Gondelvaarten waren opmaat tot meer watertoerisme én Offshore Valley

Door Kor Kegel

Mari Dingenouts weet er alles van. Zaterdag gaf hij er een lezing over in het Jenevermuseum, ten overstaan van leden van de Historische Vereniging Schiedam, maar ook familie en vrienden waren erop afgekomen, alsmede Schiedammers die destijds betrokken waren bij de organisatie van de Gondelvaart, onder wie bestuursleden van de Schiedamse watersportverenigingen. Na de lezing ging het hele gezelschap mee naar het pand van de Historische Vereniging aan de Hoogstraat 74a, waar Mari Dingenouts een tentoonstelling over de Gondelvaarten opende.

Versierde boten

“De hele stad liep uit om de prachtig versierde boten te zien, die achter elkaar de Schie en de Lange Haven afvoeren. Vaak beeldden de deelnemers een actueel thema uit en sommige stadgenoten hielden dan ook vol dat deze spectaculaire gondelvaart het Schiedamse antwoord was op de carnavalsoptochten van ´t Zuie. De bouwvalligheid van de kades langs de Lange Haven en later de coronacrisis gooiden roet in het eten, naar het zich laat aanzien definitief,” staat in de begeleidende informatie.

Met als opwarmertje: “Dat maakt de tentoonstelling des te meer onmisbaar voor iedereen met Schiedam in het hart.”

Mari Dingenouts trekt het breder dan de Gondelvaarten die sinds zaterdag 19 september 1987 tijdens de Brandersfeesten werden gehouden. Hij gaat terug naar zijn jeugd. Als jochie van vier keek hij op de kade van de Nieuwe Haven tegenover molen De Walvisch naar de Gondelvaart ter gelegenheid van de vijftigste en laatste Koninginnedag van Wilhelmina, op de avond van donderdag 31 augustus 1948. Een van de Schiedamse kranten schreef: “Over vijftig jaar praten wij nog over deze gondelvaart.” Twintigduizend toeschouwers bewonderden vooral de drijvende watervallen van Fontijne. Na het regeringsjubileum van Wilhelmina trad Juliana aan als koningin.

Zelfs eerder al waren in Schiedam gondelvaarten gehouden, in 1911 en in 1930, ook vanwege Koninginnedag.

Brandersfeesten

“Schiedam hoefde niet vijftig jaar te wachten na 1948,” vertelde Mari Dingenouts. “Door de constructieve samenwerking met de Schiedamse watersportverenigingen en de positieve reacties uit de stad in de achterzak rolde de eerste Gondelvaart tijdens het eerste weekend van de Brandersfeesten op zaterdagavond 19 september 1987 uit de koker van de organisatoren met voorop Scouting Schiedam. Lampionnenoptochten met muziekkorpsen ervoor – een schot in de roos – kwamen uit de wijken en werden ontbonden langs de Lange Haven.”

Maritieme cluster

Het is verleidelijk om meer inhoudelijk in te gaan op alle Gondelvaarten en de redenen waarom ze soms wel, soms niet werden gehouden. Mogelijk wordt de lezing van Mari Dingenouts op andere wijze toegankelijk gemaakt. Wat hier vooral het vermelden waard is, is hoe de Gondelvaarten leidden tot meer faciliteiten voor de watersport. Er kwamen meer afmeerplekken, sluizen en bruggen werden vaker bediend en de doorvaart door de stad tussen Overschie en de Nieuwe Maas werd verbeterd. Het besef dat de binnenhavens van Schiedam aantrekkelijk zijn had als gevolg dat de gemeente ook zijn zijhavens van de Nieuwe Maas ging herontdekken en beter ging ontwikkelen. Tegenwoordig spreekt men van het maritieme cluster als een van de belangrijkste havengebieden in Nederland.

Mari Dingenouts stond aan de wieg van die ontwikkeling. Hij was de eerste voorlichter van de Openbare Nutsbedrijven Schiedam (ONS), die nauw bij de organisatie betrokken was. Ook later als PvdA-raadslid én zelfs als secretaris van de Vrienden van Zwembad Zuid was hij actief betrokken bij het proces hoe Schiedam zich ontwikkelde tot Offshore Valley.

750 jaar

In 2025 bestaat de stad Schiedam 750 jaar. De gemeenteraad wil een groot stadsfeest. Mari Dingenouts hoopt dat een aantrekkelijke en creatieve Gondelvaart een mooie plek krijgt in het jubileumprogramma.