De paarden van Willem III en andere Rijswijkse verhalen

Door Ruud Poortier

“In het interview met Elisabeth ‘Piet’ Rijkels-Visser in Groot Rijswijk, komt een oud verhaal aan de orde over de paarden van koning Willem III. Die zouden automatisch de weg naar Welgelegen willen inslaan als ze de buitenplaats passeerden. Dat zouden ze gewend zijn uit de tijd dat de koning daar zijn minnares Emilie d’Ambre bezocht. Het verhaal is mij bekend, maar ik ken ook twee varianten ervan, die daarmee de geschiedenis onzeker maken.”

“Eerst iets over Willem en Emilie. Als de paarden die afslag ‘geleerd’ zouden hebben, dan waren ze vlotte leerlingen. Arjan Kwakernaak legt in het laatste Jaarboekvan de Historische Vereniging uit, dat Emilie waarschijnlijk in november 1877 op Welgelegen kwam wonen en in het voorjaar van 1878 al vertrok. Zouden paarden zó snel kunnen leren?” 

“In elk geval bezocht de koning haar ‘met grote regelmaat’, of zelfs ‘dagelijks’, zodat ze wel routine konden opdoen (de paarden dus). Maar het zet wel een vraagteken bij de waarheid van het verhaal. Er gingen trouwens allerlei roddels over het liefdespaar over de tong en dit is er misschien één van. Niet voor niets liet Willem een hoge afrastering rond zijn domein aanleggen.”

Prins Hendrik

“In de kappersstoel bij wijlen Jan Eyken werden vaak oude Rijswijkse verhalen verteld. En zo hoorde ik de geschiedenis nog twee keer, maar dan met andere spelers… Hoofdpersoon was nu prins Hendrik, de echtgenoot van koningin Wilhelmina, die in 1934 overleed.” 

“De rouwkoets werd getrokken door zijn eigen paarden. In de eerste versie wilden deze van de Haagweg rechtsaf de Herenstraat in. Dat waren ze gewend omdat de prins er op Welgelegen een liefje op zou nahouden, een bastaarddochter van Willem III. De koetsier zou er grote moeite mee hebben gehad de dieren op de rechte weg te houden.”

Deugdelijk leven

“Ook aan dit verhaal twijfel ik: op Welgelegen woonde toen de familie Kruijswijk en niets wijst erop dat de vrouw of de dochter des huizes stiekem van koninklijke bloede was. Wél woonde aan de Laan ten Blotinghe een vermeende dochter van de koning, maar ook bij haar heb ik meer aanwijzingen voor een deugdelijk leven, dan voor uitstapjes met de prins-gemaal.”

Hoornbrug

“Het derde verhaal lijkt erop, maar nu wilden de paarden na de Hoornbrug naar links, naar Zuidhoorn. Daar woonde Willemina Martina (Mien) Wenneker, bij wie prins Hendrik tenminste één kind had. Deze jongen, Albrecht Willem, inmiddels Pim Lier (1918-2015) geheten, toonde in 1979 met documenten zijn prinselijke afkomst aan. Mien zou meer kinderen van hem hebben, maar dat is nooit bewezen, al zijn er voor een meisjestweeling wel aanwijzingen. Hoe lang de verhouding duurde, is mij niet bekend. In 1932 vertrok het echtpaar Lier-Wennekes met de kinderen naar Den Haag. En twee jaar is vast lang genoeg voor een slim paard om de weg te leren.

De familie Van Oranje zweeg en zwijgt in alle talen. Drie verhalen en ergens zal een kern van waarheid liggen - of nergens. Koningen en prinsen blijven immers spannender met een waas van (erotische) geheimzinnigheid om zich heen...”