Zaanse ‘nieuwkomer’ speurt naar herkomst naam Paltrokmolen
ZAANSTREEK - Hans van Rheenen is een ‘nieuwe/geïmporteerde’ Zaankanter die jarenlang in Duitsland woonde en werkte. Voor hem is het een ‘mùst ‘maar vooral genoegen de geschiedenis van de Zaanstreek te bestuderen waarvan molens een onderdeel zijn. De benaming paltrokmolen viel hem op mede omdat het naar een mantelkledingstuk uit de deelstaat Pfalz in Duitsland verwijst qua vorm. “Die doet inderdaad sterk aan de Paltrokmolen doet denken. Hard onderbouwd is deze aanname echter nergens”, laat hij weten.
Vraagtekens
“Als Zaankanter wéét je dat er verschillende molentypes zijn, waaronder de paltrokmolen. In beschrijvingen valt mij op, dat er een soms een verklaring voor de herkomst van deze opvallende naam is, vaak nog wèl met een vraagteken erbij. Er wordt dan bijvoorbeeld verwezen de Wikipedia. Maar op zoek naar meer informatie stelde ik vast dat dit genoemde kledingstuk mogelijk óók in der Pfalz werd gedragen. Maar zéker niet typisch voor deze streek is. Het betreft een uitstaande en geplooide vorm van een knielange òf kortere mantel zonder mouwen, die in meerdere landen rond het jaar 1500 in de betere kringen als nieuwe mode door mannen gedragen werd. De mode-periode was echter vrij kort, daar de pofbroek, een ballonachtige vorm, enorm in opkomst kwam. De paltrok kwam in combinatie met de mantel/rok niet ècht modisch/elegant overkwam.
‘Palt-rock’
Het samengestelde woord Palt-rock is als volgt te verklaren: 1: Palt: afgeleid, verbasterd of ooit verkeerd geschreven van het woord Falt/Falte = vouw, 2: Rock: is inderdaad een rok, mantel of jack. En 3: de paltrock wordt bovendien ook vermeld als Waffen- respectievelijk wapenkleding (renaissance) aldus het onderzoek van Hans van Rheenen naar de naam van de Zaanse paltrokmolen.
