‘Mensen weten precies wanneer de molen draait’

Linda van der Klooster

Als kind ging Amber Janssen met haar vader mee langs de molens. “Ik heb altijd al molenaar willen worden”, vertelt ze. “In mijn jeugd stonden de meeste molens echter stil. Ze waren overbodig en in verval. Eind jaren ‘60 kwam men erachter dat ze erg bij Nederland passen en mooi in het landschap staan. Toen zijn veel molens weer opgeknapt en gaan draaien.”

Amber werkte als leerkracht in het basisonderwijs. “Toen mijn eigen kinderen groot waren, dacht ik: nu wil ik beginnen. Toen ben ik op Nationale Molendag komen aanfietsen bij molen d’Heesterboom in Leiden. Ik vertelde de molenaars dat ik altijd al molenaar had willen worden. Ze zeiden dat ik van harte welkom was. Ik vroeg me af of het geen molenaarspraat was, maar na twee weken ging ik toch terug. Toen zeiden ze dat ze zich al afvroegen waar ik bleef.”

Bij d’Heesterboom mocht Amber haar molenaarsopleiding doen. “Ik ben er nog steeds regelmatig. Erg gezellig. Het is een houtzaagmolen. Omdat je voor je opleiding op meerdere typen molens gedraaid moet hebben, heb ik ook gewerkt op poldermolen de Groenedijk in Hazerwoude-Rijndijk en op korenmolen De Vier Winden in Monster. Nu werk ik als volleerd molenaar elke dinsdag op De Vier Winden.”

Leerlingen

Er zijn in totaal vier molenaars op De Vier Winden. “Ik werk samen met Garrit Hendriks, Bert Oterdoom en Leen Sprong. Ook draait Sam van Voorhuizen regelmatig mee. Hij is een professioneel molenaar uit Schiedam, die af en toe invalt. Hij heeft hier de opleiding gedaan. Op dit moment zijn er twee leerlingen, Yvonne en Dirk.”

Amber is ook secretaris bij het afdelingsbestuur Zuid-Holland van het Gilde van Vrijwillige Molenaars. “Het gilde is 50 jaar geleden opgericht, toen molens weer werden opgeknapt en ingezet. Het gilde verzorgt een opleiding tot molenaar en levert lesboeken. We krijgen binnen wie zich hebben ingeschreven en vragen dan wat ze willen en op welke molen. Vaak hebben ze zelf al een plek georganiseerd en anders regelen wij er een.”

Pijlers

Volgens Amber hebben molens een belangrijke functie in een dorp. “Mensen weten precies wanneer de molen draait. Zo zie je dat het pijlers van de samenleving zijn. Er wordt vaak naar je gezwaaid en geroepen als je hier werkt. We hebben pas weer een trouwerij gehad. Veel schoolklassen. Die leerlingen zie je dan op zaterdag terug met hun ouders om meel te kopen. Superleuk.”

Op zaterdagen is de molen open. “Dan is het hartstikke druk. Op de andere dagen zijn de deuren dicht voor publiek. Maar als er mensen komen leiden we ze gewoon rond en kunnen ze meel kopen. Als de blauwe wimpel uithangt, dan ben je altijd welkom in de molen. Dat geldt voor alle molens. Molenaars zijn altijd blij en altijd gastvrij. Bereid om iets uit te leggen. Dat heeft ook zijn uitstraling op een buurt. Met zijn allen dragen we zorg voor dit monument en we hebben er allemaal een hart voor.”

Kick

Het werken in de molen geeft Amber een kick. “Dat je uit zo’n klein graankorreltje zoveel producten kunt maken met behulp van natuurkracht. Grappig genoeg heeft het te maken met macht en beheersing. Het geeft een enorme kick om in alle weersomstandigheden die molen te kunnen bedienen en dan het eindproduct te zien. Het malen van graan, verplaatsen van water, zagen van hout, met behulp van natuurkracht. Dat vereist een vaardigheid en die moet je aanleren. Het is best een opleiding en ik heb er even over gedaan. Dan kan je trots op jezelf zijn dat je dat kunt.”

Volgens Amber kom je door het werken op een molen tot rust. “Het gaat niet snel, maar het gaat. Het is onthaasten. Hij loopt zo hard als de wind hem geeft. Een hele andere beleving van tijd.”

Amber voelt liefde voor De Vier Winden. “Ik mag er zorg voor dragen. Dat doen we graag met zijn vieren hier. Hij staat er prachtig bij. Mooi in de verf, een nieuw wiekenkruis, ‘bright en shiny’. De molen is van de belastingbetaler, maar voelt ook een beetje van mij. Ik mag er aan bijdragen en dat is een goed gevoel.”

Ook werken in een molen? Kijk op www.vrijwilligemolenaars.nl. Veel ander leuk vrijwilligerswerk vind je op www.westlandvoorelkaar.nl.