Te voet op zoek naar de geheimen van Krommenie, loop je mee?

Tekst en foto’s Dirk Karten

Startpunt: het NS-station Krommenie-Assendelft. De vijf kilometer lange wandeling begint bij de Jan Brassertunnel die onder het spoor doorloopt. Ons nog bitterkoude humeur springt een punt omhoog door de kleurrijke muren. Jan Brasser, alias Witte ko, was verzetsman en 27 jaar gemeenteraadslid in Krommenie. Een mooi eerbetoon waarbij de tunnel bij fikse plensbuien zelfs fungeert als zwembad.

...de verste reis begint met de eerste stap... In ons geval ging het om een wandeling van slechts vijf kilometer.

Vijftig jaar kennis

Bij de rotonde gaan we rechtsaf de Erasmusstraat in. Het fietsenwoud geeft aan; het Bertrand Russel College is weer open. Bolwerk van vijftig jaar kennis doorgeven. Even verderop staat het hoofd van de Britse filosoof, historicus, wiskundige en voorvechter voor sociale vernieuwing op artistieke wijze aan de schoolgevel.

Bertrand Russel. 

De doden liggen opgebaard op uw bord

De tuinen van woningen aan de Molkade liggen in winterstand te wachten op warmere tijden. Hier zien we ook de eerste van de vele waterpartijen die we tegenkomen. Ook het sfeervolle Duinkerken heeft een slootje. 

Beregoede actie op het Duinkerken. 

Speelgoedbeertjes zijn door een (vr)olijke buurtbewoner aan het verkeersbord bevestigd. Dat er blijkbaar genoeg ludieke mensen wonen blijkt ook uit het bordje in een tuin waarin aandacht wordt gevraagd voor alle dieren die een voortijdig einde vonden in de kerstdis en op het bord zijn beland. ‘De doden liggen opgebaard op uw bord’. Was getekend het Anti Diergebruik ‘Komitee’ en de Nederlandse Vegetariërsbond.

Dierenvriend(in) doet beroep op geen vlees meer eten. 

Veel tijd om er over na te denken of het nu wel zo wijs was dat hertje afgelopen Kerstmis te nuttigen is er niet want voordat we het weten lopen we door dé winkelstraten van Krommenie; de Zuider- en Noorderhoofdstraat. Het straatbeeld is op deze dinsdagmiddag nog verrassend levendig ondanks de lockdown. 

En weer zijn de winkeliers de dupe van een lockdown. 

Je vraagt je wel af hoeveel een ondernemer kan hebben voordat hij de pijp aan Maarten geeft. Af en toe staat er een winkeldeur open voor het ophalen van de bestelde artikelen.

Met ‘click en collect’ proberen nog een beetje omzet genereren... Laten we samen onze lokale ondernemers steunen zodat de winkelstraten niet straks alleen lege panden laten zien.  

Handel op straat

We ontdekken zomaar een schitterende muurschildering. Respect voor de maker! Het eerste ‘geheim’ hebben we gevonden. Die zijn er even verderop in de Zuiderhoofdstraat genoeg te vinden voor slechts 0,50 cent. (‘echt waar’) Blijkbaar heeft iemand z’n zolder opgeruimd want allerlei curiosa is te vinden in de kartonnen dozen die gewoon op de straat zijn neergezet. 

Koopjes!

We kunnen de drang weerstaan tot aankoop van de LP van BZN uit 1970. Net als het glaswerk en de dienbladen uit oma’s tijd. Er wordt een beroep gedaan op de eerlijke koper. Die kan zijn geld in het doosje stoppen of betalen via een Tikkie.

Eerlijk duurt het langst op de Zuiderhoofdstraat. 

Schitterende gevels

We steken de kruising over en vervolgen de route via de Noorderhoofdstraat. Wie denkt dat Zaandijk de mooiste Zaanse houten huizen heeft, moet maar eens hier zijn ogen openhouden. We zien prachtig onderhouden gevels. Zoals die van het huis waar ooit zeildoekfabrikant Jan van Leyden woonde. De siergevel dateert uit de achttiende eeuw terwijl het huis na de grote brand in 1702 werd gebouwd. 

Juweeltje uit de zeventiende eeuw. 

Meer weetjes over dit pand lees je op het bordje aan de gevel dat door het Historisch Genootschap Crommenie op het monumentale pand is geplaatst.

Vergeet niet te stoppen bij de schitterende houten kerk van de Doopsgezinde Gemeente. Ook hiervan gaat de historie terug naar begin 1700. Jammer dat in het steegje ernaast zo’n vervallen pand staat. Al heeft ook dat weer fotografische charme.

Prachtige houten kerkgebouw. 

De Getrapte Weeg

Senioren opgelet: media dit jaar begint de bouw van seniorencomplex De Getrapte Weeg. Zo staat althans te lezen ter hoogte van nummer 45 op een spandoek. Of dit het geval is, is nog even de vraag want bezorgde bewoners vinden het maar niets dat er appartementen komen. Zie ook: https://tbpbouw.nl/portfolio/seniorencomplex-de-getrapte-weeg-noorderhoofdstraat-te-krommenie/

Leeuwenkoning

Even verderop wordt een fietsenwinkel bewaakt door een broer van Simba, de leeuwenkoning. Wat zou de tweewielerspecialist daarmee willen zeggen? We kunnen het niet vragen want …lockdown. 

Wie temt deze leeuw? 

Ook hier zie je ware juweeltjes van houten siergevels, zoals op nummer 74. Een huis uit 1786.

Niet alleen Zaandijk heeft schitterende Zaanse gevels. 

Natuurlijk ontkomen we niet aan een bezoekje aan het Agathepark. Verscholen pareltje aan de Parklaan. De nieuwe volière is inmiddels in gebruik genomen (zie: www.rodi.nl/regio/zaanstad/258336/nieuwe-voliere-voor-dwergpapegaaien-pronkstukje-van-agathepark-)

3000 gulden voor Agathepark

Een man zit in heerlijk te genieten van zijn sigaartje op een bankje. In de verte hoor je de fontein klateren. Ook hier weer, brede sloten en mooie uitzichten. Het Agathepark is tussen 1929 en 1931 (crisis) aangelegd als werkgelegenheidsproject. Het weiland werd voor 3000 gulden overgenomen van boeren. Het land werd in 1927 aan de gemeente Krommenie geschonken door sigarenfabrikant B. Baars met de uitdrukkelijke bedoeling een park aan te leggen. Agathe Kaars Sijpesteijn-Crok heeft haar man, een belangrijke Krommenieër fabrikant, zover gekregen om het tekort voor de aanleg uit eigen zak aan te zuiveren voor de aanleg. Op 12 september 1931 is het park officieel geopend. Pas drie jaar later kreeg het officieel de naam Agathepark als dank voor de financiële steun die de naamgeefster had bewerkstelligd.

De nieuwe volière is goed in gebruik. 

Opvallend is ook de bank naast de muziektent. Een geschenk voor Gerrit Schaar die vijftig jaar dirigent was van het vermaarde fanfare-orkest Onderling Genoegen. In mei 1965 kreeg het park een in brons gegoten beeldje van een fluitspeler en een meisje.

Vrolijk duo in het Agathepark. 

Eenhoornsloffen

Via het Visserspad vervolgen we onze route en slaan we rechtsaf over de Noordervaartdijk. 

Gemaal en brug De Zwerver. 

Bij het gemaal De Zwerver zien we een ludiek aanbod van gratis mee te nemen artikelen. We kunnen de eenhoornsloffen, boeken uit jaar kruik en kinderpuzzel laten liggen voor de liefhebber en lopen door over het ophaalbruggetje met dezelfde naam als het gemaal.

Gratis! 

Ook de Nauernasche vaart geeft z’n geheimen bloot voor wie z’n ogen gebruikt. Wat dacht je van metershoge duiven? Of een bom uit de Tweede Wereldoorlog? 

Vredesduiven bewaken de bom uit de Tweede Wereldoorlog. 

Ook fotografische juweeltjes zijn er volop in de categorie ‘vergane glorie’.

De schoonheid van vervallen glorie. 

We lopen door over de Zuidervaartdijk en genieten van de fraaie woonboten, slaan af over het sfeervolle Weiver richting het Vlietsend. Toch vreemd, dat zwaar vervallen pand op Zuiderhoofsstraat nummer 7 waar Café Roemer ooit in was gevestigd midden in de grote winkelstraat van het fraaie Zaandorp.

Oude meuk op de Zuiderhoofdstraat. Een doorn in het oog van het winkelend publiek. 

Wil je lekker kussen, zit je shawl er tussen

‘Wil je lekker kussen, zit je shawl er tussen’! Bordjes vol vrolijke spreuken fleuren je humeur op bij Odion Het Watermerk. Een winkeltje met zelfgemaakte artikelen. 

Humor in de winterkoude.

Ra,ra, waar zitten deze mooie tegeltjes in de gevel? 

Volop historie kom je tegen tijdens de vijf kilometer lange wandeling. 

Met ons humeur zit het intussen wel goed. Het eind van de wandeling komt in zicht, maar we hebben genoten. Volgende keer nummer 2: die voert ons langs de Zaanse landschapschilders. Maar nu eerst: warme chocolademelk!

Zie voor alle wandel(en fiets)routes www.zaans.nl/zien-en-doen/wandelen