Glastuinbouw moet creatief knokken om kostenstijgingen hoofd te bieden

Door Evelyne Lammerding

Zelf hebben ze langlopende contracten voor gas, Prins Orchidee uit Monster, perkgoedkweker Leo Bol uit diezelfde plaats en Ariën van der Lans van Lanstomaten uit ‘s-Gravenzande. De contracten lopen tot en met 2025 en 2026. Dus van hogere gasprijzen hebben zij in hun kassen nog geen last. Maar hun toeleveranciers wel. En dus stijgen de kosten.

“Nu zijn de gevolgen voor mijn teelt nog klein, omdat de gasprijs bij mij dezelfde is gebleven. Maar ik onderschat niet dat er nog problemen komen,” zegt potgoedperkkweker Bol uit Monster.

De kweker heeft wel te maken met andere prijsstijgingen: “Voor elektra had ik geen contract. Ook die is aanzienlijk duurder geworden. Transport is duurder. Materialen zijn duurder, want toeleveranciers hebben ook te maken met stijgende energieprijzen.”

Bol lijkt er ontspannen onder: “In een ondernemersleven heb je altijd te maken met veranderingen. Ik kweek nog hetzelfde. Maar het kan zijn dat ik in de toekomst andere keuzes moet maken als bepaalde artikelen, stroom en gas zo duur worden dat ik er niet meer tegenaan kan telen.”

De kweker heeft nog geen alternatief. “Maar een ondernemer is altijd creatief als het nodig is.”

Creatief

Bij Lanstomaten is Ariën van der Lans al creatief aan het denken geweest. De tomatenkweker uit ‘s-Gravenzande had weliswaar het grootste deel van de energie al gekocht met een langlopend contract, het is nog onbekend hoe lang de stijgende gasprijzen nog voortduren. Hij wijst bovendien op de gestegen kosten voor materialen. “En arbeid is schaarser, dus duurder.” Zaken waar niemand onderuit komt.

“Om de hoge kosten te ondervangen, kan je van alles doen. Energiezuiniger telen bijvoorbeeld. Maar dat kost productie. Je kunt een ander oogstplan maken, dus andere moment van telen inroosteren. Je kunt een andere teelt toepassen. Maar alles wel toegesneden op jouw bedrijf. Wat voor mijn bedrijf werkt als oplossing, kan voor een ander wel fataal uitpakken.”

Van der Lans heeft snel ingegrepen op de situatie die in oktober vorig jaar begon. Hij nam de beslissing over te stappen op een nieuwe teelt: de komkommerteelt. Daarmee kon hij energiezuiniger telen en ervoor zorgen dat het energieverbruik op een derde van de totaalkosten kon blijven. Sinds januari kweekt Lanstomaten komkommers.

De overgang kostte hem wel zijn lange termijnvisie. Maar: “Ze groeien sneller en zijn eerder in productie. We hebben ze nu een maand of drie en het gaat goed.”

Op maat

Van der Lans wijst erop dat zijn oplossing niet ieders oplossing is. “Je kan niet zeggen: Stap over op komkommerteelt en je bedrijf is gered. Het heeft te maken met het moment waarop je kas leegstaat, het moment waarop je instapt, je moet je verdiepen in wat je gaat doen en je moet het ook georganiseerd krijgen. Je personeel moet wel andere handelingen leren als je een ander product kweekt. Voor mij paste het precies.”

Van der Lans’ personeel leerde ook snel met het nieuwe product werken. “Er is er maar een weggegaan, omdat die allergisch is voor komkommers.”

Vooruitlopen

Wil Prins van Prins Orchidee in Monster past zijn product en productie niet aan. Ook hij heeft langlopende gascontracten, maar heeft natuurlijk eveneens te maken met hogere inkoopkosten. “Ik kan de prijzen nog doorbelasten,” zegt hij. “We zien nu wel wat krimp op de retail. Mede door de energieprijzen die het budget van de consument beïnvloeden.”

Afnemers van orchideeën anticiperen daar ook op. Zij hebben voor de Kerst en begin 2023 minder orchideeën besteld, zegt Prins. “Het gaat erom dat je als ondernemer snel schakelt en vooruitloopt. Kleinere eenheden afzetten, maakt het voor ons niet makkelijker. Maar wij stellen de teelt zo in dat het energieverbruik afneemt. Waar mogelijk bezuinigen wij op energie. Bijvoorbeeld bij de vochtregulering. Zo houden wij de teelt stabiel.”

Daarnaast is Prins ingeschreven bij een geothermieproject, zegt hij. “Alleen wordt dat duurder dan gepland.”