In memoriam Dirk Pons: groot voorstander van solidariteit in de gezondheidszorg

Door Kor Kegel

Solidariteit was voor Dirk Pons dat als je jong bent, je iets voor ouderen moet over hebben, en als je gezond bent voor de zieken. Maar hij zag een bijna omgekeerde beweging, omdat meer mensen egocentrisch leven. In moeilijke tijden hebben de mensen veel voor elkaar over, maar in een hoogconjunctuur ebt dat weg. Dat vond hij erg.
Zaterdag werd in Theater aan de Schie afscheid van Dirk Pons, die een week ervoor op 70-jarige leeftijd kwam te overlijden na een kort maar hevig ziekbed. De bijeenkomst was via een livestream te volgen. Dirk Pons was bestuurslid van het theater. Bestuur, directie en medewerkers prijzen zijn inbreng: “Wijs, innemend, betrokken, rechtvaardig, verbindend, heel aardig en humorvol.”
De meer dan een hele pagina overlijdensadvertenties in verschillende kranten zeggen meer over zijn betekenis. Na zijn huisartsenopleiding begon hij in 1979 bij het Algemeen Ziekenfonds SVM, de voorloper van DSW Zorgverzekeraar. Maar hij had het idee eerst een ‘echte dokter’ te willen worden en werd huisarts in Noord-Brabant. Hij wist dat hij ooit terug zou komen bij DSW. In 2000 werd hij er medisch adviseur, later directeur zorg.
“Bij Dirk stond als praktiserend arts en als beleidsmaker de patiënt altijd op de eerste plaats”, zegt zijn goede vriend Chris Oomen, voormalig bestuursvoorzitter van DSW. Allebei deelden ze het ideaal de zorg een menselijk gezicht te geven. Iedereen die bij DSW aangenomen werd, had solidariteit hoog in het vaandel. Als je zorgt dat iedereen het in zich heeft, raakt het vanzelf in het DNA van de organisatie verankerd, zei hij. Dirk Pons had als motto: liever principieel dan commercieel. Daar heb je medewerkers voor nodig die bereid zijn om anders te kijken en een beetje buiten de lijntjes kleuren als dat in het algemeen belang is. Hij wilde dat de hele zorgsector zo zou denken: principieel, niet commercieel. Hij vond dat er geen ‘tak van sport’ was waar gedurende tientallen jaren zo veel is veranderd als in de zorg. Hij had een uitstekende verstandhouding met de verantwoordelijke politici in het werkgebied van DSW. Hij kon ze overtuigen dat problemen gezamenlijk opgelost moeten worden en dat de ‘schotten’ tussen de verschillende disciplines moesten verdwijnen. Alleen door samenwerking kon ingespeeld worden op de herziening van de langdurige zorg in 2015, op de overgang van de wijkverpleging naar de Zorgverzekeringswet en de uitbreiding van de WMO. Zijn gevoel voor solidariteit bleek ook uit het volgende citaat, uit een interview voor de Koepel Artsen Maatschappij + Gezondheid (KAMG): “Ik vind het zo triest dat je, als je wordt geboren in een bepaald milieu of bepaalde wijk, een andere levensverwachting hebt. Dat moet niet mogen. Als solidaire verzekeraar vind ik dat we daar iets mee moeten. Ook de arts M+G beseft dat die ongelijkheid er niet zou moeten zijn en werkt daaraan. Uit het verleden kennen we de voorbeelden van de waterleiding en riolering die een ongekend verschil betekenden voor de volksgezondheid. Zo kunnen we ook grote gezondheidswinst boeken als we schulden en slechte huisvesting aanpakken.”
Dirk Pons vond dat artsen met een helikopterview naar de relatie tussen sociale problematiek, gezondheid en preventie moeten kijken. Solidariteit levert gezondheidswinst op. Het gebrek eraan veroorzaakt schrijnende situaties. “Grote veranderingen hebben breed kijkende mensen nodig”, zei hij. Chris Oomen: “Dirk besefte als geen ander dat medische dossiers kaften hebben, maar patiënten gezichten. Hij leerde veel collega’s dat patiënten niet alleen goede dokters nodig hebben, maar bovenal een regisseur. ‘Dokter Dirk’ was die regisseur.” Dirk Pons zat ook in de jury van de Anne-Marie van der Lindenprijs. “We hadden hem zo graag in onze jury behouden”, zeggen de vier overige bestuursleden.