Omgekeerde vlaggen, middelvingers en getoeter: demonstreren boven de A4
Iedere woensdagmiddag tijdens spitsuur staan ze op een viaduct boven de A4 in Rijswijk: demonstranten met omgekeerde en boerenvlaggen. Sommigen zijn zelfs gekleed in een boerenbontbroek. Er wordt muziek gedraaid, er worden kippenpootjes gebraden, én er wordt gezwaaid naar de auto’s en vrachtwagens die onder hen door rijden. Bijna onafgebroken wordt er teruggetoeterd. Wie zijn deze demonstranten, en wat willen ze?
Door Debbie van Eijk
Woensdag 7 september, iets na half 6. Het lijkt of er een feestje gaande is op het viaduct. De sfeer doet aan een festival denken. De ongeveer dertig mensen die hier staan, veel vrouwen maar ook mannen en een paar kinderen, kijken vriendelijk op als ze worden aangesproken, maar praten liever niet met de media. Slechte ervaringen mee. “De ervaring is dat er iets raars gebeurt zodra gebeurtenissen in de media komen.” Iemand verwijst naar het boerenprotestincident met de 16-jarige boer Jouke, begin juli dit jaar: “Hij reed zogenaamd op agenten in. Maar op livebeelden vanuit meerdere oogpunten is te zien dat er een agent bewust op hem schoot.”
Bedreigd
Uiteindelijk willen drie mensen Groot Rijswijk te woord staan, maar niet met hun naam, en zeker niet op de foto. “Er spelen veel dingen. Als je daar tegenin gaat, word je bedreigd.” Een van de drie mensen, een vrouw van - naar schatting - in de veertig, noemt een voorbeeld: “Vandaag reageerde ik op social media over dat je ergens niet met cash terecht kunt.” De Rijswijkse bedoelt het Strandwalfestival, waar een pin-only beleid geldt. “Dan krijg je meteen allerlei nare reacties over je heen.”
Ze zijn niet georganiseerd, maar er vinden wel op meer plekken in de regio soortgelijke demonstraties op viaducten plaats. - Debbie van Eijk
Het doel
Het gesprek komt op het neutraal en eerlijk weergeven van verschillende standpunten in het publieke debat. “Onafhankelijke pers is van onschatbare waarde,” zegt een van de drie, een man die gestudeerd heeft aan de Universiteit Utrecht - hij toont zijn collegekaart. De man en twee vrouwen delen hun ideeën, waarbij benadrukt moet worden dat het hún ideeën zijn. Niet iedereen staat met dezelfde gedachten op dat viaduct. Toch hebben alle zwaaiende demonstranten wel eenzelfde doel: “Een bewustwording creëren over dat er iets mis is gegaan. Daarvoor staan we hier.”
Zombie van The Cranberries schalt intussen uit de luidspeaker. Een scooter passeert ons en geeft een vrolijke, korte toeter.
Geen tegengeluid
Of ze van een organisatie zijn? Daarop reageren ze lachend. “We zijn niet georganiseerd.” Ik mag ze ‘bezorgde burgers’ noemen. Ze staan hier elke woensdag, omdat er ‘dingen niet kloppen’. “Op tv hoor je geen tegengeluid.” Als het over de krant gaat, zegt de hoogopgeleide man in het gezelschap: “Ik heb anderhalf jaar geleden mijn abonnement opgezegd. Onderzoek waar verwezen naar wordt bestaat niet, of is uit zijn verband gerukt.”
Vreedzame demonstratie
De andere vrouw, moeder van opgroeiende kinderen, rookt een sigaret. Ook zij herkent zich vaak niet in de media. “Ik was in coronatijd bij een vreedzame demonstratie in Amsterdam. Met vriendinnen moest ik hard wegrennen voor de ME. Zij waren zo ontzettend agressief, terwijl het een vreedzame demonstratie was. Het voelde niet veilig.” De media zet dergelijke gebeurtenissen echter anders neer, is hun ervaring: “Ze doen aan framing.”
Afhankelijk van voedsel
Op een wegwerpbarbecue worden kippenpootjes gebraden. Er wordt mij ook een aangeboden. Iemand komt tussendoor zeggen dat ze wel mijn naam moeten vragen. Die geef ik. Maar wat is nu de kern van hun verhaal? Van deze drie mensen, dan? “Wij zijn tegen veel maatregelen. We zijn erachter gekomen dat Nederland politiek wordt bestuurd door het buitenland. Ze willen land van boeren opkopen om ervoor te zorgen dat we ons eigen voedsel niet meer kunnen produceren. Dan worden we afhankelijk van voedsel dat zij ons leveren.” Veel mensen vinden dat fake news, geef ik aan. “Je moet je er maar eens in verdiepen, dan begrijp je ons. Google maar op Tristate City.”
Fascisme
“Nederland, een deel van het Ruhrgebied en Vlaanderen worden één grote stad met 30 tot 45 miljoen mensen.” Ze gaan verder: “Als je boeren onteigent, kun je hun land gebruiken om goedkoop huizen op te bouwen. Daarmee kun je rijk worden. Dat is een samenwerking tussen grote industrieën en de staat, en dat is een vorm van fascisme. Dat mag je gerust opschrijven.” Die boerenvlaggen en omgekeerde vlaggen symboliseren voor deze mensen méér dan alleen protest tegen de stikstofmaatregelen. De boeren zijn een voorbeeld voor hen: “Zij zijn uiteindelijk degenen die echt opgestaan zijn. Het is belangrijk dat zij deze strijd winnen. Als je een boer kan dwingen zijn land af te staan, kun je ons allemaal dwingen.”
Middelvingers
Continu wordt er gewapperd met de vlaggen - er worden er een paar opgehangen aan het hekwerk - en blijven er auto’s en vrachtwagen toeteren. “Is dat toeteren positief?”, vraag ik.
“Ja,” zeggen ze beslist. “Dat denken wij wel.”
Een van de vrouwen: “Maar we krijgen ook veel middelvingers, hoor.”
De geïnterviewden die in dit artikel worden geciteerd zijn niet de personen op de foto’s.
