Eerste struikelsteenlegging voor een Rijswijkse verzetsstrijder
Voor de deur van het ouderlijk huis van verzetsstrijder Nicolaas van der Schaft is vrijdagmiddag een struikelsteen geplaatst. Hier, aan de Da Costalaan 53, is nu een blijvende herinnering aan het verzetswerk van Nico. Zijn achternichtjes Ida Hopma en Cleo van der Schaft plaatsten zijn steen.
Door: Robert Heijdemann
“Herdenken van slachtoffers is belangrijk, om stil te staan bij wat wij vandaag wel hebben. Dat is de vrijheid. Door de levens die zijn gegeven, mogen wij nu vrij zijn. Wij zouden niet vrij zijn als de verzetsmensen zich niet hadden opgeofferd”, vertelde burgemeester Huri Sahin voor het plaatsen van de struikelsteen. “Zeker een verzetsstrijder zoals Nicolaas van de Schaft. Hij heeft in die tijd gevochten voor onze vrijheid.”
Zusje Anneke
De familie Van der Schaft woont in de wijk Cromvliet. Nico gaat op school in de Beetslaan. Zijn jongste zusje Anneke Dek (inmiddels 90 jaar jong) herinnert het zich nog goed. Als ze naar het oude huis kijkt, vertelt ze dat er niet veel is veranderd. Ze ontmoet ook na zoveel jaar weer Dick van Dam, de groenteboer. “Ik bracht de bestellingen altijd boven”. vertelt hij. Nico hield van techniek en volgt de opleiding tot radiotelegrafist op de zeevaartschool. Zo komt hij bij het verzet.
Verzet in Rijswijk
Wim Dammers van de Rijswijkse Historische Vereniging vertelt over het verzet in Rijswijk en de inspanningen van de Rijswijkse verzetsgroep waar Nico lid van was. “Lodewijk Albert Kesper was in de oorlog de griffier van de Tweede Kamer en woonde in de Leeuwendaallaan. Hij zorgde ervoor dat de troon van Koningin Wilhelmina, waarop ze elk jaar de troonrede uitsprak, uit de ridderzaal werd weggehaald en in Rijswijk werd verborgen op de zolder van het huidige museum Rijswijk. Eén van de vele daden daad van verzet”.
Lancering V2 raketten
Als de oorlog uitbreekt is Nico 18 jaar. Wim Dammers: “Hij wil een bijdrage leveren aan het verzet tegen de Duitsers. Zijn opleiding als marconist aan de zeevaartschool maakt hem erg waardevol voor de verzetsgroep ‘De Raad van Verzet’, opgericht door Jan Thijssen. Nico gaat bij de radiodienst van deze verzetsgroep en verzendt berichten aan Engeland over de lanceringen van de V2. In het Rijswijkse Bos staat een V2-installatie. Als er lancering worden gepland, seinen ze dat naar Londen”.
Slagerij Beijersbergen
De radiogroep van de verzetsdienst werkt vanuit de slagerij van Beijersbergen. “De Slagerij bestaat nier meer, maar wel het pand. Op de hoek van de Kerkstraat en de Schoolstraat, waar nu Artishock in zit. In de achterzaal hangen nog de haken aan het plafond, waar de geslachte dieren werden opgehangen. Wim: “Er dreigde wel steeds gevaar. Overal waar radiogroepen actief zijn, rijden de Duitse peilwagens, Die proberen de zender te traceren. Dat is ook in Rijswijk ook gebeurd. Op 7 februari 1945 wordt de zender ontdekt. Er zijn dan vier verzetsmensen aanwezig, onder wie Nico. Zij worden gearresteerd en overgebracht naar de strafgevangenis in Scheveningen, het Oranjehotel”.
Aanslag Hans Rauter
Terwijl Nico in de cel zit, wordt op de Veluwe een aanslag gepleegd op Hans Rauter, de politiechef van Nederland. Hij overleeft die aanslag. Maar als vergelding worden 117 gevangen geëxecuteerd. Een dag na de aanslag wordt Nico naar de Waalsdorpervlakte gebracht en gefusilleerd De lichamen van Nico en zijn lotgenoten zijn na de oorlog opgegraven en herbegraven op het nationale ereveld in Loenen.
Bekend verhaal
Inmiddels zijn we 78 jaar verder. Het ouderlijkhuis van de familie Van der Schaft wordt nu bewoond door Chantal en Patrick Dobbelaar. Chantal: “Bij een VVE-vergadering horen we het verhaal over Nicolaas van der Schaft. Iedereen in de straat kent het. Wij wilden hier graag wat mee. Dankzij de Rijswijkse Historische Vereniging kreeg het idee voor de struikelsteen vaste vorm. Vandaag eren wij zijn daad van verzet door deze steen te leggen.
Marian Hopma krijgt de struikelsteen uit handen van de burgemeester. Zij is het jongste achternichtje van Nico van de Schaft en dochter van Anneke Dek. Marian is Chantal en Patrick Dobbelaar heel dankbaar voor wat zij voor Nico hebben gedaan om deze struikelsteen tot stand plaatsen. Marian: “Het is een fantastisch initiatief. Iedereen die hier langs loopt, zal Nico herdenken”.
Verjaardag
“Na de oorlog gingen we op de verjaardag van Nico met de hele familie op bezoek bij opa en oma. Maar er werd niet over gepraat . Dat deed je vroeger niet. Je ging maar gewoon door. En als kind stelde je ook geen vragen. Je wist dat het niet goed zat, maar daar hield je je mond over dicht. Mijn oom Nico, hij heeft zijn leven gewaagd voor onze vrijheid. Laat ons daar zuinig op zijn”, sprak Marian Hopma tot slot.
In 2015 is de eerste struikelsteen geplaatst in Rijswijk voor Joodse inwoners , nu liggen er al 30. In heel Europa zijn het er al ruim 70.000. Deze struikelsteen is extra bijzonder omdat het de eerste is voor een verzetsstrijder. Struikelstenen zijn er om in de oorlog omgebrachte mensen te eren. Het credo van de struikelstenen is: Een mens is pas vergeten als zijn naam is vergeten.
