Expositie ‘Abstract, hoezo?’ schurkt toch tamelijk tegen de werkelijkheid aan

Algemeen
Een deel van de foto 'Nijmegen 3', door Martine de Heij gemaakt in de Stevenskerk in Nijmegen tijdens een grote tentoonstelling waar ze aan deelnam.
Een deel van de foto 'Nijmegen 3', door Martine de Heij gemaakt in de Stevenskerk in Nijmegen tijdens een grote tentoonstelling waar ze aan deelnam. (Foto: Martine de Heij)

Het zal aan Jan Wagner niet liggen, als de nieuwe expositie van Stichting KunstWerkt Schiedam onopgemerkt zou blijven. Hij vroeg de deelnemende kunstenaars hun werken ruimhartig te verspreiden voor publiciteitsdoeleinden.

Door Kor Kegel

Een klein bombardement van kunstmails was het gevolg. En bladerend door de bijlagen krijg je snel een goede indruk van de tentoonstelling. Jan Wagner is er de curator van en hij koos voor de expositie ‘Abstract, hoezo?’ voor het gezelschap van vijf collega-deelnemers van KunstWerkt, die een professionele opleiding genoten en een zekere staat van dienst hebben. Zijn eigen appreciatie van hun werk speelde ook een rol.

Dat niet wil niet zeggen dat de exposerende kunstenaars veel verwantschap vertonen. Juist niet. De abstractie in het werk van Nikolaj Dielemans is van een geheel andere orde dan de abstractie bij Vera Whistler of Martine de Heij. Ook Inge van Haastert en Karin de Visser hebben duidelijk een eigen stijl, evenals Jan Wagner zelf.

Dat zorgt wel dat je als kijker een bonte verscheidenheid van uitingen van abstractie ziet en dat maakt de tentoonstelling interessant. Ongetwijfeld zal Jan de Grauw daar zondag in zijn openingswoord op zijn eigen manier op ingaan. Een halve eeuw geleden was hij educatief medewerker van het Stedelijk Museum Schiedam; daarna werd hij directeur van het Kunst- en Cultuurcentrum Dordrecht. Als deelnemer van KunstWerkt kent hij het werk van zijn collega’s behoorlijk. In zijn verschillende functies heeft hij een kosmos aan abstractie verwerkt.

Vraagteken

Een bonte verscheidenheid van uitingen van abstractie… toch staat er niet voor niets een vraagteken in de titel van de tentoonstelling: ‘Abstract, hoezo?’ In de foto’s van Martine de Heij zie je een vertekening van de werkelijkheid door uitgesponnen schaduweffecten en contrasten tussen licht en donker. Al met een beetje fantasie kun je een stap terug doen naar de oorsprong van het werk. Uit hoeveel stappen bestaat die stap terug? Je slaat bijna aan het rekenen om de afstand tussen realiteit en het geabstraheerde beeld te peilen. En dan snap je ineens dat die afstand er niet is. Het bestaat allemaal tegelijk.

Poëtisch

De verschillen schurken tegen elkaar aan. Nikolaj Dielemans is stedenbouwkundige geweest, voordat hij zich op de beeldende kunst stortte. Hij is gefascineerd door structuur en textuur. Je zou in zijn werk zomaar de concepten van nieuwe woonwijken kunnen zien, maar dan poëtisch verteld, met een continue afwisseling tussen beweging en verstilling, net als in het niet-abstracte leven.

Abstractie en figuratie staan in het werk van Inge van Haastert niet tegenover elkaar. Ze wisselt ze vrijelijk af. Vera Whistler creëert een eigen werkelijkheid door een relatie tot uitdrukking te brengen tussen beweging en materie. De ingrediënten van de kunst van Karin de Visser zijn toeval en intuïtie. Alles dat zij aan materiaal toevallig tegenkomt en haar boeit, slaat ze op tot ze plotseling ziet wat ze ermee kan doen.

Jan Wagner leerde zestig jaar geleden tekenen aan wat nu de Willem de Kooning Academie in Rotterdam is. Hij studeerde kunstgeschiedenis in Amsterdam. Zijn kunstzinnige vorming stond in het teken van het modernisme, maar hij liet zich inspireren door de zichtbare werkelijkheid met een neiging tot het bovenzinnelijke. De omslag kwam vijf jaar geleden ter gelegenheid van een tentoonstelling over het vergankelijke. De abstracte kunst kreeg de oudgediende in haar greep. Hij zegt erover: “Toeval en intuïtie scheppen onbeperkte mogelijkheden. Als je geen plan maakt, kun je elke afslag nemen.”

Abstract? Hoezo?

De expositie duurt van zondag 12 februari tot en met zondag 5 maart. KunstWerkt is van donderdag tot en met zondag open van 13.00 tot 17.00 uur in Art Centre Schiedam aan de Lange Nieuwstraat 191.