Penning voor organist Aad Zoutendijk

door Frans Assenberg

Volgens initiatiefnemer en organisator Peter de Jong had het echtpaar Zoutendijk wel een ‘vermoeden’ maar daar bleek niets van toen hij na afloop naar beneden werd geroepen. Peter de Jong doet ongeveer alles op zijn leuke en bijzondere wijze. Met behulp van de gemeente Vlaardingen, de Stichting Van Peteghem Orgel, de gebroeders Van der Berg en anderen luisterden het ver uit elkaar zittende publiek geboeid naar de gevoelig gespelde orgelwerken. Voor de aanwezige journalist brachten die stukken geen herinneringen naar voren want de componisten Moritz Brozig en Karl Hoyer (nun komm der Heiden Heiland), Sigismond Neukomm, een etude, bijvoorbeeld maken geen onderdeel uit van zijn muzikale fruitmand. Vooraf gaf de organisator aan dat hij reeds 150 concerten van Aad had bijgewoond alhoewel ook hij doorgaans geen orgelmuziek draait: “Ik vind het zo prachtig wat Aad met zijn mensen doet. Vrije bezinning, vriendelijke mensen, muzikaal verantwoorde stemming. Voor mij redenen om hen te eren met een teken van waardering.”

Beduusd

Aad Zoutendijk zelf was een beetje beduusd na afloop van de vrolijke feestelijkheden bij de uitreiking van de waarderingspenning. Op de vraag aan de gevierde organist wat hij er van vond zei hij: “Joh, ik wist niet wat mij overkwam. Ik heb er geen enkele notie van gehad dat dit aan de orde zou komen. Het overviel mij. Ik dacht wat is dat nou? Het is heel sympathiek, heel mooi dat mensen zo voor je bezig zijn. Dat is echt een teken van waardering. Je kunt wel zeggen dat je het aardig vindt, maar er iets voor doen dat is wel bijzonder.” De lunchconcerten startten in 1974 en Aad is nog even enthousiast: “Het is je leven en het Van Peteghemorgel is zo fantastisch mooi, je kunt er zoveel op kwijt. Juist muziek die op andere orgels slecht gaat, bijvoorbeeld werk van grote Franse, barokke componisten kun je hier geweldig op spelen. Werk van anderen ook hoor. Het is heel breed.” Maar, gaat het niet vervelen al die jaren? “Nee, integendeel. Je wordt door het instrument meegenomen. Het inspireert enorm, het is zo boeiend en de muziek komt er zo zangerig uit dat het lijkt alsof het een eigen wil heeft.” Wat Aads favoriete componist is blijkt voor hem een moeilijke vraag: “Ach er is een aantal favorieten en dit is een heel mooi orgel en er zijn er vele van. Bach is mij zeer dierbaar. François Couperin en anderen hebben prachtig muziek nagelaten. Händel zeg je? Nou, dat spreekt mij minder aan. Dat is een beetje aan de goedkope kant. Beetje protserige man. Heel anders dan Bach, die is naar binnen. Händel hield van Halleluja. Ja, het is mooi, op z’n tijd. Bach heeft meer grandeur, meer kwaliteit.” Regelmatig speelt Aad Zoutendijk onbekende muziek: “Bram van der Berg zoekt regelmatig op het internet naar onbekende muziek. Dan komt hij wel eens met bladmuziek en dat vraagt hij of ik dit of dat ken. Nee, zeg ik dan; zoals onlangs toen hij kwam met werk van Dupré uit het recente verleden. Iets dat och wel heel mooi is. Er komt heel veel muziek uit archieven die wij helemaal nog niet kennen. Mensen gaan zoeken en er komen dan muziek tegen. Niettemin, de grote van werken van Bach die blijf je spelen.” Volgens Zoutendijk verandert de klank van een orgel wel als het instrument nieuw is: “Na ongeveer 25 jaar wordt de klank milder. De lucht die door de pijpen gaat moet zich gaan vormen. Op de langere duur zal er niet veel aan veranderen.” Aad is tijdens het korte gesprek weer een beetje bijgekomen. Voorlopig gaat hij wel door met zijn mooie muziek en zijn vaste bezoekers zullen zeker blijven komen. “Als ik doof zou worden of blind dan zal het wel moeilijk worden. Dit orgel staat hier eenmaal en Vlaardingen heeft niet zo heel veel monumentale dingen. Dat moeten we wel gebruiken. Nee, ik ben er geen onderdeel van. Wel ben ik met hart en ziel ermee verbonden, ik zorg er ook voor, stemmen, de trompetten bij voorbeeld koelen af en die moet je dan stemmen. Nee, er moet geen airco omheen, haha!”