te bereiken met stevige communicatiecampagnes. Hierbij is ook speciale aandacht voor de middeninkomens in Rijswijk: “Veel middeninkomens zijn zich er niet van bewust dat zij in aanmerking komen voor bijzondere bijstand wanneer sprake is van een acute financiële vraag. Daarom gaan we in de communicatie uitingen gericht aandacht besteden aan het bereiken van financieel kwetsbare middeninkomens die onvoldoende op de hoogte zijn van de bestaande regelingen.”

In kaart brengen

De gemeente wil huishoudens met een inkomen tussen 130% en 170% van het WSM in kaart brengen (voor gehuwden is dat een inkomen van ongeveer €3300 bruto per maand, red.) en kijken aan welke financiële ondersteuning zij het meest behoefte hebben, maar ook wat de beste manier is om gemeentelijke regelingen af te bouwen. 

Met welk geld?

Dit alles kost de gemeente natuurlijk wel geld. Zeker omdat de rijksoverheid geen extra geld heeft gegeven om de genoemde aanvullende maatregelen uit te voeren. Het Rijswijks college wil dit betalen vanuit het potje Algemene Middelen, dat eind 2021 versterkt is met overgebleven TONK-middelen (extra geld voor huishoudens die in de problemen kwamen door COVID-maatregelen, red.): een bedrag van €697.510,-. Dat geld wil de gemeente gebruiken om de lage- en middeninkomens uit de geldproblemen te houden of te krijgen.

Geld voor middeninkomens gebruiken

In de begroting voor de armoedebestrijding in Rijswijk staan verschillende posten. Zo zou het opzetten en uitvoeren van de klankbordgroep armoedebestrijding €100.000 kosten. CDA Rijswijk heeft maandagochtend 20 maart een amendement ingediend om het geld deels anders te gebruiken, op zo’n manier dat ook de huishoudens met een middeninkomen direct financiële ondersteuning kunnen krijgen. Mogelijk wordt het amendement nog aangepast.

Dinsdagavond 21 maart wordt er gesproken over het Actieplan Armoedebestrijding + én over het amendement van CDA in de raadsvergadering, die begint om 20.00 uur.