Enkhuizer veteraan (100): ‘Vrijheid is zó waardevol’
Klaas Appel vocht in de meidagen van 1940 mee in de Slag om Ypenburg. “Ik krijg regelmatig hoge Pieten over de vloer omdat ik een van de laatste veteranen ben. Zij willen van mij horen hoe het er vroeger aan toe ging.” Vrijdag 28 augustus kreeg hij een militair eerbetoon vanwege zijn 100ste verjaardag en reed al toeterend in een klassieke auto rond door Enkhuizen. Ondanks zijn gezegende leeftijd blijkt hij een levendige verteller met een goed geheugen
Deze 100-jarige veteraan slaat de jaarlijkse veteranendag nooit over. Vorig jaar nog werd hij samen met 106 andere veteranen van de Tweede Wereldoorlog geëerd in Doorn vanwege 75 jaar vrijheid. Door het coronavirus kon deze dag dit jaar niet doorgaan. Klaas Appel: “Mijn dochter en schoonzoon waren hier in huis en mijn schoonzoon zat aan het gordijn te frummelen en zei opeens ‘Kom hier eens kijken...’ Daar vormden soldaten een erehaag onder mijn raam!”
Huzaren van Boreel
Appel kan nog altijd levendig vertellen. In de meidagen van 1940 was hij als negentienjarige gelegerd in Delft, aan de rand van de Stelling Holland die onder andere Den Haag - de stad, koningin WIlhelmina en de regering - moest verdedigen. Hij was tankbestuurder van een M39 pantserwagen in het regiment Huzaren van Boreel. “Dit regiment is vernoemd naar een krijgsheer, maar als jonge soldaten zeiden we natuurlijk bordeel.”
Rustig slapen
Van de gevechten in mei 1940 herinnert hij zich vooral de paniek en de angst. “In de tank was het bloedheet. Het was chaos. Er was veel lawaai. Ik was achteruit chauffeur, zat met mijn machinegeweer op schoot waar ik nog nooit mee had geoefend en was zo de oorlog ingesleurd. Tot die tijd had ik nog nooit wat gezien of beleefd. Het was een onrustige tijd. Daarvoor al hoor. Ik hoor nog de stem: ‘Burgers gaat u rustig slapen’. Wij moesten patrouilleren omdat men bang was voor rellen in Den Haag, maar ondertussen stonden de moffen aan de grens.”
Kleine, zwarte stippen
De nacht van 10 mei vergeet hij nooit meer. “Ik zag kleine, zwarte stippen aan de horizon die groter en groter werden en lager en lager kwamen. Ik zag voor mijn ogen dat de kazerne waar we daarvoor nog gelegerd waren, werd gebombardeerd en in brand vloog. Op je nuchtere maag zag je de doden liggen. Hollanders en Duitsers door elkaar. Het scheelde niet veel of die nacht kon je laatste nacht zijn. Later kwamen de Duitse parachutisten. We stonden te juichen als een Duitser omlaag geschoten werd door de luchtafweer, maar het was angstaanjagend. We konden praktisch niets doen. De Duitsers waren overal en ze hadden spullen die wij nog nooit hadden gezien, waarvan we niet eens wisten dat het bestond. Een held was ik niet. Ik was een bangeschijterd. We waren blij dat het over was, maar dat zeiden we niet natuurlijk.”
Trots laat hij foto’s zien van zijn kinderen, kleinkinderen en achter kleinkinderen. Hij begint te glunderen bij een foto van hemzelf als veteraan met kleindochter Heidie die ook dient in het leger. Een boodschap? “Ik hoop dat jonge mensen beseffen hoe waardevol onze vrijheid is.”
‘Ik werd overal nagekeken’
Een leven vol herinneren. Ook van na de oorlog waar hij, geboren en getogen Enkhuizer, werkte bij zaadhandel Sluis & Groot als vrachtwagenchauffeur. “De eerste jaren nog met paard en wagen.” Hij herinnert zich nog de ‘stationwagen van Ford, een F8 met zijkanten van hout’ waar hij meereed: “Ik werd overal nagekeken, want deze zag je niet veel in Nederland.”
Herinneringen
Maar de herinneringen die hem het meeste bijstaan, zijn het overlijden van zijn negenentachtig jarige echtgenote negen jaar geleden en de dood van zijn jongste dochter en schoonzoon. Hun dood raakt hem nog het meest.
