Moet de provincie Zuid-Holland zelf woningen bouwen? Debat nu gaande
De ellende van de woningnood is groot. SP, PvdA en CDA Zuid-Holland opperen hiervoor een nieuwe oplossing: de provincie zelf (sociale) woningen laten bouwen. Zuid-Hollandse partijen Goud en VVD zien deze extra taak voor de provincie echter niet zitten.
De provincie als projectontwikkelaar: “bouw zelf woningen”, zeggen SP, PvdA, GL en CDA Zuid-Holland. Op hun initiatief staat woensdag 18 januari het debat gepland over ‘zelf bouwen’. In aanloop naar de verkiezingen vinden de lijsttrekkers van de partijen dat de woningbouw sneller kan en willen dat de provincie zelf woningen bouwt.
Voor het eerst
Met het debat vindt er voor het eerst een verkenning plaats door de provincie of de overheid zelf huizen moet bouwen. In de commissie- en statenvergaderingen over wonen is deze optie een aantal keer benoemd, eerst door de SP, later ook door GroenLinks en de PvdA. Ook ligt er een aangehouden motie van de SP die GS oproept om hier onderzoek naar te doen.
‘Optie goed onderzoeken’
Vanmiddag spreken de Provinciale Staten voor het eerst uitvoerig over het onderwerp. De partijen willen in aanloop naar de verkiezingen in maart dat deze optie goed wordt onderzocht. Lies van Aelst, lijsttrekker voor de SP: “Wonen is een grondrecht, maar of mensen een huis kunnen vinden of niet wordt tot nu toe grotendeels aan de markt overgelaten, zo nu en dan gestimuleerd met subsidies. We kunnen inmiddels vaststellen dat de markt de woningnood niet oplost en dat het tijd is dat de overheid het heft in eigen handen neemt bij dit grondrecht. Wij zijn hier met elkaar verantwoordelijk voor, laten we die verantwoordelijkheid ook nemen.”
Wonen is een grondrecht, we zijn hier met elkaar verantwoordelijk voor
GL-lijsttrekker Sinan Özkaya: “Het huidige college geeft voor het eerst subsidies om meer betaalbare woningen te bouwen. Maar die subsidie kan niet opboksen tegen de fouten in het systeem van de woningmarkt. De provincie moet daarom zelf de woningen bouwen die nodig zijn, als de markt het laat afweten.“ PvdA-lijsttrekker Anne Koning: “Afgelopen vier jaar is er al een verdergaande rol opgepakt door de provincie. En dat werkt. Laten we dus kijken of we nog verder kunnen gaan.” In de commissie- en statenvergaderingen over wonen is deze optie een aantal keer benoemd, eerst door de SP, later ook door GroenLinks en de PvdA.
Dit debat is momenteel sinds 14.00 live te volgen via deze link. Ze zijn nog bezig met de eerste termijn (eerste ronde), mogelijk is er geen tweede termijn nodig.
Reacties op plan om zelf te bouwen
Reacties zijn tot nu toe onder meer van statenlid J.H. Haasnoot (Goud): “Dit is een soort wanhoopsoplossing. Schoenmaker, blijf bij je leest.” Als oplossingen voor de krappe woningmarkt noemt hij “toewijzingscriteria voor huurwoningen verruimen” en “huurbelasting opleggen.” De provincie moet zich hier volgens hem niet in mengen; “de provincie heeft de kennis niet en heeft wel andere dingen aan haar hoofd.”
P.H.A. van de Waaij (VVD Zuid-Holland): “Wat willen we ermee bereiken, met zelf bouwen door de provincie? Het primaat van sturen op betaalbare woningen ligt bij de gemeente, en het bouwen bij woningcorporaties. En dat wordt nog eens versterkt door het landelijk beleid, 2/3 betaalbare woningbouw.” Als de provincie zelf woningen moet gaan bouwen, komt er een grotere financieringslast voor de provincie. Vooral daar is VVD op tegen.
Het primaat van sturen op betaalbare woningen ligt bij de gemeente
M. Celik van Denk: “Ik ben in de vijftig, maar heb de woningnood nog nooit zo groot gezien. Dit is een discussie tussen links en rechts. Ik denk dat de oplossing ergens in het midden ligt. In de jaren ‘90 werden de gemeentelijke woningcorporaties verzelfstandigd, toen hebben ze een stevige maatschappelijke taak gekregen: zorgen voor sociale woningbouw. Maar als je eenmaal in de markt zit, voelt dat kennelijk heel goed. Ze hadden de smaak te pakken. De woningcorporaties gingen dure woningen bouwen, want dat leverde veel meer op. De markt ging verkeerd. De overheid greep in met de verhuurdersheffing. Corporaties hebben nu minder geld te besteden, we zouden die heffing niet meer moeten hebben. Kortom: de overheid is altijd nodig. Een verkenning zou ik geen verkeerd idee vinden. Maar het probleem zal niet opgelost worden. Áls de overheid woningen moet bouwen, zou ik eerst naar de gemeenten willen kijken. We kunnen wel kijken naar een proefsamenwerking met een corporatie, gemeente en bijvoorbeeld een provincie.”
De provincie moet woningcorporaties en ontwikkelaars meer in hun kracht zetten
V.D. Lalta (D66): “Het is duidelijk dat het op dit moment niet goed gaat met de volkshuisvesting. Als provincie hebben we hier een rol in.” D66 vindt niet dat de provincie moet gaan concurreren met woningcorporaties, maar juist naast woningcorporaties en ontwikkelaars moet gaan staan om hen meer ‘in hun kracht’ te zetten. “Soms moeten we strenger optreden, en soms moeten andere instrumenten worden ingezet. Zelfbouw is mogelijk, zou een van de oplossingen kunnen zijn. Maar er zijn meerdere instrumenten: subsidies, revolving funds. We kunnen bijvoorbeeld nadenken hoe we gemeenten kunnen ondersteunen met startersleningen.” D66 erkent dat het niet goed gaat en dat er iets moet gebeuren.
J. Mooiman (PVV) ziet geen voordelen aan het overnemen van taken voor woningcorporaties en ontwikkelaars door de provincie. Hij haalt - net als VVD eerder - het project ‘Wonen in de Cocon’ Rijswijk als voorbeeld aan, met 100 middeldure huurwoningen vanuit een woonfonds gecreëerd door de gemeente. Voor de inkomensgroep die is aangewezen op huurwoningen in deze prijsklasse is te weinig aandacht.
