Vrijwilligers draaien vast in bureaucratische molens voor hulp aan Oekraïners

Door Evelyne Lammerding

Toen de eigenaar van de voormalige brandweerkazerne in Maasdijk besloot de ruimte beschikbaar te stellen aan de stichting Maasdijk voor Oekraïne, werd het pand in tien dagen compleet getransformeerd tot een geschikte woonruimte.

Er zijn drie huiskamers, een gloednieuwe keuken, slaapvertrekken en sanitair. Alles dankzij donaties, sponsoring en praktische hulp vanuit Maasdijk en daarbuiten. Zes volwassenen en zes kinderen vinden er sinds eind maart onderdak. Drie Oekraïners worden opgevangen bij een van de particulieren thuis.

Papieren tijgers

Wim Smit zorgt voor de opvang van de vluchtelingen in de voormalige brandweerkazerne. Bij opvang hoort ook een stukje begeleiding. En daar komt nog heel veel bij kijken.

De Maasdijker werd geconfronteerd met een veelheid aan papieren tijgers. De gemeente, het ministerie, het bankwezen, zorgverzekeraars, veiligheidsorganisaties laten hem allemaal draaien in hun bureaucratische molens.

Het bezorgt hem hoofdpijn, vertelt hij aan de keukentafel van zijn woning. “Vanuit de gemeente zijn informatieavonden gehouden, maar verder niets. Ik had graag een contactpersoon gehad die kon uitleggen met wie ik welke zaken moest regelen,” zegt Smit. Een toeschietelijker houding naar de stichting toe had hij ook verwacht. Concreet: Het registreren van de Oekraïeners in de gemeente basisadministratie. “Het gaat om vijftien mensen. Wij hadden gevraagd of een ambtenaar naar de brandweerkazerne kon komen voor de inschrijving. Maar nee, dat moest op het kantoor gebeuren. Wij moesten met drie auto’s naar Naaldwijk toe.”

Hij geeft nog een voorbeeld: De aanvraag van leerlingenvervoer voor de kinderen die naar de schakelklas in Monster gaan. “De vervoerder kreeg te horen dat hij deze kinderen niet mocht vervoeren. Want er bestaat geen beleid voor.” Verontwaardigd: “Geen beleid. Moet je daarop wachten? Die kinderen hebben direct vervoer nodig.” Na tussenkomst van een lokale politicus bleek leerlingenvervoer wel mogelijk.

Veiligheidscontrole

Derde voorbeeld van waar het misging is de brandveiligheidscontrole van de brandweerkazerne. “Ik was er niet bij, mijn vrouw wel. Een gemeenteambtenaar en iemand van de Veiligheidsregio Haaglanden kwamen. Vroeg de ambtenaar om paspoorten. Mijn vrouw vroeg waarom een paspoortcontrole nodig was. In verband met mensensmokkel, zei hij.” Smit ontplofte toen hij het verhaal van zijn vrouw hoorde. “Ik heb een klacht naar de burgemeester gestuurd. Na drie weken heb ik nog geen reactie.”

Ergernis

Zijn ergernis over de stugheid van de bureaucratie die hij op allerlei plekken tegenkwam, steekt hij niet onder stoelen of banken. Smit snapt dat regels en procedures nodig zijn. Hij kan niet begrijpen waarom er zo rigide aan wordt vastgehouden. En al helemaal niet als er met een beetje toeschietelijkheid ook kan worden bespaard op kosten voor hulp aan Oekraïners, zegt hij.

Zo heeft elke Oekraïense vluchteling recht op maandelijks zo’n 300 euro leefgeld. Voor wie werkt, vervalt die overheidsbijdrage. Van de zes volwassenen in de brandweerkazerne willen vier werken. “Een is een omaatje en een man heeft een handicap, zij kunnen niet werken. De anderen willen graag,” legt Smit uit. Er werd werk gevonden in Maasdijk. De werkgevers hadden alleen nog een bankrekening nodig om hen aan te nemen.

Het aanvragen van een bankrekening bleek een hels karwei. Vanuit een Westlands bankfiliaal werd de Maasdijker doorverwezen naar Rotterdam. In Rotterdam werd de aanvraag geweigerd. “Oekraïeners kunnen een internationaal paspoort of een geschreven, binnenlands paspoort hebben. Een aantal dames had zo’n binnenlands paspoort. Deze bank accepteert alleen internationale paspoorten, werd gezegd.”

Toen Smit hoorde dat houders van een binnenlands paspoort met een verklaring van het consulaat wel een rekening kunnen openen, reed hij met het groepje naar het consulaat in Den Haag. Met de verklaringen in de hand volgde een tweede rit naar de bank in Rotterdam. En kreeg nul op rekest.” De informatie berustte op een misverstand, kreeg ik te horen” verzucht hij. “Ik ging naar een andere bank. Ik wacht nog op antwoord, maar deze bank wilde wel helpen. Elke bank voert blijkbaar ander beleid.” Smit somt nog een aantal voorbeelden op van de stugheid van bureaucratie, ook bij de zorgverzekeraar. De meeste zaken zijn geregeld, een aantal loopt nog. “Maar, we kunnen het allemaal dankzij ons netwerk en omdat ik gepensioneerd ben en tijd heb. Ik had meer ondersteuning vanuit de gemeente verwacht. Natuurlijk zetten wij door, want wij willen de Oekraïeners niet laten vallen.”

Eer en geweten

In Westland worden 555 Oekraïense vluchtelingen opgevangen door particulieren. Een gemeentewoordvoerder laat weten dat de gemeente particulieren ondersteunt via informatiebijeenkomsten. Op de gemeentewebsite wordt uitgelegd wat allemaal moet worden geregeld bij particuliere opvang van Oekraïners. Er is een coördinator particuliere opvang, er zijn tolken en consultants. “Wij proberen naar eer en geweten te helpen. Bij vragen kunnen mensen altijd naar de gemeente komen.’’