Tweede Wereldoorlog bracht veel leed toe aan Maassluise gemeenschap
“Op 4 mei realiseren we ons dat het voorkomen van oorlog en dictatuur een opgave van ons allemaal is; gezamenlijk moeten we staan voor de waarden van vrijheid, gerechtigheid en democratie. Niet alleen vandaag en niet alleen in Maassluis maar altijd en overal.”
Chrit Wilshaus
Met die woorden besloot burgemeester Gregor Rensen vorige week zaterdagavond de Nationale Dodenherdenking 2024 bij het oorlogsmonument in het Prinses Julianaplantsoen.
Daarbij werd stilgestaan bij de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog en ook bij de burgers en militairen die sinds het einde van de oorlog in 1945 tot op heden door oorlogshandelingen omkwamen. Tijdens de herdenkingsplechtigheid werd onder meer koraalmuziek gespeeld door de Maassluise Harmonie, was iedereen twee minuten stil uit respect en nagedachtenis aan hen die vielen en werden kransen gelegd. Stadsdichter Marleen Opschoor droeg een gedicht voor. Rensen: “Onze gedachten gaan allereerst uit naar de naar schatting 391 inwoners van Maassluis die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Als militair of vanwege verzetsdaden, vanwege hun geloof of omdat ze pech hadden op het verkeerde moment op de verkeerde plek te zijn.” De namen van 156 oorlogsslachtoffers uit Maassluis zijn vereeuwigd op ons oorlogsmonument.
Sjaak Boezeman
“De Maassluise verzetsman Sjaak Boezeman was een van de slachtoffers. Hij was betrokken bij de verzetsgroep de Geuzen die zich actief verzette tegen de Duitse bezetting. En dat al vroeg na de Duitse inval. Hij overleed als eerste verzetsman in Nederland in januari 1941 aan de martelingen die hij als gevangene in het Oranjehotel in Scheveningen onderging.”
Enkel om het feit
De eerste burger sprak ook over de twee Joodse gezinnen in Maassluis die tijdens de Tweede Wereldoorlog slachtoffer werden van de Jodenvervolging: de Familie Van Gelderen en het echtpaar Colthof. “Twee volledig in Maassluis geïntegreerde families die enkel om het feit dat ze Joods waren uit hun huizen werden gedreven en in een vernietigingskamp zijn vermoord. De genocide op de Joodse inwoners is met afstand nog steeds de grootste misdaad in de Europese geschiedenis.
Ook kinderen
Maassluis kreeg tijdens de bezetting relatief veel te verduren. Groot moet de schok geweest zijn toen op 18 maart 1943 de binnenstad gebombardeerd werd door geallieerde bommenwerpers. Die bommen waren, neemt men aan, bedoeld voor oliefabriek de Witol
De achttien Maassluizers, waaronder ook kinderen, kwamen om. Verder vielen er vier zwaar- en 50 lichtgewonden. Omdat het bombardement zo gevoelig lag, werd nog vele jaren gesproken van een vergissingsbombardement, terwijl het een bewust bombardement is geweest maar de binnenstad was dus niet het doel.
Fluitincident
“Maar ook de dertien Maassluise jongeren die betrokken waren bij wat is gaan heten het Fluitincident, hadden botte pech. Een geintje met de Duitse marine door op hun vingers te fluiten, bedoeld als kwajongensstreek, pakte volkomen verkeerd uit. Ondanks hun jonge leeftijd belandden ze in concentratiekamp Sachsenhausen. Vier van hen overleefden dat niet. De dood van al die slachtoffers bracht onbeschrijflijk leed toe aan de nabestaanden maar ook aan de Maassluise gemeenschap als geheel. De littekens zijn nog altijd zichtbaar.”
Onschuldige slachtoffers
“Als we nieuwe littekens willen voorkomen, zijn verdraagzaamheid en respect voor elkaar en naar elkaar toe van wezenlijke betekenis. Het denken over de collectieve doorwerking van de oorlog is altijd in beweging. Dat was de afgelopen 80 jaar zo en dat zal in de toekomst niet veranderen, al was het alleen maar omdat niet heel erg ver hiervandaan reeds oorlog wordt gevoerd. Zoals in Oekraïne, waar de verschrikkingen al ruim twee jaar voortduren. En sinds oktober vorig jaar ook in de Gazastrook, waar door de enorme terreur van Hamas en de militaire respons van de Israëlische regering al vele duizenden onschuldige slachtoffers zijn te betreuren geweest. En met de actuele gruwelbeelden van oorlog en terreur op ons netvlies ervaren we des te meer het belang van deze 4 mei-herdenking en de viering van Bevrijdingsdag. Als Nederlandse samenleving hebben we dan ook de opdracht om onrecht, ongelijkheid en onderdrukking te bestrijden. Dat zijn immers de lessen die wij van de littekens uit 1940 - 1945 hebben geleerd. Herdenken van die oorlog blijft altijd nodig omwille van onze kinderen en kleinkinderen. Laten we er alles aan doen om te voorkomen dat niet alleen wij maar ook andere volkeren ooit in zo’n situatie zullen terechtkomen. Op 4 mei realiseren we ons dat het voorkomen van oorlog en dictatuur een opgave van ons allemaal is. Gezamenlijk moeten we staan voor de waarden van vrijheid, gerechtigheid en democratie. Niet alleen vandaag en niet alleen in Maassluis maar altijd en overal.”
Het gedicht dat Marleen Opschoor op 4 mei heeft voorgedragen:
Dodenherdenking 4 mei 2024
twee minuten stil
we herdenken
hen die vielen
in de strijd
voor onze vrijheid
met de belofte
die te bewaken
te bewaren
nog steeds
na al die jaren
dat er niet
voor niets gestreden
zoveel leed geleden
maar houden
we ons staande
in een tijd waarin
zoveel gaande
vol angst en zorgen
voor de dag
van morgen
want de wereld
de geschiedenis
laat zien
hoe kwetsbaar
vrede is
hoe steeds weer
de mensheid
in gebreke
je van geluk
mag spreken
als je in vrijheid
geboren bent
en nooit oorlog
hebt gekend
twee minuten stil
we herdenken
hen die vielen
met de belofte
ieder jaar
aan de wereld
en elkaar
ernaar te streven
nooit voor lief
te nemen
dat wij
nog steeds
in vrijheid leven
Marleen Opschoor
Stadsdichter Maassluis
